Қазақстан Республикасының транзит-көлік әлеуетін дамытудың 2004-2006
жылдарға арналған бағдарламасын бекіту туралы Қазақстан Республикасы
Үкіметінің 2003 жылғы 30 желтоқсандағы № 1351 қаулысы
(2006.27.11. берілген өзгерістер мен толықтырулармен)
Қазақстан Республикасының транзит-көлік әлеуетін дамыту үшін тиімді пайдалану мақсатында Қазақстан Республикасының Үкіметі қаулы етеді:
1. Қоса беріліп отырған Қазақстан Республикасының транзит-көлік әлеуетін дамытудың 2004-2006 жылдарға арналған бағдарламасы бекітілсін.
2. Қазақстан Республикасының Көлік және коммуникациялар министрлігі қаңтарда және шілдеде жартыжылдықтың қорытындысы бойынша Қазақстан Республикасының Үкіметіне Бағдарламаны іске асыру барысы туралы ақпарат ұсынсын.
ҚР Үкіметінің 2006.13.01. № 38 қаулысымен 3-тармақ өзгертілді (бұр.ред.қара)
3. Осы қаулының орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің орынбасары - Қазақстан Республикасының Индустрия және сауда министрі С.М.Мыңбаевқа жүктелсін.
4. Осы қаулы қол қойылған күнінен бастап күшіне енеді.
Қазақстан Республикасының
| Премьер-Министрі | Д. Ахметов |
Қазақстан Республикасы Үкіметінің
2003 жылғы 30 желтоқсандағы № 1351 қаулысымен
бекітілген
Қазақстан Республикасының
транзит-көлік әлеуетін дамытудың
2004-2006 жылдарға арналған
Бағдарламасы
Астана, 2003 ж.
1. ПАСПОРТ2. КІРІСПЕ3. ТРАНЗИТ-КӨЛІК ӘЛЕУЕТІНІҢ ҚАЗІРГІ ЖАЙ-КҮЙІН ТАЛДАУ1. Транзиттік тасымалдарды дамыту үшiн алғышарттар2. Транзиттiк тасымалдардың нақты жай-күйi және өсу перспективалары3. Транзиттік тасымалдардың халықаралық және ұлттық аспектілерi4. Көлiк инфрақұрылымы және халықаралық тасымалдардықамтамасыз ету бойынша оның техникалық мүмкіндiктерi
5. Тасымал көлемдерiн арттыру үшiн техникалық мүмкіндiктер.Табиғи кедергiлер
6. Халықаралық тасымалдарды нормативтiк құқықтық қамтамасыз ету7. Қазақстан Республикасы транзит-көлiк әлеуетiнiң дамуынасыртқы факторлардың әсерi
8. Мультимодальды тасымалдар4. БАҒДАРЛАМАНЫҢ МАҚСАТЫ МЕН МІНДЕТТЕРІ5. ТРАНЗИТ-КӨЛІК ӘЛЕУЕТІН ДАМЫТУДЫҢ НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫЖӘНЕ БАҒДАРЛАМАНЫ ІСКЕ АСЫРУ ТЕТІКТЕРІ
6. ҚАРЖЫЛАНДЫРУДЫҢ КӨЗДЕРІ ЖӘНЕ КӨЛЕМДЕРІ7. КҮТІЛЕТІН НӘТИЖЕЛЕР8. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ТРАНЗИТ-КӨЛІК ӘЛЕУЕТІНДАМЫТУДЫҢ 2004-2006 ЖЫЛДАРҒА АРНАЛҒАН
БАҒДАРЛАМАСЫН ІСКЕ АСЫРУ ЖӨНІНДЕГІ
ІС-ШАРАЛАР ЖОСПАРЫ
1-қосымша2-қосымша3-қосымшаҚабылданған қысқарған атауларАтауы
Қазақстан Республикасының транзит-көлiк әлеуетiн дамытудың 2004-2006 жылдарға арналған бағдарламасы.
Бағдарламаны әзiрлеу үшiн негiздер
Қазақстанның 2030 жылға дейiнгi Даму стратегиясы,
"Қазақстан Республикасы мемлекеттік көлік саясатының тұжырымдамасы туралы" Қазақстан Республикасы ?кіметінің 2001 жылғы 11 маусымдағы № 801 қаулысы,
Қазақстан Республикасы Президентiнің "Қазақстанның 2030 жылға дейiнгi Даму стратегиясын iске асыру жөніндегі одан арғы iс-шаралар туралы" 2003 жылғы 15 тамыздағы № 1165 Жарлығы,
"Қазақстан Республикасы Үкіметінiң 2003-2006 жылдарға арналған бағдарламасын iске асыру жөніндегі iс-шаралар жоспары туралы" Қазақстан Республикасы ?кіметінің 2003 жылғы 5 қыркүйектегi № 903 қаулысы,
Қазақстан Республикасы Қауiпсiздiк Кеңесi мәжілісiнiң 2003 жылға 16 қазандағы хаттамасы.
Негiзгi әзiрлеушi
Қазақстан Республикасының Көлiк және коммуникациялар министрлігі
Бағдарламаның мақсаты
Қазақстанның транзит-көлiк әлеуетiн жетiлдiруге және озық дамытуға бағытталған құқықтық, ұйымдастырушылық, техникалық, экономикалық және қаржылық сипаттағы, республиканың көлiк магистралiмен транзиттік және экспорттық-импорттық тасымалдардың көлемiн ұлғайту және тиімділігiн арттыру үшiн қазiргi кезеңдегi бiрiншi кезектi шаралардың кешенiн қабылдау, сондай-ақ осы шараларды iске асыру жөніндегi іс-әрекеттердi нақтылау және оларды жүзеге асырудың орынды кезеңділiгiн белгiлеу.
Бағдарламаның мiндеттерi
халықаралық деңгейде елдiң көлiк дәліздерін және транзиттік бағыттарын институционалды күшейту мен дамыту;
жолаушылар, жүктер, ақпараттар мен қызмет көрсетулер қозғалысы жолындағы табиғи емес кедергiлердi жоюға бағытталған Қазақстан Республикасының екi жақты және көп жақты ынтымақтастығын дамыту және тереңдету;
халықаралық конвенциялар мен келісімдерге сәйкес Қазақстан Республикасының көлiк заңнамасын бiрiздендiру және үйлестіру;
елiмiздiң транзит-көлiк әлеуетiн дамытуға сыртқы факторлардың терiс әсерiн азайту;
ұлттық көлiк-коммуникация желiлерiн жаңғырту, техникалық қайта жарақтандыру және дамыту;
қызмет көрсетудiң логистикалық жүйелерi мен мультимодальды тасымалды дамытуға негiзделген қазiргi заманғы көлiк технологияларын енгізу;
қызмет көрсетудің логистикалық жүйелері мен мультимодальды тасымалды дамытуға негізделген қазіргі заманғы көлік технологияларын енгізу;
ұлттық мүдделерді ескеретін және еліміздің транзиттiк тартымдылығын қамтамасыз ететiн тариф саясатын жетiлдiру;
халықаралық көлiк дәлiздерiнiң қызметiне ақпараттық-талдаулық және ғылыми-техникалық қолдау көрсету.
Бағдарламаның негізгі бағыттары және iске асыру тетiктерi. Қажеттi ресурстар.
Бағдарламаны орындауды қамтамасыз ету жөніндегі негiзгi бағыттар мен тетiктер және оны iске асыру үшiн қажеттi ресурстар Бағдарлама субъектiлерiнің перспективтi және жылдық жоспарларында белгiленедi.
Бағдарламаны қаржыландыру көздерi
Негiзгi қаржыландыру көздерi болып мыналар табылады:
Бюджет қаражаты және рынок субъектілерiнің меншiктi қаражаты әкiмшілiк етуге (мемлекеттік басқару), құқықтық және нормативтiк-техникалық, ақпараттық-талдамалық және ғылыми-техникалық қамтамасыз етуге;
Рынок субъектiлерiнің меншiктi қаражаты, сондай-ақ iшкi және сыртқы алыс-берiстер - қызмет көрсетудiң логистикалық жүйелерiн құруға, көлiк-коммуникация кешенiн қайта жаңартуға, жаңғыртуға, техникалық қайта жарақтандыруға және оның жаңа объектiлерін салуға.
Қаржыландыру өлшемi Қазақстан Республикасы Үкіметінiң 2003 жылғы 12 қыркүйектегi № 929 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасының 2004-2006 жылдарға индикативтi жоспарының әлеуметтiк-экономикалық дамуында анықталған:
- 2004 жылға - 9220,2 млн.теңге;
- 2005 жылға - 1186,3 млн.теңге;
- 2006 жылға - 351,5 млн.теңге.
Күтілетiн нәтижелер
Қазақстан Республикасының аумағы арқылы өтетiн транзиттiк жүк ағынының өсуi, бұл оларға қызмет көрсетуден түсетін Қазақстан Республикасының тiкелей және жанама кiрісін ұлғайтуға әсер етедi;
ұсынылатын көлiк қызметтерiнiң сапасын көтеру: жүктердi жеткізудiң жылдамдығын арттыру мен олардың сақталуын қамтамасыз ету, тауар бiрлiгiне есептегенде көлiк шығындарын қысқарту;
жол және көлiк құрылысы саласында, көлiк инфрақұрылымы кәсiпорындарында, қызмет көрсету саласында қосымша жұмыс орындарын ашу;
шектес мемлекеттермен сауда-экономикалық және саяси байланыстарды нығайту, бұл өңiрдегi саяси жағдайды одан әрi тұрақтандыруға және экономикалық дамуға қызмет ететiн болады;
елге жаңа технологияларды тарту.
Бұдан басқа, Бағдарламаны iске асыру, мақсатты нәтижелерге қол жеткізуден өзге, iшкi тасымалдарда көлiк шығындарын төмендетуге әкеледi, ол жаңа көлiк технологияларын игеру мен жаңғыртылған көлік желiлерiнде көлiк процесiн жетілдірудiң есебiнен жүргiзiледi.
Бағдарламаны iске асыру мерзiмдерi
Бағдарламаны iске асыру мерзiмдерi - 2004-2006 жылдар.
Тиімдi және сенімдi жұмыс iстейтiн еуразиялық континентаралық байланыстарды қалыптастыру экономика жаhанданудың қазіргі жағдайында ерекше өзекті мәселе болып отыр. Бұл сауда-экономикалық, ғылыми-техникалық және мәдени байланыстардың кеңеюiмен байланысты, олардың негiзiнде ұлттық және өңiрлiк мүдделерді қамтамасыз ету үшiн мемлекетаралық ынтымақтастық жатыр.
Қазақстанның орын алып отырған көлік проблемаларын шешуге белсендi қатысуы еліміздiң географиялық жағдайына, оның табиғи байлықтарына, өңiрдегі экономикалық белсенділiктің өсуiне, көлік кешенiнiң жеткілікті жүк тасу қуатының болуына және еліміздің әлемдiк экономикалық жүйеге тең құқықты интеграциясына бағытталған саяси таңдауына байланысты.
Әлемдiк рынокта көлік-коммуникация кешенінің бәсекелестiк қабiлеттілігін қамтамасыз ету және Қазақстан Республикасы аумағы арқылы транзиттік ағындарды ұлғайту "Қазақстан-2030" Стратегиясына экономикалық дамудың ұзақ мерзімді басымдықтарының бiрi ретiнде қаралады.
Көлік мәселелерін шешудің негізгі бағыттары мынадай тұжырымдамаларда берілген:
- Қазақстан Республикасының 2008 жылға дейiнгі кезеңге арналған мемлекеттік көлiк саясаты;
- Қазақстан Республикасының халықаралық көлiк дәліздерінің дамуы.
Қазақстан Республикасының транзит-көлiк әлеуетiн дамыту бағдарламасы осы тұжырымдамаларды практикалық іске асыру жолындағы бiріншi кезектегі міндеттерді белгiлейдi және Қазақстан Республикасының аумағы арқылы транзиттiң жан-жақты дамуына назарды нақтылайды.
Бағдарламаны әзірлеуді негіздеу - "Қазақстан Республикасы Yкіметінің 2003-2006 жылдарға арналған бағдарламасын iске асыру жөніндегi iс-шаралар жоспары туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2003 жылғы 5 қыркүйектегі № 903 қаулысы.
3. Транзит-көлік әлеуетінің қазіргі жай-күйін талдау
1. Транзиттік тасымалдарды дамыту үшiн алғышарттар
Қазiргi даму кезеңiнде Қазақстан Республикасында транзиттiк мүмкiндiктерiн пайдалану тиiмдiлiгiн арттыру үшiн қолайлы алғышарттар пайда болды.
Солардың бiрi Еуропа және Азия елдерi арасында серпiндi дамып келе жатқан сауда-өнеркәсiптік алмасуға байланысты. Осы алмасу жаңа, неғұрлым оңтайлы еуразиялық көлiк коммуникацияларын қалыптастыруға ынталандырады. Көптеген халықаралық ұйымдардың күш-жігерi осы саладағы проблемаларды шешуге бағытталған.
Қабылданған шешiмдер шеңберiнде Темір жолдар ынтымақтастығы ұйымы (ТЖЫҰ) халықаралық трансконтиненталды темір жол бағыттарын, ал Бiрiккен Ұлттар Ұйымы Еуропалық экономикалық комиссиясының (БҰҰ ЕЭК) және Бiрiккен Ұлттар Ұйымы Азия мен Тынық мұхитқа арналған экономикалық және әлеуметтiк комиссиясының (БҰҰ АТМЭӘК ("Азиядағы жердегi көлiк инфрақұрылымын дамыту" жобасы шеңберiнде (АЛТИД) хатшылықтары автомобиль жолдарының халықаралық желiлерiн қалыптастырады. Қазақстанның еуроазиялық құрлықтың ортасында географиялық орналасуына байланысты қалыптасушы құрлықаралық бағыттардың кейбіреулерi оның аумағы арқылы өтедi. Бұл ретте Қазақстан аумағы арқылы өтетiн бағыттар аралықты қысқартуға мүмкiндiк бередi, мысалы, "Батыс Еуропа елдерi - Қиыр Шығыс елдерi" қатынасында темір жол тасымалдарын шамамен 1,5 мың км қысқартады.
Транзиттiк тасымалдарды дамыту үшiн екiншi өзектi алғышарт Тәуелсiз Мемлекеттер достастығы (ТМД), Экономикалық ынтымақтастық ұйымы (ЭЫҰ), Шанхай ынтымақтастық ұйымы (ШЫҰ) және басқа да халықаралық ұйымдар шеңберiнде өңiрлiк ынтымақтастықты кеңейту болып табылады.
Орталық Азия елдерiнің Ресей Федерациясы мен Қытайдың рыноктарымен объективтi сауда байланыстары өздерiнiң едәуiр көлемiнде тек Қазақстан Республикасының аумағы арқылы ғана жүзеге асырылады. Оның үстiне, Орталық Азия мемлекеттердiң басқа әлемдiк рыноктарға шығулар, көбiне, өңiрлiк ынтымақтастық жағдайында болатын бағыттармен байланысты.
Экономикалық жүйелердiң тарихи қалыптасқан өзара тығыз байланысы және бұрынғы кеңес одағының барлық мемлекеттерi рыноктарының өзара едәуiр тәуелдiлiгi өңiрлiк тауар алмасудың ойдағыдай дамуына мүмкіндiк туғызады. Халықаралық тасымалдардың барлық бағыттары бойынша көлiктің барлық түрлерiнде тасымалдау мүмкiндiктерiнің елеулi резервi бар.
2. Транзиттiк тасымалдардың нақты жай-күйi және өсу перспективалары
Қазақстан аумағындағы көлiк жұмысының аса маңызды құрамдас бөлiгi транзиттiк тасымалдар болып табылады. Елеулi қашықтықтарға байланысты олар көбіне темір жол көлiгi арқылы жүзеге асырылады.
Қазақстан Республикасы шекараларындағы бағыттар бойынша темір жол транзитiнiң динамикасы (3-қосымшаны қараңыз) соңғы онжылдықта темір жол желісі бойынша транзиттiк тасымалдардың көлемi жаңа мыңжылдықтың басында жылына 5,6 млн. тонна деңгейiне тұрақтанып шамамен 20 есеге азайғанын айғақтайды.
Алдыңғы жылдары қазақстандық темір жол желісі арқылы транзиттiк тасымалдардың негiзгi көлемi Ресей мен бұрынғы Одақтың басқа да республикаларының аймақаралық байланыстары есебiнен қалыптасты. Ресей Федерациясы - Орта Азия республикалары қатынасындағы транзит үлесi 50-70% құраса, ал "батыс-шығыс" қатынасында 30% шамасында ауытқып отырды.
КСРО ыдырағаннан кейiн тасымалдардың тек көлемi ғана емес, сонымен бiрге географиясы да өзгерiске ұшырады. Елеулi көлемде жүзеге асырылып келген ресейлік жүктердің аймақаралық тасымалдары Транссибтің негiзгi магистралiне ауысты. Осы себептен темір жолдардың батыс қазақстандық желісі учаскелерiнде Орал, Поволжье және Ресейдiң оңтүстiк аймақтары арасындағы қатынастарда ресейлiк жүктердi тасымалдары толығымен тоқталды. Ресейдi мамандардың болжамы бойынша көз жетерлiк келешекте қазақстандық темір жолдарды аймақаралық ресейлiк тасымалдар үшiн осы қатынастарда пайдалану көзделмейдi.
Қазiргi кезде Қазақстанның аумағындағы негiзгi транзиттi (80% шамасында) Ресей Федерациясы және еуропалық елдер - Орталық Азия мемлекеттерi қатынасындағы тасымалдар құрайды. Абсолюттi көрсеткiштерде осы бағыттағы тасымалдар көлемi қол жеткен ең жоғары деңгейден 10 еседен астам азайды. Соған қарамастан мұнда қолайлы транзиттiк перспективалар сақталуда. Мұны осы бағыттағы тасымал жөніндегi негiзгi әріптестер Ресей мен Өзбекстанның сауда-экономикалық байланыстарының қолайлы даму барысы растайды. Осы мемлекеттердің сыртқы сауда айналымы соңғы кезде тұрақты өсу қарқынымен сипатталды және 2000 жылы 17% құрады.
Тасымалдардың негiзгi көлемдерi Озинки, Илецк, Никель-Тау Шеңгелдi және Ақсарай - Бейнеу бағыттарында, яғни ОРТА АЗИЯ және БАТЫС дәлiздерi шегiнде жүзеге асырылады. Шеңгелдi және Бейнеу темір жол станциялары арқылы тасымалдарға трансконтиненттiк транзиттің (TPACEKA дәлiзінің солтүстiк бағыты) ықпалы елеулi емес. Сондықтан тұтас алғанда осы бағыттағы транзит өсiмiнің көлемiн Орталық Азия елдерінің жалпы iшкi өнiмiнiң (ЖIӨ) орташа безбенделген өсуiне балама ретте қабылдауға болады. Түрлi бағалаулар бойынша осы шама Бағдарламаның қолданылуы кезiнде 3-тен 7%-ға дейiнгi мөлшердi құрай алады.
Қазақстан темір жолдарының желісі бойынша транзиттiк тасымалдардың өсуiнiң перспективалары, негiзiнен республикалық магистральдарды трансконтиненттiк бағыттардың еуразиялық жүйесіне қатыстыруға және шекаралық Достық-Алашанькоу темір жол өткелінің пайдалануға берілуiне байланысты.
Қазiргi кезде теңiз көлiгі арқылы жүзеге асырылатын Еуропа және Азия - Тынық мұхит аймағы елдерi арасындағы жүк тасымалының жыл сайынғы көлемі жылына 90 млн. астам тонна құрайды (ТМД темір жол көлiгi жөніндегі Кеңестiң деректерi). Осы қатынастағы континенттiк тасымалдардың үлесi (негiзiнен ресейлiк Транссиб бойынша) жалпы жүк алмасудың 1%-ын құрайды. Бұл орайда осындай тасымалдардың шамамен 40%-ы табиғи түрде құрлық (темір жол) бағыттарына ұмтылатын Солтүстiк Еуропа елдерiнiң үлесiне келедi. БҰҰ АТМЭӘК деректерi бойынша тасымалдар көлемi 1999 жылы 2,5 млн. жиырма футтық эквиваленттiң контейнерлерiн (ЖФЭ) құрады. Тасымалдар көлемдерiнiң жылдық орташа өсімдері (1993-2000 жылдар) 10% астам құрады.
Континенттiк бағыттардың теңiз бағыттарымен салыстырғандағы негiзгі артықшылығы қашықтықтарды және жүктердi жеткізу мерзiмiнде елеулi қысқарту болып табылады. Мәселен, Жапония - Суэц каналы - Орталық Еуропа теңiз тасымалының ұзақтығы 35-37 тәулiктi құрайды. Қозғалыстың қолданыстағы ұйымдастырылуында Қытай, Қазақстан және Ресей Федерациясы арқылы Трансазия темір жолы бойынша жүктердi жеткізу мерзiмi 21-23 тәулiкке дейiн қысқарады және жүрдек контейнерлiк поездармен тасымалдау кезiнде 12-13 тәулiкке дейiн жеткiзілуi мүмкiн.
Алайда Достық станциясы арқылы транзит аса тұрақсыз күйде қалып тұр: 1996 жыл - 660 мың тонна; 1999 жыл - 285 мың тонна; 2001 жыл 400 мың тонна, 2002 жыл - 700 мың тонна.
Осыған байланысты оның өзгерістерiнiң болжамы, тiптi таяу перспективада да соншалық белгiсiз болып табылады. Сыртқы саяси және экономикалық ахуалдың оң дамуы жағдайында, сондай-ақ тауарлар қозғалысы жолындағы барлық табиғи және табиғи емес кедергiлердi жойған жағдайда Дружба станциясы арқылы транзиттiк тасымалдардың көлемi бiрнеше есеге артуы мүмкiн. Бағдарламаның қолданылу кезеңiне транзиттiң екi есеге ұлғаюы неғұрлым ықтимал болып табылады. Оқиғалар қолайсыз дамыған жағдайда транзит ең төмен тiркелген белгiлерге дейiн құлдырауы мүмкін.
Сонымен, жағдайлардың сәттi тоғысуында Қазақстан Республикасы арқылы темір жол транзитi 2005 жылға 6,1-7,6 млн. тоннаға жетуi мүмкін, бұл көрсеткiш 2001 жылғы деңгейден 17-46%-ға жоғары.
Автомобиль көлiгiнде мемлекет иелiгiнен айыру және жекешелендiру процестерi аяқталғаннан кейiн автомобиль көлiгi тасымалдарының барлық түрінің, соның ішінде транзиттi жүк тасқындарының да статистикалық есебiнiң нақтылығы жойылды.
ТРАСЕКА жобаларының материалдары бойынша былай тұжырымдауға болады, Қазақстан Республикасының аумағы арқылы көлiктің барлық түрлерiмен жалпы транзит (соның ішінде құбырлық та) 1998-2000 жылдары жылына шамамен 8-9 млн. тоннаны құрады. Бұл ретте транзиттiк тасымалдардың 10%-дан сәл азырағы автомобиль көлігiмен жүзеге асырылды. Жылына 0,9-1,0 млн. тонна шаманы 1998 және 2000 жылдары Көлiк және коммуникациялар ғылыми-зерттеу институтының ("KK ҒЗИ" ЖАҚ) мамандары жүргізген республиканың негізгі магистральдарындағы iшiнара тексерулер де көрсетті.
Автокөлiк транзиттің негізгі бағыттары Ресей Федерациясы Орталық Азия және Еуропа елдері - Орталық Азия елдерi болып табылады. Осы қатынастарға барлық транзиттік тасымалдардың тиiсінше 52%-ы және 40%-ы келедi. Ресей Федерациясы - Қытай және Орталық Азия елдері - Қытай қатынасындағы автокөлiк транзитi тең шамалы және шамамен 3-4%-ға бағаланады.
Транзиттік тасымалдар үшiн негізінен ОРТА АЗИЯ және ОРТАЛЫҚ АЗИЯ-ШЫҒЫС дәліздерi пайдаланылады. Жол тексерулерi көрсеткенiндей СОЛТҮСТIК және ОРТАЛЫҚ дәліздерi көбіне жүктердiң экспорттық-импорттық тасымалдары үшiн пайдаланылады.
Автокөлiк транзитінің өзінің өңірлік сипатын сақтауы айқын. Алдын ала бағалаулар 2005 жылға қатысты оның 12-30 пайызға өсетiндігін көрсетеді, 2000 жылға қатысты оның мәнi 1,10-1,2 млн. тоннаға жетеді.
Ақтау теңiз сауда порты арқылы транзиттің дамуы TPACEKA және СОЛТҮСТIК-OҢTYCTIK халықаралық көлiк дәліздерiн қалыптастырумен байланысты.
Порт арқылы транзиттік тасымалдар 2001 жылы 0,2 млн. тоннадан кемірек шаманы құрады.
Соның iшiнде Қазақстанның шығыс, орталық және солтүстiк аймақтарынан, қайткенде де порттың жақсы қол жетімділігі қамтамасыз етілетiн сәтке дейін асып кеткенде де осы деңгейдің елеулi ұлғаюы екіталай.
Қазақстан Республикасының әуе кеңістігі арқылы транзиттiң әлеуетті өсуi ИКАО болжамдық бағаларынан шығарылуы мүмкін, оларға сәйкес Еуропа және Азия арасындағы жолаушы тасымалдары таяудағы 5 жылда 5-7%-ға, ал жүк тасымалдары - 9-10%-ға өceді.
Қазақстан транзитiнің өсуi көрсетілген шамалардан жоғары да, төмен де болуы мүмкін, ол Қазақстан Республикасы әуе дәліздерінiң бәсекелестiк қабiлетiмен анықталады.
3. Транзиттік тасымалдардың халықаралық және ұлттық аспектілерi
Халықаралық көлік бағыттары түрлі мемлекеттердің көлiк желілерінің жеке учаскелерi негізінде халықаралық қатынастағы тасымалдар бойынша олардың қызметтерiн біpiктipу және жөнге келтіру жолымен қалыптастырылады. Осындай жүйелердiң тиiмдi жұмыс істеулерi, аумақтары бойынша бағыт өтетін барлық мемлекеттердiң келiсілген қызметi жағдайында ғана және әрбiр мемлекеттің ұлттық шекарасы шектерiнде тасымалдардың лайықты жағдайлары болуы кезiнде қамтамасыз етiлуі мүмкiн.
Құрлықаралық бағыттарды қалыптастыру мен пайдаланудың халықаралық аспекті мiндеттi шарт ретiнде барлық қатыстырылушы елдердiң көлiк әкімшіліктерінің тұрақты ынтымақтастығын көздейдi. Бұл ынтымақтастық құрлықаралық алмасу жүйесiнде бағыттың тартымдылығын арттыру мен бәсекелік қабілеттілігін қамтамасыз ету мақсатында бiрыңғай техникалық стандарттар мен пайдалану нормаларын жасауға, нормативтік және құқықтық негiзді біріздендіруге (үйлестіруге), көлiк тасқындары жолдарындағы табиғи және табиғи емес кедергілерді жоюға, келісілген тариф саясатын және т.с.с жүргiзуi бағытталуы тиіс.
Қазіргі сәттe еуразиялық қатынаста тасымалдарды ұйымдастыру кезінде белгілi бiр таңдау еркiндiктерiн беретiн бағыттар қалыптасты (теңіз, сондай-ақ құрлық). Таңдаудың шешушi өлшемі ретiнде тасымал сапасының жалпы деңгейiн анықтайтын "қызмет көрсетулер пакеті" аталатын құжат болып табылады және ол мынадай көрсеткіштерді бiрiктiреді, олар:
құн;
уақыт (ұзақтығы);
қауіпсіздік (жүктің сақталынуы);
қызмет көрсету деңгейi (мерзiмінде жеткізу кепілдігі, ақпараттық қамтамасыз ету және т.б.).
"Қызмет көрсетулер пакетінің" ең озық көрсеткіштеріне қол жеткізу бағыттың қажеттiлігін қамтамасыз ету жөніндегi негізгі мiндет болып табылады.
Халықаралық тасымалдар практикасы, олар бойынша халықаралық көлiк дәліздерінің, мультимодальды тасымалдар экспедиторлары мен операторлары кәсiби бiрлестiктерiнiң бағыттары өтетін елдер өкілдерінен тұратын жұмыс істеп тұрған халықаралық органдарға (ұйымдарға) қатысуды жандандыру, сондай-ақ қажет болған жағдайда, жаңа органдар мен халықаралық кеңестер құру жазықтығында жатқандығын көрсеттi. Бұл бағытты тиiмдi пайдалануды ұйымдастыруға, оның тартымдылығын арттыруға бағытталған техникалық және тарифтiк икемдi саясат жүргiзуге мүмкіндік бередi.
Континентаралық бағыттардың жұмыс істеулерінің халықаралық сипаты мемлекеттік деңгейде де бiрқатар мәселелерді шешудi талап етедi. Интеграция бойынша нақты қадамдар жасамас бұрын, халықаралық көлiк жүйесiне мыналар талап етіледі:
ұлттық басымдықтарды анықтау мақсатында жұмыс істеп тұрған және әлеуетті халықаралық бағыттарға түгендеу жүргізу;
халықаралық көлік байланыстарын жетілдiру (оңтайландыру) бойынша ұлттық желілердің әлеуеттi мүмкіндіктерiн анықтау;
аумақтары бойынша нақты бағыт өтетiн мемлекеттер арасында екi және көп жақты келісімдер жасасу жолымен негiзгі бағыттар мен желілердің техникалық жай-күйiне қойылатын талаптарды бeкiту, солар бойынша қозғалыстар ұйымдастыру, соның ішіндe шекаралық өткелдерде де өз ұсыныстарын нысандандыру;
бағытты кеңiнен таныстыру және оның "осал" жерлерiн анықтау мақсатымен демонстрациялық тасымал дайындау және жүзеге асыру (мүдделi тараптардың қолдауымен).
Ұлттық деңгейде транзиттiк саясатты iске асыруды арнайы кешендi бағдарламалар негiзiнде халықаралық көлiк дәлiздерiнiң ұлттық учаскелерiн дамыта отырып, әртүрлi мемлекеттік және жеке құрылымдардың қызметтерін үйлестiретiн уәкілеттi орган жүзеге асырады.
Транзит-көлік әлеуетiн дамытудың негiзгi стратегиялық міндеттерi мыналар болып табылады:
1. Шекаралас мемлекеттермен келісілген транзиттiк саясатты жүргiзу, соның iшiнде ТМД елдерiн өзiнiң басымдық транзиттiк ықпалында ұстау және әлемнiң басқа өңiрлерiне өзiнiң ықпалын тарату.
2. Көпжақты халықаралық ынтымақтастықты нығайту және кеңейту, соның ішінде шекаралас елдермен бiрiншi кезекте Ресеймен және Қытаймен достық байланыстарды нығайту.
3. Халықаралық көлiк дәлiздерi саласындағы нормативтік құқықтық базаны халықаралық стандарттарға сәйкестiкке келтiру жөніндегі жұмыстар.
4. Транзиттiк дәлiздердің учаскелерін жаңғырту және қайта жаңарту.
5. Саналы тарифтiк және инвестициялық саясатты жүргiзу.
6. Халықаралық көлiк дәлiздерiн қалыптастыруға және инфрақұрылымды, соның iшiнде көлiк қызметтерiн көрсету рыногын ақпараттық қамтамасыз ету жүйесiн және көлiк құралдарына қызмет көрсету жүйесiн дамытуға бағытталған бағдарламалар мен жобаларды әзiрлеу және iске асыру.
7. Мультимодальды тасымалдарды дамыту.
Мазмұндалған мiндеттердi республикалық бюджет қаражаты және осы проблемаларды шешуге мүдделi компаниялардың қаражаты есебiнен iске асыру болжанады.
4. Көлiк инфрақұрылымы және халықаралық тасымалдарды қамтамасыз ету бойынша оның техникалық мүмкіндiктерi
АТМЭӘК 56-сессиясында (Бангкок, 2000 жылғы маусым) трансеуразиялық тасымалдарды ұйымдастыру үшiн басым бағыттар ретiнде бес бағыт аталынды:
Еуропа - Корей түбегi (Беларусь, Ресей арқылы кiшi нұсқалармен: а) Транссиб бойынша; б) Қазақстан, Қытай арқылы);
Еуропа - Оңтүстiк-Шығыс Азия (Түркия, Иран, Оңтүстiк Азия арқылы);
Еуропа - Оңтүстiк-Шығыс Азия (Түркия, Орталық Азия, Қазақстан, Қытай арқылы);
Еуропа - Оңтүстiк-Шығыс Азия (Кавказ - Орталық Азия, Қазақстан, Қытай арқылы);
Солтүстiк Еуропа - Парсы шығанағы (Ресей, Кавказ, Каспий теңiзi, Иран арқылы, Түркия - Иран арқылы кiші нұсқалармен).
Осы негiзде, көлiк жөніндегi 2-шi халықаралық Еуразия конференциясы арқылы (Санкт-Петербург, 2000 жылғы, қазан) тиiстi көлiк дәлiздерiн құруға кiрiсу ұсынылды, оларға мына белгiлер берiлдi:
ТРАНССІБ;
ОРТАЛЫҚ;
ОҢТҮСТIК;
ТРАСЕКА;
СОЛТҮСТIК - ОҢТҮСТIК.
Жоғарыда аталған дәліздердің төртеуі Қазақстан Республикасының аумағы арқылы өтеді. Олар ТРАНССIБ, ОРТАЛЫҚ, TPACEKA және СОЛТҮСТIК ОҢТҮСТIК.
1) Темір жол көлiгi
Еуропа - Азия қатынасындағы халықаралық темір жол тәсiмдерiн әзiрлеу ТЖЫҰ қамқорлығымен жүргізiлуде. Қазір 13 негізгi көлiк континентаралық бағыттар құрылды, олардың кейбіреулерiнiң тоғызға дейiн тармақтары бар. Батыста темір жол бағыттары пан-еуропалық (криттік) көлiк дәліздері бағыттарымен ұштасып жатса, ал шығыста экономикалық белсендiлігі жоғары аймақтарға таралады (Корей түбегі, шығыс және оңтүстiк-шығыс Қытай Орталық Азия және Парсы шығанағы елдері).
Қазақстан аумағы арқылы ТЖЫҰ 6 негізгі бағыты және олардың тармақтары өтедi.
1-бағыт, ұзақтығы 12233 км, Польша, Латвия, Литва, Эстония,
Беларусь, Ресей, Қазақстан, Өзбекстан, Қытай, Монғолия,
КХДР аумақтары арқылы өтедi. Осы бағыт тармақтарының бiрi
(1e, 3306 км) Қазақстан аумағы арқылы өтедi, ол: Москва -
Рязань - Сызрань - Орынбор - Ақтөбе - Қандығаш - Арыс -
Ташкент. Қазақстан аумағында бағыттың ұзақтығы 1698 км
құрайды.
2-бағыт, (Солтүстiк), ұзақтығы 8048 км, Ресей, Қазақстан және Қытай
аумақтары арқылы өтедi. Қазақстан аумағында негiзгі бағыт
Петропавл - Астана - Достық станциялары арқылы өтеді (1718
км), тармақ (2а, 1308 км) Дема (РФ) - Қарталы (РФ) - Тобыл
- Астана станциялары арқылы өтедi.
5-бағыт, ұзақтығы 11539 км, Венгрия, Словакия, Украина, Молдова,
Ресей Федерациясы, Грузия, Әзербайжан, Қазақстан, Қырғыз
Республикасы, Қытай аумақтары арқылы өтедi. Қазақстан
аумағында негiзгi бағыт Петропавл - Көкшетау - Ақтоғай -
Достық станциялары арқылы өтедi. Осы бағыт тармақтарының
бiрi (5ж, 3419 км) Қазақстан аумағы арқылы өтеді: Озинки
(РФ) - Арыс - Луговая (Бішкек - Рыбачье) - Алматы -
Ақтоғай.
6-бағыт, ұзақтығы 6082 км, Венгрия, Словакия, Югославия, Түркия,
Иран, Түркiменстан аумақтары арқылы өтедi және әрi қарай
2 және 10-бағыттар бойынша жүредi.
8-бағыт, ұзақтығы 3619 км, Украина, Ресей Федерациясы, Қазақстан,
Өзбекстан, Түркіменстан аумақтары арқылы өтедi. Қазақстан
аумағында бағыт Ақсарай (РФ) - Мақат - Бейнеу (637 км)
станциялары арқылы өтедi. Осы бағыт тармақтарының бiрi (8б,
527 км) сондай-ақ Қазақстан аумағы арқылы өтеді: Мақат -
Қандығаш, Никель-Тау - Қарталы (РФ).
10-бағыт, ұзақтығы 4389 км, Болгария, Украина, Грузия, Әзербайжан,
Түркіменстан, Өзбекстан, Қырғыз Республикасы, Тәжiкстан
және Қазақстан аумақтарымен 2, 5, 6 бағыттарға шығу арқылы
өтеді. Осы бағыт тармақтарының бiрi (10a, 1097 км)
Қазақстан аумағымен Ақтау - Бейнеу - Мақат - Қандығаш -
Арыс - Достық станциялары арқылы өтеді.
Еуразиялық континентаралық бағыттар қазақстандық темір жол учаскелерiн пайдаланады, олар республика ішінде төрт көлiк дәліздері шеңберінде жүйеленеді. Осы дәлiздер Қазақстан Республикасының Үкіметі мақұлдаған Қазақстан Республикасы халықаралық көлік дәлiздерiнiң дамуы тұжырымдамасына сәйкес былай белгiлендi:
СОЛТҮСТIК (ТРАНССIБ дәлiзiнiң оңтүстiк бөлiгi фрагментiне сәйкес келедi);
ОРТАЛЫҚ (ОРТАЛЫҚ және TPACEKA дәлiздерiнiң фрагменттерiне сәйкес келеді);
БАТЫС (СОЛТҮСТIК-ОҢТҮСТIК дәлiзi шығыс бөлiгiнiң фрагментiне сәйкес келедi);
ОРТА АЗИЯЛЫҚ (ТРАСЕКА солтүстiк бөлігiнің фрагментiне сәйкес келеді).
Қазақстан темір жолдарының еуразиялық көлiкконтинентаралық бағыттарды қалыптастырудағы қатысу дәрежесi 1-кестеде көрсетiлген.
1-кесте. Қазақстан темір жол дәлiздерi учаскелерi арқылы өтетiн халықаралық темір жол бағыттары
|
| Қазақстан темір жол желілерінің учаскелері арқылы өтетін халықаралық бағыттар | |||
ТЖЫҰ бойынша | ||||
Бағыттарды нөмірлеу | Саны | Көлік жөніндегі 2-нші халықара. лық конферен. цияға сәйкес белгілеулер | БҰҰ ЕЭК еуразиялық бағыттарды қалыптас. тыру жөніндегі ұсыныстары | |
СОЛТҮСТІК дәлізі | 6 | |||
Петропавл - Көкшетау - Астана 2 1 ТРАНССІБ Е-203 Пресногорьков - Көкшетау - Астана 5 1 ТРАНССІБ Е-203 Астана - Мойынты - Ақтоғай 2,5 2 ТРАНССІБ Е-203 Ақтоғай - Достық 2, 5, 5ж, 6, 6 ТРАНССІБ, Е-203 10, 10а ТРАСЕКА, Е-50 ОРТАЛЫҚ | ||||
ОРТАЛЫҚ дәлізі 7 | ||||
Шеңгелді - Арыс 1е, 6, 10 3 ОРТАЛЫҚ, Е-500 ТРАСЕКА Арыс - Луговая - 5ж, 6, 10, ОРТАЛЫҚ, Е-50 Алматы - Ақтоғай 10а 4 ТРАСЕКА Ақтоғай - Достық 2, 5, 5ж, ОРТАЛЫҚ, Е-203 6, 10, 10а 6 ТРАНССІБ, Е-50 ТРАСЕКА | ||||
ОРТА АЗИЯ дәлізі 5 | ||||
БАТЫС дәлізі 3 |
Қазақстан Республикасының негізгі көлік дәліздері құрамына кіретін
темір жол учаскелерінің техникалық-пайдалану сипаттамалары 2-кестеде
көрсетілген.
2-кесте. Темір жол дәліздері учаскелерінің техникалық-пайдаланусипаттамалары
Көрсеткіштер атауы | өлшем бірлігі | Дәліздер бойынша көрсеткіштер | |||
СОЛТҮСТІК |
| ОРТА АЗИЯ | БАТЫС | ||
Пайдалану ұзындығы, барлығы Соның ішінде учаскелер бойынша: бір қатарлы екі қатарлы электрлік тартумен тепловозбен тартумен диспетчерлік орталықтандырумен автоблоктау арқылы жартылай автоматты блоктау арқылы Жүк поездарының салмақтық нормалары Жүк поездары қозғалыстарының орташа жылдамдықтары: учаскелік техникалық | мың км мың км мың км мың км мың км мың км мың км тонна км/сағ. км/сағ. | 1,9 1,0 0,9 0,9 1,0 1,2 0,4 0,3 2700- 6000 43 49 | 1,8 1,0 0,8 0,9 0,9 1,1 0,4 0,3 2700- 4500 41 47 | 2,1 0,9 1,2 0,1 2,0 2,0 0,1 - 2700- 4500 45 48 | 1,1 1,1 - - 1,1 1,1 - - 2000- 4500 39 45 |
Келтiрiлген деректер техникалық жарақтандыру деңгейi бойынша
Қазақстан Республикасының темір жол желілерiнiң халықаралық көлiк
дәлiздерi шеңберiнде жеткiлiктi түрде жоғары қарқындылықпен қамтамасыз
етуге қабiлеттi екенiн куәландырады.
СОЛТҮСТIК дәлiз Қазақстанның дамыған өнеркәсiптiк аймақтары арқылы
өтедi. Оның шекараларында республика елордасы - Астана қаласы және
Қарағанды, Балқаш, Көкшетау сияқты iрi өнеркәсiп орталықтары орналасқан.
Дәлiзге сондай-ақ Жезқазған және Павлодар-Екiбастұз аумақтық-өнеркәсіптiк
кешендер тартылады. Дәлiз шегiнде баламалы учаскелерi және сұрыптаушы
станциялары бар темір жол желісі орналасқан, солардың арасындағы ең
iрiлерi Қарағанды-Сұрыптау, Қырқыншы және Көкшетау-1 болып табылады. Iрi
тоннажды контейнерлердi өңдеу бойынша iрi контейнерлiк терминалдар
Достық, Қарағанды, Ақмола және Көкшетау-1 станцияларында орналасқан.
СОЛТҮСТIК дәлiзiнiң темір жол учаскелерi бойынша тасымалдардың
барлық көлемiнің 40%-ына дейiнгiсiн экспорт-импорт және шамамен 10%-ын
транзиттiк жүк тасқындары құрайды (көбіне ТМД елдерi қатынасында).
СОЛТҮСТIК дәлiз шеңбердегi көлiкконтинентаралық бағыттар транзиттік
тасымалдардың өсу перспективасына мүмкiндiк жасайды. Алайда қазiргі кезде
олар баламалы бағыттармен бәсекеде ұтылып отыр (теңiз және ресейлiк
Транссiбке).
ОРТАЛЫҚ дәлiз Оңтүстiк-Шығыс және Оңтүстiк Қазақстанның дамыған
өнеркәсiптiк аудандары арқылы өтедi.
Дәліз шегiнде баламалы учаскесi және Ақтоғай, Алматы, Шу, Луговая,
Жамбыл, Шымкент, Арыс сұрыптау станциялары бар темір жол торабы
орналасқан. Iрi тоннажды контейнерлердi қайта өңдейтiн iрi контейнерлiк
терминалдар Достық, Алматы, Жамбыл және Шымкент станцияларында
орналасқан.
Қазiргі кезде ОРТАЛЫҚ дәлiзi бойынша жүк тасқынындағы транзиттiң
үлесi Ақтоғай - Достық учаскесiнде 15%-дан Шеңгелдi станциясына кiре
берiсте 55%-ға дейiн өзгередi, ол тұста ОРТАЛЫҚ және ОРТА АЗИЯЛЫҚ
дәлiздердiң транзиттiк тасқындары қосылады.
ОРТАЛЫҚ дәлiз шеңберіндегі көлікконтинентаралық бағыттар Орталық
Азия елдерiнiң Қытаймен және Азия-Тынық мұхит өңiрi елдерiмен сыртқы
экономикалық байланыстарын қамтамасыз етедi. Қазiргi кезге дейiн оларға
балама жоқ. Бiрақ Орталық Азия елдерiнде Джалал-Абад (Қырғыз
Республикасы)-Қашқар темір жолын салу арқылы Қытайға баламалы шығудың
мүмкiндiктерi зерттелуде.
БАТЫС дәлiзi Қазақстанның негiзгi мұнай өндiрушi аймағы Орал,
Ақтөбе, Атырау және Маңғыстау облыстарының аумақтарын қамтиды. Дәлiз
шегiнде Мақат және Атырау сұрыптау станциялары бар темір жолы жатыр. Осы
станцияларда iрi тоннажды контейнерлердi қайта өңдеуге арналған
контейнерлiк терминалдар бар.
Дәлiз шекараларында ең қарқынды темір жол тасымалдары Атырау Ақсарай
учаскесiнде, ал төмен қарқынды тасымалдар Бейнеу-Маңғышлақ учаскесінде
жүзеге асырылады. Темір жол жүк тасқындарындағы транзиттiң үлесi Бейнеуге
кiре-берiсте 35%-дан Ақсарайда 14%-ға дейiн ауытқиды.
БАТЫС дәлiзiнің темір жол бағыты бойынша тасымалдардың өсу
перспективасы өңiрдiң экономикалық дамуымен және Ақтау теңiз сауда
портының көлiк мүмкiндiктерiмен тiкелей байланысты. Оның үстiне,
Өзбекстандағы Үшқұдық-Қараөзек темір жолының құрылысы бiткеннен кейiн
транзиттiк тасымалдардың өсуі күтілуде. Бұл жүк тасқындарын ОРТА АЗИЯ
дәлiзiнен ауыстырудың есебiнен жүргiзiледi.
ОРТА АЗИЯ дәлiзi Қазақстанды оңтүстiктен солтүстік-батысқа қарай
қиып өтедi және ол Қызылорда, Ақтөбе, Орал, Қарашығанақ және Илецк (Ресей
Федерациясының аумағы) өнеркәсiптiк тораптары арқылы өтедi.
Дәліз шекараларында Арыс, Қандығаш, Илецк-1, Ақтөбе сұрыптау
станциялары бар темір жол өтедi. Iрi тоннажды контейнерлермен
операцияларды жүзеге асыратын контейнерлiк терминалдар Ақтөбе, Жилаево,
Tөpe-Там, Қызылорда станцияларында бар.
ОРТА АЗИЯ дәлiзi құрамындағы темір жол транзиттiк жүктердің ең көп
өткiзілiмін орындайды - жалпы республикалықтың 60%-на дейiн. Жиынтық жүк
тасқынындағы транзит үлесi 30% құрайды, ол Озинки станциясына
кіре-берiстерде 50%-ға дейiн жоғарылайды.
Осы темір жол бағытының жүктеме перспективасы Өзбекстандағы
Үшқұдық-Қараөзек темір жолы iске қосылғаннан кейін БАТЫС және ОРТА АЗИЯ
дәлiздерi арасында жүк тасқындарын қайта бөлуге көп байланысты болады.
Алайда қазiрдiң өзге тасымалдар қарқынын бәсеңдету өтe мүмкiн болып
көрінеді.
Негізгі техникалық сипаттамалар бойынша (екi аралықтардағы негiзгi
жолдар саны, поездар қозғалысының есептiк жылдамдығы, түрлi деңгейлерде
автомобиль жолдарымен қиылысуы және т.б.) қазақстандық темір жолдар
халықаралық стандаpттар талаптарынан бiршама кем түсiп жатыр.
Мысалы, екi қатарлы учаскелер Қазақстан аумағындағы халықаралық
темір жол бағыттарынан жалпы аралық ұзақтығының жартысынан аспайтын
қашықтықты алып жатыр. Бұл ретте бiр қатарлы учаскелердің жүк тасу
қабiлетi тасымалдардың қазiргi орын алған көлемдерінде 50% және одан
көбiрек толтырылған. Бұл жағдай жүк тасқындары көлемiнің өсу шамасына
қарай тасымал шарттарын едәуір қиындатуы мүмкiн.
XМТЖК ұсынымдарына сәйкес түзу сызықты учаскелер мен салынып жатқан
үлкен радиусты қисықтықтарда есептiк жылдамдықтар 160 км/сағ. кем болмауы
тиiс. Қолданыстағы темір жолдарын дамыту (қайта жаңарту, қалпына
келтiру), сондай-ақ осы көрсеткішке бағдарлануы тиiс. Алайда соңғы
жылдары көлiк инфрақұрылымының техникалық жай-күйiнiң күрт нашарлауына
байланысты, әсіресе жол құрылғыларының, Қазақстанның темір жол
тораптарының бәрiнде, соның iшiнде халықаралық бағыттар құрамына кiретiн
учаскелерде рұқсат етiлген жылдамдықтар 80 км/сағ., ал жекелеген
жағдайларда - 40-70 км/сағ. дейiн шектелген.
Халықаралық темір жол желiлерiнiң автомобиль жолдарымен бiр деңгейде
қиылысуына рұқсат етілмейдi. Қазақстандық темір жолдар үшін бұл өте
күрделi талап. Мысалы, тек ОРТА АЗИЯ дәлiзi шегiнде бiр деңгейдегi
шамамен 90 қиылыстар бар, олардың елеулi бөлiгi мүлде күзетiлмейтiн
өткелдер.
Халықаралық бағыттардың құрамына кiретін, қайта жаңартылуы темір
жолдағы өткізу қабілетін жоғарылатуға мүмкiндік беретiн қазақстандық
темір жолдардың қолайсыз және жөндеу-қалпына келтiру жұмыстарын қажет
ететiн учаскелерiнiң тiзбесi 3-кестеде келтiрiлген.
Қалпына келтiру және қайта жаңарту жұмыстарына арналған қаражат
тиiстi жылдың республикалық бюджетiнде көзделетiн болады. Одан басқа, осы
iс-шараларды iске асыруға "ҚТЖ" ҰК" меншiктi қаражаты пайдаланылатын
болады.
3-кесте. Жөндеу-қалпына келтіру және қайта жаңғырту жұмыстарынаталап ететін темір жол учаскелері
Дәліздер мен темір жол учаскелерінің атаулары | Ұзақ- тығы, км | Екі ара- лықтағы негізгі жолдар саны | Күшейтуге мұқтаж учаскелер ұзақтығы | |
бірінші кезекте | келешекте | |||
СОЛТҮСТІК дәлізі | ||||
Саяқ - Ақтоғай 185,5 бір 25,6 237,7 Мойынты - Саяқ 336,9 бір 14,5 217,6 Астана - Мойынты 1190,6 бір/екі 34,7 184,7 Көкшетау - Астана 600,5 бір/екі 41,5 174,1 Ақтоғай - мемл.шекара 680,4 бір/екі 2,5 324,8 Дәліз бойынша барлығы: 3321,8 118,8 1262,9 | ||||
ОРТАЛЫҚ дәлізі (СОЛТҮСТІК дәлізі құрамында ескерілген Достық - Ақтоғай учаскесін алып тастағанда) | ||||
Арыс - Алматы 1562,8 бір 352,9 280,42 Алматы І - Ақтоғай 562,5 -//- 133,6 436,5 Дәліз бойынша барлығы: 2125,3 486,5 716,92 | ||||
ОРТА АЗИЯ дәлізі | ||||
Озинки - Шеңгелді 3281 бір-екі 457,5 729,97 Дәліз бойынша барлығы: 3281 457,5 729,97 | ||||
БАТЫС дәлізі | ||||
Мақат - Ақсарай 441,8 бір 367 68 Мақат - Бейнеу 300,3 -//- - 95 Бейнеу - Маңғыстау 403,5 -//- 225- 178 Дәліз бойынша барлығы: 1145,6 592 341 Негізгі дәліздер бойынша Барлығы 9873,7 | ||||
2) Автомобиль көлігі
Қазақстан Республикасының мемлекетаралық байланыстарын қамтамасыз
ететiн автомобиль жолдарының тiзбесi "Қазақстан Республикасында
халықаралық автомобиль тасымалдарын ұйымдастыруды дамыту мен жетiлдiру
жөніндегi шаралар туралы" Қазақстан Республикасы Министрлер Кабинетiнің
1995 жылғы 25 сәуірдегі № 557 қаулысымен бекітілген. Iс жүзінде ол толық
көлемде БҰҰ АТМЭӘК бағдарламалық кеңесiнде (Бангкок, 1995 жыл) Азия тас
жолдары құрамына енгізу үшін АЛТИД жобасы бойынша ұсынылған едi.
Еуропа - Азия қатынасындағы "E" санатындағы автомобиль жолдарының
халықаралық желісін құру Еуропалық экономикалық комиссияның (БҰҰ EЭK)
тарапынан жүргiзіліп жатыр.
Халықаралық автомагистральдар жөніндегі келісім арқылы (ХАК, БҰҰ EЭK
Iшкi көлiк жөніндегі комитетi, Женева, 1975 жыл) негiзгi техникалық
талаптар белгiлендi, Еуропадағы халықаралық автомобиль жолдарының тiзбесi
жіктелдi және бекiтілдi. Көрсетiлген Келісімге толықтыруларға сәйкес
халықаралық автомобиль жолдарының тiзбесi кеңейтiлдi және оған құрлықтың
азиялық бөлiгiнде орналасқан автомобиль жолдары енгiзiлдi.
Қазақстан автомобиль жолдарын еуразиялық халықаралық автомобиль
жолдары желісіне енгізу бойынша ағымдағы жай-күйi 4-кестеде көрсетiлген.
Темір жолдардағы жағдай сияқты, БҰҰ аймақтық құрылымдары арқылы
назарға алынған қазақстандық автомобиль жолдары Қазақстан Республикасының
аумағындағы жоғарыда аталған төрт көлiк дәлiзiне төселiнедi.
4-кесте. Қазақстан Республикасының халықаралық автомобиль жолдарыАвтомобиль жолдарының учаскелері | Жіктеме | |
ХАҚ, ЕЭК БҰҰ | БҰҰ АТМЭӘК, Азия тас жолдары | |
СОЛТҮСТІК дәлізі | ||
Омбы-Павлодар-Семей-Георгиевка -Майқапшағай Е-127 - Омбы-Павлодар-Семей-Георгиевка -Аягөз-Таскескен-Үшарал-Сарыөзек - А-60 Таскескен-Бақты Е-015 - Үшарал-Достық Е-014 А-72 | ||
ОРТАЛЫҚ дәлізі | ||
Ташкент-Шымкент-Бішкек- Алматы-Сарыөзек Е-40 А-5 Сарыөзек-Хоргос Е-013 А-5 Алматы-Көкпек Е-011 - Көкпек-Көктал-Хоргос Е-012 - | ||
ОРТА АЗИЯ дәлізі | ||
БАТЫС дәлізі |
Орал-Атырау Е-121 А-63 Астрахань-Атырау - А-70 Атырау-Доссор-Бейнеу Е-121 А-63, А-70 Бейнеу-Шетпе-Жаңа Өзен-Бекдаш Е-121 А-70 |
Қазақстанның солтүстiк батыста автомобиль жолдары Ресей Федерациясы
автомобиль жолдарының желісі арқылы 2-шi (Берлин Варшава Минск - Москва -
Нижний Новгород - Екатеринбург - Челябинск) және 9-шы (Хельсинки -
Астрахань) пан-еуропалық дәлiздерге шығады. Шығыста олар Қытай Халық
Республикасының автомобиль жолдарымен тоғысады, ал оңтүстiкте орталық
азиялық мемлекеттерi автомобиль жолдарының желісі арқылы Оңтүстiк Азия
және Парсы шығанағы елдерiне жол ашады.
Сараптамалық бағалар бойынша тасымалдардың, соның iшiнде
транзиттiктің де ең көп көлемдерi ОРТАЛЫҚ және ОРТА АЗИЯ дәлiздерiне
келедi. Алайда қазiргi кезде бұл үшiн, өкiнiшке орай, дәл сандық бағалар
жоқ. Қазiргi кезде Қазақстанда "жүрдек" немесе "автомагистраль" ретiнде
жiктеуге болатын бiрде-бiр автомобиль жолы жоқ. Автомобиль жолдарының
техникалық параметрлерi халықаралық стандарттар талаптарына сәйкес
келмейдi және ең дұрыс жағдайда оларды "әдеттегi" үлгiдегi жолдарға
жатқызуға болады (ХАК жiктемесi). Осы дәлiздер бойынша өткізу қабiлетiн
жақсарту үшiн мынадай: Алматы-Бiшкек, Қарабұтақ-Ырғыз-Арал, Ресей
Федерациясы шекарасы-Орал-Ақтөбе, Қарабұтақ-Қызылорда шекарасы сияқты
автожолдардың жекелеген учаскелеріне қайта жаңарту жүргiзу қажет. Бұл
автожолдардың учаскелерiн қайта жаңартуға арналған қаражат тиiстi жылдың
республикалық бюджетiнде көзделетiн болады.
Халықаралық маңыздағы автомобиль жолдары өз ұзақтығының үлкен
бөлуiнде (94%) асфальт-бетонмен және қара қиыршықтас жамылғысымен
төселген. Топырақ үзілулерi тек БАТЫС дәлiзiнің автомобиль жолдарында
ғана кездеседi. Сонымен бiрге пайдалану жай-күйi қанағаттанғысыз деп
бағаланатын жол учаскелерiнiң жоғары үлес салмағын атап кеткен жөн (жалпы
ұзақтықтың 60% астамы). 5-кестеде көрсетiлген 6 бағыттағы 443 көпiрдiң
38-i авариялық немесе аварияға тақау жай-күйде. БАТЫС дәлiзiнiң
автожолдарын жақсарту үшiн республикалық бюджеттен мынадай:
Астрахань-Түрікменбашы, Ақтау-Атырау, Атырау-Орал сияқты автожолдардың
учаскелерiн қайта жаңартуға және Қиғаш өзенi арқылы көпiр салуға қаражат
бөлу қажет.
Жол бойындағы сервистiк қызмет көрсетудiң деңгейi, әсiресе ауыр
кластағы жүк автомобильдерi мен автобустар сервисiне қатысты өте төмен.
Қазақстанның халықаралық автомобиль жолдарының техника-пайдаланымдық
көрсеткiштерiн 5-кестеде келтiрiлген бағыттардың көрсеткiштерi
суреттейдi.
5-кесте. Автомобиль жолдарының жалпылама сипаттамасыБағыт | Ұзақ- тығы, км | соның ішінде жай-күйі бойынша | қозғалыстың орташа қарқындылығы, а/м күніне | |
қанағат., км | нашар км | |||
|
| 1137 2048 1669 1420 1105 879 | 267 607 844 312 600 352 | 870 1441 825 1108 505 1527 | 4567 1227 2599 757 900 2376 |
БАРЛЫҒЫ | 8258 | 2982 | 5276 | |
3) Су көлiгi
Су көлiгiнің экспорт-импорт және транзиттiк тасымалдарды дамыту
перспективалары негiзiнен Ақтау теңiз сауда портымен байланысты. АТСП
халықаралық көлiк дәлiздерi TPACEKA және СОЛТҮСТIК-ОҢТҮСТIК құрамындағы
мультимодальды көлiк торабы ретiнде қаралынады. Бүгiнгi күнде Ақтау -
Баку теміржолдық паром желісі қолданыста, оның шеңберiнде Поти мен Батуми
грузиялық порттарға және одан әрi Қара теңiз порттары арқылы Еуропа
елдерiне мынадай үш бағыт бойынша шығу арқылы Қазақстан, Әзербайжан,
Грузия темір жолдарын iске қосуға мүмкiндiк беретiн теміржол вагондарын
ауыстырып тиеусiз тасымалдау жүзеге асырылады:
1. Ильичевск, Одесса, Броды және Украинадағы Южный порттарына дейін;
2. Стамбулға дейiн;
3. Варна, Констанца және Бургас порттарына дейiн.
Жүк тасқындарының негiзгi номенклатурасы: мұнай және мұнай өнiмдерi,
контейнерлер, халық тұтынатын тауарлар, жабдықтарды, ауылшаруашылығы
өнiмдерiн және басқаларын қоса алғанда, габаритсiз жүктер.
1999 жылы порттың қайта жаңартылуының бiріншi кезеңi аяқталды, соның
нәтижесiнде оның құрғақ жүктердi ауыстырып тиеу бойынша қуаты жылына 1,5
млн тоннаға дейiн және мұнайға - жылына 8 млн. тоннаға дейiн жеттi.
Қазақстан Республикасы Президентiнің 2002 жылғы 26 сәуірдегі № 853
Жарғысына сәйкес "Ақтау теңiз сауда порты" арнайы экономикалық аймақ
(АЭА) құрылды. Осы аймақ өңiрдiң әлеуметтiк-экономикалық дамуына, порт
және көлiк инфрақұрылымының дамуына, өнеркәсiптiк кешендердiң құрылуына
және т.б. инвестицияларды тартуға ықпал етедi.
"Ақтау теңiз сауда порты" АЭА жұмыс iстеуi теңiз, темір жол, құбыр,
автомобиль және әуе тасымалдары халықаралық көлiк торабының кешендiк
дамуын қамтамасыз етедi, сыртқы сауда айналымын өсiруге мүмкiндiк бередi
және Қазақстан Республикасының транзиттiк әлеуетiнiң тиiмдi пайдалануын
қамтамасыз етедi.
Порт құрамында мыналар бар:
бас және үйілген жүктерді өңдеуге арналған үш әмбебап айлақ;
астықтың экспортына, ауыр салмақтыларды қайта тиеуге және "ро-ро"
үлгісіндегі кемелердi өңдеуге арналған бip айлақ;
бip мезгілде су сыйымдылығы 12000 тоннаға дейiн 3 танкерді өңдеуге
мүмкіндік беретін 3 мұнай құюшы айлақ;
темір жол және автомобиль паромдарына қызмет көрсeтуге арналған
паромдық терминал;
көлемі 55 мың шаршы метрден астам қоймалық үй-жайлар;
қазiргi жүк тиеу-түсіру жабдығы, соның ішінде iрі тоннажды
контейнерлерді өңдеуге арналғандары да.
Қазақстан Республикасының порттары арқылы тасымалдарды дамытуға
мынадай факторлар кедергі жасайды:
республиканың шығыс, орталық және солтүстiк аймақтарынан портқа
көлiк кіруінің қанағаттанарлықсыздығы;
Каспий теңiзiнде Қазақстан Республикасының дербес флоты болмауы;
жүк терминалдарын қайта жаңарту қажеттілігі;
толқын тосқысы мен кіреберіс бөгетін қайта жаңарту қажеттілігі;
Ақтау порты акваториясында түбін тереңдету жұмыстарын жүргiзу
қажеттілігі;
кeмe жөндеу мен кеме құрылысы базасының болмауы;
теңіз операцияларын қолдау базасы оның болмауы;
құрғақ жүктер тасымалынан көлемі ұлғаюына байланысты қойма
үй-жайлардың жеткіліксіздігі.
Қазақстанда кеме жүзуге Ертіс және Жайық өзендерi жарамды болып
табылады, олар еліміздің шығысы мен батысында ағады. Алайда осы көлiк
магистральдарын халықаралық, әсiресе транзиттік тасымалдарға қатыстыру
олардың тереңдігінің шектеулі болғанынан айтарлықтай емес. Шульба шлюзi
құрылысының аяқталуынан және Ертіс өзенінде ашық кеме қатынасы ашылуынан
кейін оны Қазақстан Республикасы, Қытай Халық Республикасы және Ресей
Федерациясы арасында транзиттік ретiнде пайдалану мүмкіндiгі пайда
болады. Ол үшін Қазақстан Республикасы мен Қытай Халық Республикасы
арасындағы Іле мен Қара Ертіс өзендері арқылы қазақстандық және қытайлық
кемелермен тасымалды ұйымдастыру туралы келісімді қайта қарау жөн.
Жайық өзенi бойынша кеме қатынасын шектейтiн Жайық-Каспий каналының
саяздануы су көлігімен сыртқы сауда және транзиттік жүктердің тиеусiз
тасымалдануын жүзеге асыру үшін Атырау өзен портын пайдалануға мүмкіндік
бермейді.
Көрсетілген проблеманы шешу үшiн Жайық-Каспий каналын қайта жаңарту
және оны жыл сайын кемe қатынасы жай-күйiнде күтіп ұстау қажет, бұл
халықаралық бағытта Атырау порты арқылы жүктерді тасымалдау үшін жағдай
жасауға мүмкіндік бepeді. Осы жобаны icкe асыруға республикалық бюджеттік
комиссия 2004-2005 жылдарға 827,4 млн. теңге мөлшеріндегі соманы бекiтті.
4) Әуе көлігі
Қазақстанның әуе кеңістігі Еуропа, Ресейден Оңтүстік-Шығыс және
Орталық Азия елдерi бағытында транзиттік тасымалдарды жүзеге асыру үшiн
тартымды.
Қазақстан Республикасының әуе кеңістігіндегі негізгі транзиттік
дәлiздер төмендегілер болып табылады:
АРИСА-САРИН - Еуропадан Қытайға және Оңтүстiк-Шығыс Азия елдеріне;
АРИСА-ОДИВА - Еуропадан Оңтүстiк Азия елдеріне;
АЗАБИ-ТИРОМ - Еуропадан Оңтүстiк Азия, Орта және Таяу Шығыс
елдеріне;
САРИН-БАЛУН - Таяу Шығыс елдерiн Қытай және Оңтүстiк-Шығыс Азия
елдерiне.
Қазіргі уақытта бағыттар желісінiң ұзақтығы 60 000 км дейiн
ұлғайтылған, ал 2003 жылға арналған халықаралық қатынастар үшiн әуе
дәліздерінің жалпы саны 66-ны құрайды. Қазiргі кезде орындалатын
ұшулардың жалпы көлемi жылына 100 мыңға дейiн жетедi, оның жартысынан
астамы - транзиттік ұшулар.
Транзиттік маршруттардың қолданыстағы желісі, негізінен, Қазақстан
Республикасының әуе кеңістігін пайдаланатын авиакомпаниялар
қажеттіліктерін қанағаттандырады.
Қазіргі кезде Қазақстан Республикасында 21 әуежай жұмыс iстейдi,
олардың ішінде 14-iне халықаралық ұшуларға қызмет көрсетуге рұқсат
берілген. Осы порттардың әуеайлақтары транзиттi авиарейстерге қызмет
көрсетуге де, сондай-ақ Қазақстанның әуе кеңістiгін қонбай ұшатын
ұшуларға пайдаланатын авиакомпаниялар үшiн қосалқы әуеайлақтар ретiнде де
пайдаланылады.
Қазақстан Республикасының көптеген әуежайларының техникалық
жарақтануы төмен деңгейде болып отыр. Негiзгi өндірiстік қорлар 60-тан
80% дейін тозған. Моральдық және табиғи ескiрген жабдықты ауыстыруды
қаржымен қамтамасыз ету ширектен аспайтын шамада орындалады. Қазақстандық
әуежайларда аралық қонулар жасайтын транзитті әуе кемелеріне сервистiк
қызмет көрсету қазіргі халықаралық талаптарға сай емес.
Радионавигациялық жабдықтың жай-күйі Қазақстан үстiндегі әуе
дәліздері тартымдылығының елеулі факторы болып табылады. Әуежайлардың
көбінде ол әуе қозғалысын басқару және үстіңгі әуе кеңістiкте азаматтық
әуе кемелерi ұшуының қауіпсiздігін қамтамасыз ету жөніндегі қазіргі
талаптарға жауап бермейдi. Сонымен қатар, әуежай ауданында әуе қозғалысын
басқаруды қамтамасыз ететiн аэронавигациялық объектiлердi жаңғырту
жөнiнде қосымша шаралар қабылдау қажет.
"Қазаэронавигация" РМК радиолокацияның, радионавигацияның және
байланыстың қазiргi жүйелерiн игерумен қатар әуе қозғалысын басқару
бойынша автоматтандырылған орталықтарды пайдалануға енгізуде.
Қазiргi уақытта аэронавигациялық жабдықты жаңғырту жөніндегі
iс-шаралар кешенi өткiзiлдi, соның iшiнде әуе қозғалысы қауiпсiздiгiнiң
деңгейiн арттыру және аэронавигациялық қызмет көрсету жүйесiнің өткізу
қабiлеттiлiгiн көтеру үшiн ұшуды радиотехникалық қамтамасыз етудің жаңа
құралдарымен жабдықтау.
Әуе қозғалысын басқару бойынша азаматтық және әскери органдар
арасында өзара ic-қимылды жaқсарту жөнінде жұмыстар жүргізілуде.
Әуе көлiгi мен транзиттiк тасымалдарды жақсарту үшiн Астана, Атырау,
Ақтау, Ақтөбе және Шымкент қалаларының әуежайларын қайта жаңарту қажет.
Сондай-ақ әуе қозғалысына қызмет көрсетудi қамтамасыз ету үшiн
радиотехникалық құралдар мен электрбайланысты жаңғырту қажет. Осы
iс-шараларға арналған қаражат тиiстi жылдың республикалық бюджетiнде
көзделедi. Одан басқа, осы жобаларды iске асыру үшiн қазiргi уақытта
бiрқатар халықаралық қаржы ұйымдары мен кредиттiк келісімдер жасасу
жөнiнде жұмыстар жүргiзiлдi.
5. Тасымал көлемдерiн арттыру үшiн техникалық мүмкіндiктер. Табиғи
кедергiлер
Қазақстан Республикасының транзит-көлiк әлеуетiн талдау қазiргi
кезде Қазақстан Республикасы көлiк кешенiнің көлiктiң барлық түрлерiнде
қосымша iшкі, экспортты-импортты және транзиттiк тасымалдарды игеруге
мүмкiндiктерi бар екенiн көрсеттi.
Алайда көлiк инфрақұрылымы негiзгi объектілерiнiң техникалық
жай-күйi қазақстандық транзиттiк маршруттарға "қызмет көрсету пакетінің"
негiзгi көрсеткiштерi бойынша бәсекелiк қабiлетiн қамтамасыз ету үшiн
нақты инвестицияларды талап етедi.
Транзит тасымалының дамуын тежеуші факторлардың бiрi оларды
ақпараттық сүйемелдеудiң тым осалдығы болып табылады.
Темір жолдардағы қолданыстағы құрылғылар, негiзiнен ескiрген,
олардың өткізу қабiлетi шектеулi және қайта құруға мұқтажды, ал
автомобиль магистральдарында олар мүлде жоқ. Салада жүктiң орналасуы мен
жай-күйiн бақылайтын қазiргi талапқа сай жүйелер де орнатылмаған.
Бұрын үкіметтiк деңгейде автокөлiк тасымалдарын бақылау және
ақпараттық қамтамасыз етудiң республикалық жүйесiн құру қажеттiгi туралы
шешiм қабылданған едi. Алайда бұл шешiм аяғына дейiн iске асырылған жоқ
және ККК автокөлiк секторы қызметiнiң сипаты күнi бүгiнге дейiн
анықталмай отыр.
Автомобиль жолдарының шекаралық өткелдерiнде бiрыңғай бақылау-өткізу
пункттерi құрылды. Алайда олардың қажеттi жабдықтармен және қазiргi
байланыс құралдарымен нашар жабдықтануы iс жүзiнде шекаралардан жылдам
өту проблемасын толық шешпейдi.
Жоғарыда аталған проблемаларды шешу үшiн көлiк және коммуникациялар
саласындағы уәкiлеттi орган Көлiктiк дерекқорлардың ақпараттық талдау
жүйесiнің орталығын құрады, оның Техникалық тапсырмасын әзiрлеуге
Республикалық бюджеттік комиссия 7669 млн.теңге мөлшеріндегі соманы
бөледi.
Шульба шлюзiнiң аяқталмаған құрылысы Ертіс өзенiнде толассыз кеме
қатынасын ашудың тежеуiш факторы болып табылады.
Одан басқа, жалпы тозуы шамасында 85% құрайтын мемлекеттік
техникалық өзен флотын жаңарту мен жаңғырту су көлiгі саласындағы
проблемалық мәселелердiң бiрi болып отыр, ол iшкi су жолдарын күтiп ұстау
мен кеме қатынасы қауiпсiздiгiн қамтамасыз етуге терiс әсер етедi. Осы
жобаны iске асыруға 2004 жылға республикалық бюджеттік комиссия 320,3
млн.теңге мөлшеріндегі соманы бекiттi.
Жаңа трассалар мен қатынас жолдарын пайдалануға енгізу тасымалдар
ұзақтығын және транзиттік жүктердiң құнын едәуір азайтуға мүмкіндік
бередi, Орталық Азия өңiрiнiң iшiнде сауда-экономикалық өзара
байланыстарды кеңейтуге ықпал етедi. Транзиттiк ағындардың артуын болжау
негiзiнде, осы жобалардың экономикалық тиiмдiлiгi жөнiнде бұдан әрi терең
кешендi зерттеулер жүргiзу талап етілетiндiгi сөзсiз.
Бiр ғана көлiк саласының немесе бiрнеше жапсарлар салалардың
проблемаларын ғана емес, тұтастай алғанда елiмiздiң инфрақұрылымын
жаңғырту проблемасын қарастыра отырып, мынадай мiндеттердi белгiлеу
қажет:
- басқа елдердiң жетiстiктерiн мысалға ала отырып, транзиттi
тартудың мемлекеттік идеологиясын әзiрлеу. Бұл ретте әлемдiк сауда және
оны көлiктiк қамтамасыз ету құрылымының маңызды өзгеру факторы болып
табылатын, қарқынды дамып отырған электронды сауда жүйесiн ескеру қажет;
- Қазақстанның iшкi қажеттiлiктерiне қызмет көрсетуге бағытталған
транзит-көлiк әлеуетiн дамыту бағдарламасын бекіту;
- көптеген елдер қолданатын инвестицияларды тартудың қазiргi жаңа
нысандарын енгізу;
- инфрақұрылымдық жобаларды дамытуға арналған халықаралық заем
қаражатын тарту көлемiн ұлғайту;
- транзиттiк тасымалдарға қатысатын қазақстандық көлiк
компанияларына, ықтимал кеме иелерiне, порттарға және көлiк
инфрақұрылымының басқа да объектiлерiне қатысты орынды қолдау шараларын
қабылдау;
- транзиттік тасымалдар саласында, ең алдымен геосаяси орналасуына
байланысты қазақстандық транзитке ұмтылатын елдермен халықаралық
ынтымақтастықты дамыту;
транзиттi дамыту саласындағы мемлекеттік және коммерциялық
құрылғылардың күш-жігеріне ықпал ету және үйлестiру үшiн белсенді
беделдiк компания жүргізу.
Сөйтіп, транзит Қазақстан экономикасында үлкен рөл атқара алады. Бұл
ретте қызметтердің осы түрін едәуір ұлғайтуға барлық алғышарттардың бар
екендігі сөзсiз.
Ұлттық мақсаттағы бұл міндет мемлекеттің құрылымдық саясатының және
экономикалық стратегиясының өзгерісіне тiкелей байланысты.
Ол Қазақстанның өңірлік масштабтағы орны мен рөліне түбегейлi ықпал
етеді және тек көлік кешенінің ғана емес, сондай-ақ тұтастай алғанда
Қазақстан экономикасының дамуын ынталандыратын факторлардың бipі бола
алады.
6. Халықаралық тасымалдарды нормативтiк құқықтық қамтамасыз ету
1) Халықаралық келісімдер мен конвенциялар
Халықаралық көлiк дәліздерінің сенімдi және тиiмдi жұмыс істеулері
тек техникалық жетілдірілген көлік желілерінің болуымен бітпейдi.
Құқықтық, ұйымдастыру және/немесе экономикалық салаларда туындайтын
табиғи емес сипаттағы кедергілерді жоюдың маңызы аса зор.
Оларды жою үшiн түрлі халықаралық құжаттар әзірленді, оларда ұлттық
талаптарды сәйкестендіру мен үйлестiру негiзiнде көлiк саласындағы
мемлекетаралық қатынастардың бiрыңғай ережелерi мен рәсімдері жасалынады.
Осы ережелер мен рәсімдер тасымалдау құжаттарын реcімдeугe қатысты, жүкті
тасымалдауға қабылдау және оны тағайындалған орынға тапсыру нормаларын,
тасымалдаушылардың негіздерін, шарттары мен жауапкершілігі шектерін,
кінәраттар мен талап-қуыным ұсыну тәртіптерін белгілейдi. Халықаралық
реттемелеу, әсіресе, халықаралық саудамен байланысты, мемлекеттердегі
заңдардың дамуы әртүрлі деңгейде болатын жағдайларда, сол елдер арасында
тауар алмасуды жеңілдету мақсатын ұсынады.
Қазіргі кезде БҰҰ ЕЭК аясында елуден астам халықаралық конвенциялар
мен келісімдер әзірленді, олар жер үсті көлігінің барлық түрлері бойынша
құқықтық және ұйымдық өзара қатынасты реттейдi және жеңілдетеді.
Қазақстан солардың ішіндегі тоғызына қосылады.
Темір жол көлiгі арқылы халықаралық тасымалдарды реттейтiн
ұйымдастыру-құқықтық құжаттардың негізгі жиынтығы ТЖЫҰ ауқымында
әзiрлендi. Қазақстан жүк және жолаушы қатынасы, сондай-ақ
құрамдастырылған тасымалдар бойынша негiз қалаушы үш Келісiмге қосылды.
Қазақстан Республикасы БҰҰ АТМЭӘК және ЮНКТАД ұсынған алты конвенция
мен келісімдерге қосылды.
Еуразиялық қатынастарда жер үстi тасымалдарының халықаралық заңдық
негiздерiн қамтамасыз ету үшiн БҰҰ АТМЭӘК 48/11 Қарарымен басым
ретіндегі, төменде тiзiмделген халықаралық құқықтық актiлерге мүдделi
мемлекеттердің қосылуына ұсыныс жасады, олар:
БҰҰ-дың Жол қозғалысы туралы конвенциясы (1968);
Жол белгiлерi мен сигналдары туралы конвенция (1968);
ХЖТ кiтапшасын пайдаланып жүктердi халықаралық тасымалдау туралы
кедендік конвенция (1975);
Коммерциялық мақсаттар үшiн қызмет ететiн жол тасымал құралдарының
уақытша әкеліміне қатысты кедендік конвенция (1956);
Жеке жол тасымалдау құралдарын уақытша әкелiмi туралы кедендiк
конвенция (1954);
Контейнерлерге қатысты кедендiк конвенция (1972);
Шекараларда жүктерге бақылау жүргiзудiң шарттарын келiсу туралы
халықаралық конвенция (1982);
Жүктердiң халықаралық жол тасымалының шарты туралы конвенция (1956).
БҰҰ АТМЭӘК-пен бiрге БҰҰ Сауда және Даму жөніндегi Конференциясы (ЮНКТАД)
дамушы елдер үшiн ұсынылатын Конвенциялар мен Келісімдердің тiзiмiн
әзiрледi, олар:
Теңiзге шығу жолдары жоқ елдердiң транзиттiк саудасы туралы
конвенция (1965);
Тарифтер және сауда туралы Бас Келiсімнiң Y бабы;
Бiрiккен Ұлттар Ұйымының Теңiз құқығы туралы конвенциясы (1982);
XЖТ кiтапшасын пайдаланып жүктердi халықаралық тасымалдау туралы
кедендік конвенция (1975);
Кедендiк рәсiмдердi оңайлату және үйлестiру туралы халықаралық
конвенция (1974);
Шекараларда жүктерге бақылау жүргiзудiң шарттарын келiсу туралы
халықаралық конвенция (1982);
Контейнерлерге қатысты кедендiк конвенция (1972);
Темір жол бойынша тасымалданатын жүктерге қатысты халықаралық
конвенция (1961);
Жүктердің халықаралық жол тасымалының шарты туралы конвенция (1956).
Теңiз кеме қатынасында құқықтық негiз Халықаралық теңiз ұйымы (БҰҰ ИМО)
аясында әзiрленедi және реттеледi, әуе көлігі саласында Халықаралық
азаматтық авиация ұйымының аясында (БҰҰ ИКАО).
Теңiз кеме қатынасында Қазақстан Республикасы халықаралық
конвенциялар мен келісімдерiнiң тоғызына, ал әуе көлiгi бойынша он бiрiне
қосылды.
Қазақстан Республикасы қосылған, халықаралық тасымалдардың дамуына
мүмкiндiк жасайтын негiзгi халықаралық-құқықтық кесiмдердiң тiзбесi
1-қосымшада келтiрiлдi.
Қазақстан Республикасы әзiрше қосылмаған және оларға қосылу қажет
халықаралық құжаттардың маңызы мен рөлi, олардың басымдылығы, сондай-ақ
қосылу жөніндегі iстердiң жай-күйi 2-қосымшада көрсетiлдi.
Жоғарыда аталған келісімдер мен конвенцияларға қосылу Қазақстан
Республикасының транзиттiк әлеуетiн арттыруға және әлемдiк қауымдастық
алдында қазақстандық транзиттiң деңгейiн көтеруге мүмкiндiк бередi. Осы
халықаралық келісімдерге қосылу үшiн қаражат талап етiлмейдi.
Сауда және көлiктiк өзара қатынастарды реттейтiн халықаралық
құқықтық актiлерге Қазақстан Республикасының қосылу процесi баяу жүруде.
Оның үстiне, республикада бекiтілген халықаралық уағдаластықтарды iске
асыру мен сақтауды бақылау тетiгi жөнге келтiрілген жоқ.
2) Мемлекетаралық екi жақты шарттар
Халықаралық конвенциялармен және келісімдермен қатар мемлекетаралық
байланыстарды қамтамасыз етуде, халықаралық көлiк дәлiздерiне қатысушы
елдер арасындағы екi жақты және көп жақты шарттар маңызды рөл атқарады.
Осы шарттар тасымалдарға қатысушы тараптардың мемлекеттік шекараларынан
кедергiсiз өту жөнiндегі құқықтық және ұйымдық сипаттағы нақты
мәселелердiң жиынтығын реттейдi.
Қазақстан Республикасындағы жалпы көлiк мәселелерi және көлiктiң
жеке түрлерi бойынша екi жақты келісімдердің қолданыстағы жүйесi
6-кестеде келтiрiлдi.
6-кесте. Екі жақты және көп жақты шарттарҚолдану саласы | Шарттардың саны | ||||
Бар- лығы | Соның ішінде: | ||||
қолда- ныс- тағы | қолданыл- майтындары | күшін жоюға жата- тындар | бұрын жасал- ғандар қатарынан күшін жойған- дары | ||
Жалпы көлік мәселелері 25 17 8 8 Транзит 8 6 2 3 Автомобиль көлігі 42 40 2 3 Су көлігі 12 12 Темір жол көлігі 26 24 2 2 2 Азаматтық авиация 42 44 2 3 1 ____________________________________________________________________ Барлығы: 159 143 16 19 3 | |||||
3) Көлiк-коммуникация кешенiнiң мәселелерiн реттейтiн заңдар
Көлiк заңдарының негiзгi қағидаттары Азаматтық кодекстің арнайы
тараулары арқылы белгiленген, олар: "Тасымал", "Көлiктiк экспедиция" және
"Көлiк туралы" Қазақстан Республикасының Заңы (21.09.94ж.). Осы
заңнамалық актiлер көлiк қызметi мен тасымалдаушылар және көлiк қызмет
көрсетулерiн тұтынушылардың өзара қатынастарын реттеудiң құқықтық
негiзiнiң жалпы ауқымдарын белгiлейдi. Бұдан басқа, осы құжаттарда
көлiктiң әр түрi және көлiк қызметiнiң нақты мәселелерiн реттейтiн
соларға сәйкес шығарылатын ережелер бойынша заң актілерін жасау
қажеттiлiгiне тiкелей нұсқау мазмұндалады. Осы Бағдарламаны бекіту кезiне
көлiк саласында Қазақстан Республикасының мынадай Заңдары қабылданды:
"Темір жол көлiгi туралы" (08.12.01 ж.);
"Автомобиль жолдары туралы" (17.07.01 ж.);
"Сауда мақсатында теңізде жүзу туралы" (17.01.02 ж.);
"Автомобиль көлігі туралы" (04.07.03ж.);
"Азаматтық авиацияны мемлекеттік реттеу туралы" (15.12.01 ж.),
сондай-ақ Қазақстан Республикасы Президентінің "Қазақстан Республикасының
әуе кеңiстiгiн пайдалану және авиация қызметі туралы" 1995 жылғы 20
желтоқсандағы № 2697 заң күшi бар Жарлығы.
"Iшкі су көлігі туралы" ҚР Заң жобасы қазiргi уақытта Қазақстан
Республикасы Парламентiнiң Мәжілісiнде қаралуда.
Қазақстан Республикасының көлiк кешенi нормативтi құқықтық базасын
жетiлдiруге, елiмiздiң аумағы арқылы транзиттiк жүктердің қозғалысын
жеңiлдетуге мүмкiндiк беретiн халықаралық бiрiздендiрілген көлiк
құжаттарын пайдалану үшiн жағдайлар жасауға мұқтажды.
7. Қазақстан Республикасы транзит-көлiк әлеуетiнiң дамуына сыртқы
факторлардың әсерi
Шектес мемлекеттер мен өңiрде Қазақстан Республикасының аумағы
арқылы өтпейтiн балама халықаралық көлiк дәлiздер мен транзиттiк
бағыттарды дамытуға бағытталған кез келген шаралар мен жобалардың
елiмiздiң транзит-көлiк әлеуетiн дамытуға терiс ықпалы бар.
Осы кезеңде мұндай факторлар деп мыналарды атауға болады:
7.1. Автокөлiк тасымалы саласында
Ресей Федерациясы мен Моңғол Халық Республикасының Моңғолияның батыс
және орталық аудандары арқылы Ресейден Қытайға жол салу туралы ниеттері.
Осы жобаның icкe асырылуы ресей-қытайлық сауда алмасуды қамтамасыз ету
жөнiндегі көлік ағынын қазақстан бағытынан моңғол бағытына ауыстыруға
мүмкіндік береді.
7.2. Темір жол тасымалы саласында
7.2.1 Қашғар (ҚXP) - Ош (Қырғызстан) темір жол желісін салу жобасы;
7.2.2 Астара (Әзербайжан) - Решт (Иран) - Казвин (Иран) темір жол
желісін салу жобасы;
7.2.3. Транссібiр темір жол магистралын (Ресей) одан әрi дамыту.
7.3. Су көлiгi саласында
7.3 1. Оля теңiз сауда портын (Астрахань, Ресей) салу және оны одан
әрi дамыту жоспары;
7.3.2. Каспий теңiзiнде дербес теңіз флоттың болмауы;
7.3.3. Қара Ертіс өзенiнде (ҚХР) су салу.
7.4. Әуе көлiгi саласында
7.4.1. Қазақстанмен шектес мемлекеттер әуежайларының қарқынды дамуы
(мысалы, Ресей: Новосибирск, Екатеринбург, Омбы және басқалары);
7.4.2. Қазақстан арқылы транзитті дамытуға кедергі болып отырған
көршілес мемлекеттер авиациялық әкімшіліктерінің саясатына тәуелдік;
Одан басқа, еліміздің транзит-көлiк әлеуетi дамыту iсіндегі теріс
фактор деп сонымен қатар Қазақстан Республикасының аумағы арқылы өтетін
халықаралық көлiк дәліздерін транзиттік бағыттарды дамытуды және қазіргі
күнгі технологияны және қызмет көрсетудің логистикалық жүйесiн енгізудің
кешiктірілуiн, елімізде транзиттік тасымалдар мониторингінің болмауы,
сондай-ақ Каспий теңізінде меншiкті сауда флотының болмауын, Қазақстан
Республикасының әуежайларындағы авиаотын қатары құнын есептеу қажет.
Барлық осы терiс факторларды жою үшін Бағдарламаның Iс-шаралар жоспарында
көрсетілген транзит-көлiк әлеуетін жақсарту және дамыту жөнiндегі шаралар
кешенiн жүргiзу орынды деп есептеймiз.
8. Мультимодальды тасымалдар
Мультимодальды (аралас, құрамдастырылған) тасымалдардың
технологиялық ерекшелiктерi оңтайлы мерзiмдердi, жүктерді жеткізудің
бағасы мен уақтылылығын, бұл ретте жүк тасқындарын басқаруда логистикалық
әдістерді пайдалану мүмкіндігін, тасымалдау процестерінің үйлесімі мен
жүктердiң қоймада сақталуын қамтамасыз етедi. Сондықтан халықаралық көлiк
бағыттарының бәсекелестiк қабілетін арттыру тасымалдардың осы түрінің
басым дамуын көздейдi.
Iрi тоннажды контейнерлердi бiрыңғай көлiк өлшемi ретiнде пайдалану
құрамдастырылған тасымалдардың жалпы әлемдiк жүйесiнде басым.
Контейнерлiк тасымалдарға негiзделген көлiк технологиялары ең үлкен даму
перспективаларына ие.
Мультимодальды тасымалдардың халықаралық жүйесiн жүйелi қалыптастыру
олардың жеке мемлекет шекараларында бастапқы дамуын көздейдi, бұл тиiстi
ақпараттық қамтамасыз ету және жүк қозғалысын бақылау арқылы қажеттi
инфрақұрылым құруды жобалайды.
Қазақстан Республикасында мультимодальды тасымалдарды дамытуға
арналған база бар. Темір жолдарда автожол баратын контейнерлiк
терминалдар желісі, контейнерлiк парк бар.
Алайда Қазақстанның экспедиторлары мен тасымалдаушыларының
иелiгіндегі контейнерлердiң, цистерналардың, платформалардың, тиеу
құралдарының және т.с.с. парк ескiрген.
Мультимодальды тасымалдарды басқарудың ұйымдастыру нысандарын
жетiлдiру керек, мәселен, бiрыңғай операторлар институтын құру жолымен,
сондай-ақ қазақстандық темір жол торабы арқылы қатаң кесте бойынша жүрiп
тұратын жүйрiк жүк поездары қозғалысы кестесiне енгізу арқылы транзиттік
жүктердің жылдамдатылған жүйесiн дамыту керек.
Паромдық авто және темір жол тасымалдарын қалпына келтiруге
байланысты Ақтау портында құрамдастырылған тасымалдардың ұйымдық, басқару
және құжаттық негiздерiн енгізудiң нақты қажеттiлiгi пайда болды.
4. БАҒДАРЛАМАНЫҢ МАҚСАТЫ МЕН МІНДЕТТЕРІ
Бағдарламаның басты мақсаты республиканың көлiк магистралдары бойынша транзиттiк және экспорттық-импорттық тасымалдардың көлемiн арттыру мен тиiмділігiн ұлғайту үшiн Қазақстанның транзит-көлiк әлеуетiн жетiлдiруге және озық дамытуға бағытталған қазiргi кезеңде құқықтық, ұйымдастырушылық, техникалық, экономикалық және қаржылық сипаттағы өзектi бiрiншi кезектегi шаралар кешенiн белгiлеу, сондай-ақ осы шараларды iске асыру жөніндегі iс-қимылды нақтылау мен оларды жүзеге асыру кезеңiнің орындылығын белгiлеу болып табылады.
Бағдарламаның мақсатына қол жеткізу үшiн мынадай негізгі міндеттердi шешу қажет:
Елдiң көлiк дәлiздерi мен транзиттiк бағыттарының халықаралық деңгейде дамыту және институционалдық бекіту (ББҰ, халықаралық және өңiрлiк құрылымдар және көлiк ұйымдары арқылы);
Қазақстан Республикасының жолаушылар, жүк, ақпарат пен қызмет көрсетулер қозғалысы жолындағы табиғи емес кедергiлердi жоюға бағытталған екi жақты және көп жақты ынтымақтастығын дамыту және тереңдету;
Қазақстан Республикасының көлiк заңнамасын халықаралық конвенциялар мен келісімдерге сәйкес бiрiздендiру және үйлестiру;
елдiң транзит-көлiк әлеуетiн дамытуға сыртқы факторлардың терiс әсерiн барынша азайту;
ұлттық көлiк-коммуникация желілерiн жаңғырту, техникалық қайта жарақтандыру және дамыту;
мультимодальды тасымалдарға және қызмет көрсетудің логистикалық жүйелерiне негiзделген қазiргi заманғы көлiк технологияларын енгізу;
ұлттық мүдделердi ескеретiн және Қазақстан Республикасының транзиттiк тартымдылығын қамтамасыз ететiн тарифтiк саясатты жетiлдiру;
халықаралық көлiк дәлiздерi қызметiне ақпараттық-талдау және ғылыми-техникалық қолдау көрсету.
5. ТРАНЗИТ-КӨЛІК ӘЛЕУЕТІН ДАМЫТУДЫҢ НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ
ЖӘНЕ БАҒДАРЛАМАНЫ ІСКЕ АСЫРУ ТЕТІКТЕРІ
Жақын перспективада Қазақстан Республикасының транзит-көлiк әлеуетiн дамыту еуразиялық жол қатынасы жүйесiнде "қазақстандық" бағыттардың бәсекеге қабiлеттiлiгiн қамтамасыз етудiң және транзит ағындарын ұлғайтудың басты шарты ретiнде тасымалдардың сапасы мен тиiмдiлiгiн көтеруге деген негiзгi мiндеттi шешуге байланысты болу тиiс.
Осыны есепке алумен транзит-көлiк әлеуетiн дамытудың негiзгi бағыттары:
Халықаралық (БҰҰ-дің құрылымдары, халықаралық өңiрлiк және көлiк ұйымдары арқылы), үкiметаралық және ұлттық (халықаралық конвенциялар мен келісімдерге сәйкес Қазақстан Республикасының көлiк заңнамасын бiрiздендiру және үйлестiру) деңгейлерде Қазақстан Республикасының көлiк дәлiздерiн және транзиттiк бағыттарын институционалды күшейту және дамытуды;
елiмiздiң транзит-көлiк әлеуетiнiң дамуына сыртқы факторлардың терiс әсерiн азайтуды;
тарифтiк жетiлдiрудi;
саясатты, көлiктегi төлемдер мен алымдар жүйесiн жетілдіруді;
көлiк инфрақұрылымын жетiлдiру және дамытуды;
шекарадан өту рәсiмдерiн жеңiлдетудi;
ұйымдастырушылық-техникалық iс-шараларды;
ақпараттық-талдау және ғылыми-технологиялық қызметтi болжайды.
Қазақстан Республикасы транзит-көлiк әлеуетiн жетiлдiрудiң негiзгi бағыттарын iске асыру ұдайы бақылауды және қажеттiлiгiнде, жеке позицияларды нақтылауды жүргiзуге мүмкiндiк беретiн, жүзеге асырудың нақты мерзiмдерi мен жауапты орындаушыларды белгiлеумен әзiрленген iс-шаралар жоспарының негiзiнде мемлекеттік қолдауда көзделiп отыр.
Халықаралық көлiк дәлiздерiн бiрiздендiруге, екі жақты және көп жақты ынтымақтастықты кеңейтуге қол жеткізу үшiн тиiстi құқықтық негiздердi дамыту және қазақстандық бағыттардың артықшылығын мынадай жолдармен насихаттау болжанады:
мүдделi елдермен және халықаралық ұйымдармен саяси байланыстарды жандандыру;
халықаралық көлiк дәлiздерiн қалыптастыру жөнiнде жұмыс тәжiрибелерi бар жетекшi халықаралық ұйымдармен ынтымақтастық;
халықаралық дәлiздер, соның iшiнде Қазақстан аумағы арқылы өтетiн тасымалдарды, солар бойынша транзиттi жүктердiң өтуiн көрсетудi ұйымдастыру арқылы техникалық, коммерциялық және тасымалдардың басқа да шарттарын тiкелей демонстрациялау.
Құқықтық саладағы реформалармен қатар, көлiк секторындағы институционалдық күшейтудi халықаралық көлiк құрылымдарымен интеграциялау және басқарудың iшкi жүйелерiн жетiлдiру бағытында жүзеге асыру көзделедi. Осыған байланысты:
Қазақстан Республикасы аумағында халықаралық көлiк дәлiздерiнің құрамына кiретiн көлiк коммуникацияларының қызметiне (мемлекеттік басқаруға) әкiмшiлiк жүргiзу;
шекаралық өткізу пункттерiндегі қызметтi ведомствоаралық үйлестiру қажет.
ел экономикасының көлiк-коммуникация кешенiн дамыту мақсатында жекеменшiк секторды барынша тарту үшiн нормативтiк-құқықтық базаны дайындау жолымен көлiк-коммуникация кешенiнiң салаларын қалыптастыру.
Жолаушылар, жүктер мен ақпараттар қозғалысы жолындағы табиғи емес кедергiлердi жою жөніндегі мiндеттердi iске асыру әкiмшiлiк, құқықтық және қаржылық салаларда жүзеге асырылатын болады. Алға қойылған мақсаттарға мына жолмен қол жеткiзiледi:
Қазақстан Республикасы көлiк-коммуникация кешенiнің бiрiздендiрiлген және үйлестiрілген нормативтiк құқықтық базасын қалыптастыру;
тарифтiк саясатты жетiлдiру;
Қазақстан Республикасының аумағы арқылы транзиттiк жүктердi өткізу кезiнде бақылаудың қолайлы салықтық, кедендiк және басқа да режимдерiн құру;
транзиттiк тасымалдарды жүзеге асыру кезiнде шекаралардан өту рәсімдерiн жеңiлдету және басқа да ұйымдастыру сәттерiн жетiлдiру.
Көлiк инфрақұрылымын жетiлдiру Қазақстан Республикасының ұлттық көлiк желiлерiн және халықаралық көлiк-коммуникация байланыстарын онан әрi оңтайландыру, ұсынылатын қызмет көрсетулердің сапасын арттыру, жұмыс iстеп тұрған объектілердi қайта жаңарту, жаңғырту, техникалық қайта жарақтандыру және жаңа объектілердi салу жолымен тасымалдарды жүзеге асыру және ақпарат беру кезiнде, сондай-ақ қазiргi заманғы көлiк және ақпараттық технологияларды енгізу жолымен еңбектi қажетсіну мен ресурс пайдалануды азайту бағытында жүргiзiлетiн болады. Сондай-ақ, қазiргi заманғы көлiк және ақпараттық технологияларды, соның iшiнде мультимодальдық және интермодальдық тасымалдарды енгізу жолымен. Инвестициялық басымдықтарды халықаралық көлiк дәлiздерiнің құрамына кiретiн коммуникацияларда шоғырландыру ұсынылады.
Тұтас алғанда көлiк-коммуникация кешенiнiң және жеке алғанда халықаралық көлiк дәлiздерiнің жұмыс iстеу тиiмдiлiктерiн арттыру үшiн саладағы ақпараттық-талдау, ғылыми-технологиялық және оқыту iсiн қолдауды қалпына келтiру талап етiледi. Ол үшiн мыналар қажет:
көлiк статистикасын жетiлдiру, көлiк дерекқорларын құру және дамыту; осы негiзде қазiргi заманғы ақпараттық жүйелер құру;
конференциялар, семинарлар және көрмелер, соның iшiнде халықаралық дәрежедегiлердi де тұрақты түрде өткiзiп тұру;
басқару аппараты мен көлiк операторларына арналған тренингтiк орталықтар құру.
1) темір жол көлiгi
Инфрақұрылым мен темір жол көлігi негiзгi құралдарының тиiстi техникалық жай-күйiн қамтамасыз ету мақсатында "Қазақстан темір жолы" Ұлттық компаниясы" ЖАҚ бiрқатар, соның iшiнде қазақстандық темір жолдардың транзиттiк әлеуетiн дамытуға бағытталатын жобаларды жүзеге асыруды көздейтiн инвестициялық бағдарлама әзiрледi.
Мыналарды жүзеге асыру көзделедi:
инфрақұрылымды қалпына келтiру және дамыту;
темір жол желілерiнің құрылысы1;
жылжымалы құрамның жөндеу базасын қайта жаңарту;
локомотив паркiн жаңарту;
вагон паркiн жаңарту;
импорт алмастырушы жаңа өндiрiстер құру;
жобалау-iздестiру, ғылыми-зерттеу және тәжiрибелiк-конструкторлық жұмыстар;
ресурс сақтаушы технологиялар енгізу;
Алматы - Астана учаскесiнде жолаушы пойыздарының жүру уақытын қысқарту жөніндегі жұмыстар кешенi;
басқа да жобалар. _______________________
1 Республикалық бюджет есебiнен құрылысты iске асыруға арналған қаражат тиiстi жылға республикалық бюджеттi қалыптастыру кезiнде белгiленедi
2) Автомобиль көлiгi
Негiзгi көлiк дәлiздерiнде мынадай жұмыс көлемдерiн орындау белгiлендi:
ОРТАЛЫҚ дәліз:
Алматы - Бiшкек автожолы учаскесiн қалпына келтiру (205 км);
ОРТААЗИЯЛЫҚ дәлiзi:
Қарабұтақ - Ырғыз - Ақтөбе автожолы учаскесiн қалпына келтiру (394 км);
Ресей Федерациясының шекарасы - Орал - Ақтөбе, Қарабұтақ Қызылорда облысының шекарасы автожолы учаскесiн қайта жаңарту (517 км);
Қызылорда қаласында Сырдария өзенi арқылы өтетiн көпiр салу;
ОРТАЛЫҚ АЗИЯ - ШЫҒЫС дәлiзi
Астана - Петропавл автожолы учаскесiн қайта жаңарту (538 км);
Астана қаласын Оңтүстiк айналма автожолын салу (16,9 км);
Лениногор (Риддер) - Ресей Федерациясы шекарасы, Алтай Республикасы автожолын салу (62 км);
Астана- Қостанай - Челябi автожолын іріктеп қайта жаңарту (400 км);
БАТЫС дәлiз:
Астрахань - Түркiменбаши автожолының жекелеген учаскелерiн қайта жаңарту (428 км);
Ақтау - Атырау автожолын қайта жаңарту (894 км);
Атырау - Орал автожолдарын қалпына келтiру (488 км);
Ақтау портына шығаратын Бейнеу - Ақжігіт (31 км) автожолын салу;
Қиғаш өзенi арқылы өтетiн көпiр салу;
СОЛТҮСТIК дәлiз:
Омбы - Майқапшағай автожолының жекелеген учаскелерiн қайта жаңарту (210 км).
Барлық дәлiздерде 238 км жолды күрделi жөндеу 3240 км жолды орташа мерзiмдiк жөндеу, ағымдағы жөндеу және жолдарды күтiп ұстау белгiленуде.
"Жiбек жолы" халықаралық бағытына кiретiн Алматы - Тараз Шымкент - Өзбекстан шекарасы (Ташкент) автожолының Георгиевка - Шымкент Өзбекстан шекарасы учаскесiн қайта жөндеу (600 км) жоспарланып отыр.
3) Су көлiгi
Ақтау теңiз сауда портында толқын тосқыларын және кіре берiс тосқауылды қайта жаңарту белгiленiп отыр. Қазiргi кезде ауа райы жағдайларына байланысты жүк операциялары жылына орта есеппен 40 күн жүргізiлмейдi немесе жалпы порт уақытының 11 %-ы. Жоба мақсаты - жүктердi ауыстырып тиеу және портта кемелерге қызмет көрсету жөніндегі операцияларды жүзеге асыру кезіндегі қауiптердi азайту. Жобаның шамамен алғандағы бағасы - 20 млн. АҚШ доллары. Жобаны ЕҚҚДБ несиесi және iшкi қарыз алу есебiнен iске асыру көзделуде.
Бұдан басқа:
TPACEKA дәлiзi бойынша Еуропадан транзиттiк жүк тасқындарын тарту үшiн перспективалар ашатын контейнерлiк терминал құру;
қуаты 10 мың тонна шамасындағы ферроқорытпаларды ауыстырып тиеу бойынша айлақ салу;
инфрақұрылымды және Ақтау портына апаратын көлiк кiрме жолдарын кеңейту.
Инвестициялар сондай-ақ су көлiгiнiң мәртебесiн көтеру және оған халықаралық тасымалдарды тарту жөніндегі iс-шараларға бағытталатын болады. Бұған:
Ертіс өзенiнде ашық кеме қатынасын ашу мақсатында Шульба шлюзінің құрылысын аяқтау;
Ертіс өзенiнде кеме қатынасы шлюздарын қалпына келтiру және отандық кеме шығаруды қайта жаңғырту (2001-2005 жылдар);
оның акваторийiн тереңдету арқылы Атырау Құрық және Атырау порттарын кеңейту;
Орал өзенiн тереңдете отырып, Орал-Каспий арнасын қайта жаңарту;
жүк базасын дамыта отырып, Баутино теңiз портын кеңейту;
iшкi су көлiгi техникалық флотының кемелерiн жаңарту мен жаңғырту жолымен қол жеткiзiлетiн болады.
4) Әуе көлiгi
"Астана халықаралық әуежайын қайта жаңарту" жобасын iске асыру үшiн JBIC (Жапония)-мен 176,5 млн. АҚШ доллары сомасына несие келісімiне қол қойылды (22 млрд. 122 млн. йен). Астаналық әуежайдың транзиттiк әлеуетiн одан әрi дамыту "Эйр Астана" авиакомпаниясының Еуропадан Астана қаласы арқылы Оңтүстiк Шығыс Азия елдерiне авиатасымалдарын дамыту арқылы көзделiп отыр.
Одан басқа, "Астана халықаралық әуежайы" ЖАҚ Азаматтық авиацияның халықаралық ұйымның және ISO 9000-9001 стандарттары бойынша сертификаттау көзделiп отыр.
2001 жылдың желтоқсанында "Атырау халықаралық әуежайы" ААҚ мен Еуропа қайта құру және даму банкінiң арасында "Атырау әуежайының ұшу-қону жолағын қайта жаңарту" жобасын iске асыру үшін 25 млн. АҚШ доллары сомасына қарыз беру жөнiнде несие келісіміне қол қойылды.
Ақтау әуежайын қалпына келтіру және оны халықаралық стандарттар деңгейiне жеткізу үшiн 70-80 млн. АҚШ доллары мөлшерiнде инвестициялар талап етіледi. 2005 жылы ұшу-қону жолағын қайта жаңарту үшiн мемлекеттік бюджеттен 10 млн. АҚШ доллары қаржыландырылуы жоспарланды. Бірақ берілген әуежайдың ұшу-қону жолағын қайта жаңарту үшін 24,85 АҚШ доллары қажет.
Шымкент әуежайын қайта жаңартуға 45 млн. АҚШ доллары шамасында қаражат, оның 19,8 млн. доллары ұшу-қону жолағын қайта жаңартуға керек. 2005 жылғы 10 млн. доллар жоспарлануда.
Ақтөбе қаласының әуежайын қайта жаңарту және стандаржеткізу үшiн 40-50 млн. АҚШ доллары қажет, оның 10 млн. АҚШ долларын 2004 жылы республикалық бюджеттен бөлу және 2005 жылы 8,2 млн. АҚШ долларын ұшу-қону жолағын қайта жаңартуға жоспарланып отыр.
Аталған өңірлік әуежайларды қайта жаңартуға және одан әрi дамытуға қаражатты инвестициялау әрi республикалық бюджет есебiнен әрi жергілікті бюджеттiң кепілдігімен шетелдiк көздерден, сондай-ақ жергілікті бюджет қаражаты есебiнен жүргізілетін болады.
2003-2005 жылдары "Қазаэронавигация" РМК жалпы сомасы 8 333 млн.теңге болатын инвестициялар есебiнен әуе қозғалысына қызмет көрсетуді қамтамасыз етуге арналған радиотехникалық құралдарды ауыстыруды және дамытуды жоспарлап отыр.
Қазақстан Республикасының халықаралық әуежайларын сигнал беру және байланыс, қадағалау, күзету, тексеру техникалық құралдарымен жарақтандыру, сондай-ақ әуежайдың периметрлік қоршауын халықаралық талаптарға сәйкес келтiру үшiн тиісті бағдарламаны әзiрлеу қажет.
6. ҚАРЖЫЛАНДЫРУДЫҢ КӨЗДЕРІ ЖӘНЕ КӨЛЕМДЕРІ
Бағдарламаны қаржыландыру көздерi ретінде мыналар ұсынылады:
әкімшілiк жүргізуге, құқықтық және нормативтік-техникалық қамтамасыз етуді әзiрлеу, ақпараттық-талдау, ғылыми-технологиялық сүйемелдеу мен оқытуға - бюджет қаражаты және рынок субъектілерінiң өз қаражаттары;
қайта жаңартуға, жаңғыртуға, техникалық қайта жарақтандыру мен жаңа объектілер құрылысына - рынок субъектілерiнiң өз қаражаттары, сондай-ақ ішкi және сыртқы қарыз алулар.
Республикалық бюджет есебiнен iс-шараларды iске арналған қаражат тиiстi жылға республикалық бюджеттi қалыптастыру кезiнде белгiленетiн болады.
Республикалық бюджеттен қаржыландыру көлемi Қазақстан Республикасы Үкіметінiң 2003 жылғы 12 қыркүйектегi № 926 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасының әлеуметтiк-экономикалық дамуының 2004-2006 жылдарға арналған индикативтiк жоспарында белгіленген:
- 2004 жылға - 9220,2 млн.теңге;
- 2005 жылға - 1186,3 млн.теңге;
- 2006 жылға - 351,5 млн.теңге.
Қазақстанның транзит-көлiк кешенiн жетiлдiру және дамыту жөніндегі іс-шаралар кешенiн iске асыру:
Қазақстан Республикасының шектес мемлекеттермен сауда және саяси байланысын нығайтуға;
көліктің барлық түрлерiнiң - олар: темір жол, автомобиль, теңiз, iшкi cу, әуе және автомобиль жолдары, материалдық-техникалық базасының деңгейiн арттыруға, Қазақстан Республикасының негiзгi көлiк қатынасы дәлiздерiнде жолаушылар мен жүктердi тасу қабiлетi мен оларды жеткізу жылдамдығын арттыруға;
сыртқы сауда және транзиттiк тасымалдарды қамтамасыз ету үшiн қазiргi заманғы көлiк технологияларын тартуға, халықаралық және iшкi тасымалдарды басқарудың логистикалық қағидаттарын ұйымдастыруға;
көлік-коммуникация кешенiнiң техникалық жарақтандырылуын арттырудың және көлiк желiлерiн озық пайдаланудың есебiнен жолаушылар мен жүктердiң тасымалына жұмсалатын меншiктi шығындарды қысқартуға;
тасымалдардың навигациялық және ақпараттық қамтамасыз етілуiн жақсартуға;
қозғалыстың, кеме қатынасы мен ұшулардың қауiпсiздiгiн, сондай-ақ тасымалдардың қауiпсiздiгi мен сақталуын арттыруға;
көлiктің қоршаған ортаға зиянды ықпалын азайтуға;
біліктi кадрлардың жұмыспен қамтылуын сақтау және жұмыс орындарының санын көбейтуге мүмкiндiк бередi.
Халықаралық тасымалдарды жүзеге асыру кезiнде туындайтын қатынастарды реттейтiн нормативтік құқықтық базаны дамыту нәтижесiнде:
Қазақстан Республикасы көлiк-коммуникация кешенiн пайдалану ережелерiн халықаралық талаптармен үйлестiру;
шетелдiк тасымалдаушылардың қазақстандық көлiк коммуникацияларын пайдалану шарттарын белгiлеу;
халықаралық көлiк дәлiздерi бойынша тасымалдарды қоса алғанда, халықаралық қатынас жолдарында жүктердің тасымалдарын жүзеге асыру кезiнде Қазақстан Республикасы ұлттық мүдделерiнiң барынша көп басымдығын қамтамасыз ету;
аралас қатынас жолдарында жүк тасымалдарын ұйымдастыру кезiнде көлiктiң әр түрлерiнің жұмыстарын үйлестiрудi күшейту;
негiзгi халықаралық бағыттарда тасымалдардың отандық операторлары институтын қалыптастыру үшiн қолайлы жағдайлар жасау;
Қазақстан Республикасының шекараларын көлiк құралдарымен кесiп өту кезiнде көлiктi басқарудың мемлекеттік органдарының кедендiк және шекаралық қызметтерiнің, көлiк және экспедиторлық кәсiпорындардың iс-қимылдарын үйлестiрудi күшейту, әкiмшiлiк, кедендiк және өзге де операцияларды орындауға жұмсалатын уақытты кемiту;
қазақстандық көлiк және экспедиторлық кәсiпорындардың құжат айналымының халықаралық жүйесiне енгiзілуiн қамтамасыз ету көзделедi.
Тасымалдардың өсуi көлiк кешенiнiң отандық кәсiпорындары табыстарының ұлғаюына, олардың жұмыстарының қаржы-экономикалық көрсеткiштерiнiң жақсаруына, меншiктi инвестициялық мүмкiндiктердің артуына, өнiмнің соңғы құнында көлiк шығындары үлесiнiң азаюына себеп болады.
Табыстардың өсуiмен түрлi деңгейдегi бюджеттерге, әлеуметтiк қорларға салықтар мен алымдар түсiмiнiң көбеюi де байланысты.
Қазақстан Республикасының аумағында халықаралық көлiк дәлiздерiн қалыптастыру және дамыту нәтижелерi тек көлiк проблемаларын шешудiң шеңберiнде шектелмейдi. Олар экономиканың сабақтас секторларына оң мультипликативтi әсерiн тигiзедi, бұл жалпы макроэкономикалық көрсеткiштерде қолайлы көрiнiс табады.
ҚР Үкіметінің 2006.13.01. № 38 (бұр.ред.қара); 2006.27.11. № 1124 (бұр.ред.қара) қаулыларымен 8-бөлім өзгертілді
8. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ТРАНЗИТ-КӨЛІК ӘЛЕУЕТІН
ДАМЫТУДЫҢ 2004-2006 ЖЫЛДАРҒА АРНАЛҒАН
БАҒДАРЛАМАСЫН ІСКЕ АСЫРУ ЖӨНІНДЕГІ
ІС-ШАРАЛАР ЖОСПАРЫ
────────┬───────────────────┬──────┬────────┬────────┬──────┬────────
Р/с │ Іс-шаралардың │Аяқтау│Орындау.│Орындау.│ Бол. ├Қаржы.
№ │ мазмұны │нысаны│ға (іске│ға (іске│жамды │ланды.
│ │ │асыруға)│асыруға)│шығыс.│ ру
│ │ │жауапты.│ мерзімі│ тар │көзі
│ │ │ лар │ │ │
────────┼───────────────────┼──────┼────────┼────────┼──────┼────────
1 │ 2 │ 3 │ 4 │ 5 │ 6 │ 7
────────┴───────────────────┴──────┴────────┴────────┴──────┴────────
1. Көлік дәліздерді және транзиттік бағыттарды институтционалды
күшейту мен дамыту
─────────────────────────────────────────────────────────────────────
1.1. Халықаралық деңгейде (БҰҰ құрылымдары, халықаралық
өңірлік және көлік ұйымдары арқылы):
─────────────────────────────────────────────────────────────────────
1.1.1 Халықаралық көлiк ҚР ҚР ККМ, 4- Респуб-
дәлiздерiн дамыту, Үкіметіне ҚР АБА, тоқ- лика-
шекаралардан ақпарат ҚР СІМ, сан лық
өтудi оңайлату ҚР ИСМ, жыл бюджет-
және ақпараттық ҚР Қаржымині, сайын тентехнологияларды ҚР ҰҚК шығын-
енгізу саласында (келі- дарды
халықаралық сім талап
қызметтi жүзеге бойын- етпей-
асыруды дамып ша) ді
келе жатқан
елдер министрле-
рiнiң халықара-
лық конференция-
сында қабылдан-
ған 2003 жылғы
29 тамыздағы
Алматы деклара-
циясы eрежелерi-
нiң аясында
жүргiзу
1.1.2 Мынадай халық- Респуб-
аралық шарттар- лика-
ға қосылу лық
жөнінде құжат- бюджет-
тар дайындауды тен
және мемлекет- шығын-
iшiлiк рәсiмдер дарды
жүргiзудi қам- талап
тамасыз ету: етпей-
ді
1.1.2.1 Коммерциялық ҚР Заң ҚР Қаржымині, 1-мақсаттар үшiн жобасы ҚР СІМ тоқсан
қызмет жасай- 2006
тын, жол тасы-
малы құралдары-
ның уақытша
әкелiмiне
қатысты 1956
жылғы 18 мамыр-
дағы Кедендiк
конвенция
1.2.2.2 Кедендiк рәсiм- ҚР Заң ҚР Қаржымині, 2-дердi оңайлату жобасы ҚР СІМ тоқсан
мен үйлестiру 2006
туралы халық-
аралық конвен-
ция (Киот
конвенциясы,
1974 ж.).
1.1.2.3 Tеңіз құқығы ҚР Заң ҚР ККМ, 2-
туралы БҰҰ жобасы ҚР СІМ тоқсан
конвенциясы 2004
(1982 ж.)
1.1.2.4 Көлік министр- ҚР ҚР ККМ, 4-
лерiнiң еуропа- Yкіметі ҚР СІМ тоқсан
лық конферен- қаулы- 2004
циясы (КМЕК) сының
жобасы
1.1.2.5 Көлiк құралда- ҚР ҚР ККМ, 4-
рын өлшеудiң Yкіметі ҚР СІМ тоқсан
халықаралық қаулы- 2004
сертификатын сының
енгізу туралы жобасы
келісім (МСВТС)
1.1.2.6 ҚР Үкіметінің 2006.27.11. № 1124 қаулысымен алып тасталды (бұр.ред.қара)
1.1.2.7 Халықаралық әуе ҚР Заң ҚР ККМ, 4-
қатынастары жобасы ҚР СІМ тоқсан
кезіндегі транзит 2004
туралы келісім
(Чикаго қаласы,
1944 жылғы 7
желтоқсан)
1.1.2.8 1965 жылғы 27 ҚР ҚР ККМ, 4-
қыркүйектегi Үкіметі ҚР СІМ тоқсан
Халықаралық теңiз қаулы- 2003
ұйымының Қауiптi сының
жүктердi теңiзбен жобасы
тасымалдаудың
халықаралық
кодексi
1.1.3 Мынадай халық- ҚР СIМ ҚР ККМ 1- Респуб-
аралық Конвенция- ақпарат тоқсан ликалық
лар мен Келісім- (Қазақс- 2004 бюджет-
дерге қосылудың тан тен
орындылығына Респуб- шығын-
талдау жүpгiзу: ликасының дарды
халықара- талап
лық ұйым- етпейді
дармен
ынтымақ-
тастығы
жөніндегі
сараптау
кеңесiне
ұсыныс-
тар)
1.1.3.1 Теңiзге шығатын ҚР Қаржымині,жолы жоқ мемле- ҚР ККМ,
кеттердің тран- ҚР ИСМ
зиттік саудасы
туралы конвенция
(Нью-Йорк,
1965 ж.)
1.1.3.2 Транзит мәртебе- ҚР Қаржымині,сi мен еркіндігі ҚР ККМ
туралы конвенция
(Барселона,
1921 ж.)
1.1.3.3 Жүктердiң тенiз ҚР ККМ
тасымалы туралы
БҰҰ конвенциясы
(Гамбург ережесi,
1978 жылғы 1
наурыз)
─────────────────────────────────────────────────────────────────────
1.2. Мемлекеттік деңгейде:
─────────────────────────────────────────────────────────────────────
1.2.1 ШЫҰ шеңберiнде, ҚР ҚР ККМ, 1- Респуб-
автожол саласына Үкіметі- ҚР СІМ, тоқсан лика-
көпжақты ынтымақ- не ҚР ИСМ, 2004 лық
тастық жөнiндегі ұсыныс- ҚР КБА, бюджет-
Келісім жобасын тар ҚР ҰҚК тен
әзiрлеудің орын- (келісім шығын-
дығын зерттеу ҚР бойын- дарды
ша), талап
ҚР ӘМ, етпей-
ҚР ЭБЖМ ді
1.2.2 ЕурАзЭҚ мүшелері ҚР ҚР ККМ, 1- Респуб-
- мемлекеттердiң Үкіметі- ҚР СІМ, тоқсан лика-
бiрыңғай көлiк не ҚР ИСМ, 2005 лық
кеңістігін ұсыныс- ҚР КБА, бюджет-
қалыптастыру тар тен
жөнiнде iс-шара- шығын-
лар әзiрлеу дарды
талап
етпей-
ді
1.2.3 ЕурАзЭҚ мүшелерi Келісім ҚР ККМ 1- Респуб-
- мемлекеттердiң жобасы тоқсан лика-
көлiк дәлiздерiн 2005 лық
қалыптастырудың бюджет-
жалпы принципте- тен
рін келiсу шығын-
дарды
талап
етпей-
ді
1.2.4 Халықаралық тасы- ҚР ҚР ККМ 2 және Респуб-
малдар саласын- Үкіметіне 4- лика-
дағы келісімдердi немесе тоқсан лық
түгендеудi жүргi- ҚР CIM жыл бюджет-
зу. Қажеттілiктi ұсыныс- сайын тен
тиістi бағыттар тар шығын-
мен дәлiздер енгізу дарды
бойынша тасымал- талап
дардың жағдайын етпей-
біріздендіру ді
мақсатында қол-
данылып жүрген
келiсімдерге
өзгерістер
енгізу
1.2.5 Мынадай екі Келісім- ҚР ККМ, 2004- Респуб-
жақты үкіметара- дер ҚР СІМ 2006 лика-
лық келісiмлер- жобасы лық
дiң жобаларын бюджет-
қол қоюға тен
дайындау: шығын-
дарды
талап
етпей-
ді
Автомобиль
көлiгi саласында:
Беларусь Респуб- 2-
ликасы (жаңа тоқсан
жoбa) 2004
Австрия Респуб-
ликасы
Бельгия Король-
дiгі
Дания Корольдiгі
Люксембург Ұлы
Гeрцогтығы
Македония
Хорватия Респуб-
ликасы
Швеция Корольдігі
Румыния
Ұлыбритания және
Солтүстiк Ирландия
Біріккен Король-
дігі
Словак
Республикасы
Словения
Республикасы
Норвегия Король- 2-
дiгі тоқсан
2004
Өзбекстан Респуб- 3-
ликасы (жаңа жоба) тоқсан
2004
Иран Ислам 3-
Республикасы тоқсан
2004
Француз Респуб- 2-
ликасы үкiметте- тоқсан
рiмен 2004
Азаматтық авиация
саласында:
Грек Республикасы
Бiрiккен Араб
Эмираттары (жаңа
жоба)
Корея Республикасы
Тәжiкстан Респуб-
ликасы (жаңа жоба)
Қытай Халық
Республикасының
CAP Сянган
Түркия Республика-
сы (жаңа жоба)
үкіметтерiмен
1.2.6 Қазақстан Респуб- Келісім ҚР ККМ, 3- Респуб-
ликасы Үкіметі ҚР СІМ тоқсан лика-
мен Ресей Федера- 2004 лық
циясы Yкіметінiң бюджет-
арасындағы Атырау- тен
Астрахань автомо- шығын-
биль жолында дарды
Қиғаш өзенi арқылы талап
өтетiн өткелдi етпей-
салу жөнiнде ді
бiрiккен iс-қимыл-
дар туралы Келi-
сiмге қол қоюды
қамтамасыз ету
1.2.7 Қытай Халық Келiс- ҚР ККМ, 3- Респуб-
Республикасының сөздер ҚР СІМ тоқсан лика-
Үкіметімен Iле хатта- 2004 лық
мен Қара Ертіс масы бюджет-
өзендері бойынша тен
Қазақстан және шығын-
Қытай кемелерiмен дарды
тасымалды ұйым- талап
дастыру мүмкінді- етпей-
гі туралы келiс- ді
сөздердi бастама-
лық ету
1.2.8 Қазақстан Келісім ҚР ККМ, 3- Респуб-
Республикасының жобасы ҚР СІМ тоқсан лика-
Үкіметі мен Ресей 2004 лық
Федерациясы Үкiме- бюджет-
тiнiң арасында тен
Теңiз сауда кеме шығын-
қатынасы туралы дарды
келісім жобасын талап
келiсу етпей-
ді
1.2.9 Қазақстан Келісім ҚР ККМ, 3- Респуб-
Республикасының жобасы ҚР СІМ тоқсан лика-
Үкіметі мен Грек 2004 лық
Республикасы бюджет-
Yкіметінiң арасын- тен
да Теңiз тасымалы шығын-
туралы келісім дарды
жобасын келiсу талап
етпей-
ді
1.2.10 Қазақстан ҚР ҚР ККМ, 3- Респуб-
Республикасының Үкіметі ҚР СІМ, тоқсан лика-
Үкіметі мен Ресей қаулы- "ҚТЖ" 2005 лық
Федерациясы Үкiме- сының ҰК" ЖАҚ бюджет-
тiнің арасында жобасы (келісім тен
Кiре төлемдерiн бойынша) шығын-
төлеудiң тәртібі дарды
және Ресей талап
Федерациясы аума- етпей-
ғында орналасқан ді
Қазақстан Респуб-
ликасы темір
жолдары учаскеле-
рiн және Қазақ-
стан Республикасы
аумағында орналас-
қан Ресей Федера-
циясы темір жол-
дары учаскелерi
бойынша жүк тасы-
малдау шарттары
туралы келісім
жобасын қол қоюға
дайындау
1.2.11 ТМД шеңберiнде Келісім ҚР ККМ, 4- Респуб-
тараптардың жобасы ҚР СІМ тоқсан лика-
ұлттық заңнама- (келісім 2004 лық
ларына сәйкес бойын- бюджет-
берiлген үшiншi ша), тен
тұлғалар алдында ҚР СІМ шығын-
автокөлiк құрал- дарды
дары иелерiнiң талап
азаматтық жауап- етпей-
кершiлiгiн мiн- ді
деттi сақтан-
дырудың сақтан-
дыру полистерiн
тараптар өзара
тану туралы
көпжақты келi-
сiмдi әзiрлеу мен
оған қол қоюды
бастамалық ету
1.2.12 Төмендегi респуб-
ликалармен елiмiз-
дiң мемлекеттік
шекарасы арқылы
өту пункттерiнде
автокөлiк құрал-
дарына бiрлескен
кедендiк, көлiк-
тiк, ветеринар-
лық-фитосанитар-
лық, санитарлық-
эпидемиологиялық
бақылауды енгізу
мәселелерi жөнiн-
дегi келісімдер
жобаларын әзiрлеу:
1.2.12.1 Ресей Федерация- Келісім ҚР КБА, 1- Респуб-
сымен жобасы ҚР ККМ, тоқсан лика-
ҚР ДСМ, 2005 лық
ҚР АШМ, бюджет-
ҚР ҰҚК тен
(келісім шығын-
бойынша) дарды
талап
етпей-
ді
1.2.12.2 Қырғыз Келісім ҚР КБА, 1- Респуб-
Республикасы жобасы ҚР ККМ, тоқсан лика-
ҚР ДСМ, 2005 лық
ҚР АШМ, бюджет-
ҚР ҰҚК тен
(келісім
шығын-бойынша)
дарды
талап
етпей-
ді
─────────────────────────────────────────────────────────────────────
1.3. Ұлттық деңгейде: халықаралық конвенциялар мен келісімдерге
сәйкес Қазақстан Республикасының көлік заңнамасымен біріздендіру және
үйлестіру
─────────────────────────────────────────────────────────────────────
1.3.1. Транзиттік жүк- Норма- ҚР КБА, 4- Респуб-
тердiң кедендік тивтік ҚР ККМ, тоқсан лика-
ресімдеуін оңай- құқық- "ҚТЖ" 2004 лық
лату жөнiнде тық ҰК" ЖАҚ бюджет-
Қазақстан кесім- (келісім тен
Республикасының дердің бойын- шығын-
нормативтiк жоба- ша), дарды
құқықтық кесім- лары ҚҰЭҚ талап
дерiн әзiрлеу: етпей-
ді
- СМГС жол
ведомосi қосым-
ша экземплярын
және темір жол
көлiгінiң
басқа да тасы-
малдау құжатта-
рын жүк кедендік
декларациясы
ретінде пайдала-
ну бойынша;
- кедендік бақы-
лауды жүзеге
асыру кезiнде
шектес мемлекет-
тердің кедендiк
қызметтерiмен
бiрлесiп
бірiздендiру
талаптарын қамта-
масыз ету
бойынша;
- жүктерді алдын
ала декларациялау
режимін енгізу
бойынша
1.3.2 Халықаралық Заңна- ҚР ККМ, 4-
талаптармен тиістi мада ҚР ИСМ тоқсан
нормалар мен белгі- 2005-
стандарттардың ленген 2006
бiрiздендіруін тәртіп-
есепке алумен пен
автокөлiк саласын бекі-
нормативтiк-тех- тілген
никалық қамтамасыз техни-
ету калық
регла-
менттер
мен
стан-
дарттар
─────────────────────────────────────────────────────────────────────
2. Еліміздің транзит-көлік әлеуетінің дамуына сыртқы факторлардың
теріс әсерін азайту
─────────────────────────────────────────────────────────────────────
2.1 Қазақстан ҚР ҚР ККМ, 2004
Республикасының Үкіметі- ҚР ЭБЖМ, жылғы
маркетинг не ҚР ҚарМ 16
және транзит- ұсыныс- қаң-
көлiк әлеуетiн тар тар
дамытудың талдау
орталығын құру-
дың орындығын
қарау
2.2 Халықаралық ҚР ҚР ККМ, 4- "ҚТЖ"
бағыттар бойынша ?кіметі- ҚР тоқсан ҰК"
контейнерлiк поез- не Қаржымині жыл ЖАҚ
дардың тұрақты ұсыныс- сайын мен-
қозғалысын ұйым- тар , шікті
дастыру жөнiнде "ҚТЖ" қара-
ic-шаралар кеше- ҰК" ЖАҚ жаты
нiн жүргізу, (келісім
соның iшiнде: бойынша)
- тұрақты негізде
контейнерлік
поездардың жүруін
ұйымдастыру жөнiн-
де көлiк компания-
сын белгілеу;
- кедендік және
шекаралық бақылау
операцияларына
арналған поездар
тұру уақытын
азайтуға бағыт-
талған Қазақстан
Республикасының
Мемлекеттік
шекарасында осы
операциялардың
оңайлатылған
режимiн қамтама-
сыз етумен поездар
қозғалысы кестесiн
келiсу;
- темір жолдардың
қатысты әкімшілік-
терiмен жүк тасы-
малының тарифтiк
және басқа да
шарттарын келісу
2.3 Болашаққа өткізу ҚР ҚР ККМ, 4- Респуб-
пункттері арқылы Yкіметі- ҚР Қаржымині, тоқсан лика-жүктердi тасымал- не ҚР ҰҚК жыл лық
дауға сұранысты ақпарат (келісім сайын бюджет-
ақпарат талдау- бойын- тен
Болжамдарды есеп- ша), шығын-
ке алумен жүк ҚР АШМ, дарды
тасымалының не- ҚР ДСМ талап
гізгі бағыттарын етпей-
белгілеу және ді
өткізу пункттерi
жұмысының
тиімділігін
арттыру
2.4 Жер бетiндегі ҚР ҚР ККМ 4- Респуб-
көлiкпен тасымал- Үкіметi- тоқсан лика-
дау кезінде тран- не жыл лық
зиттік тасымалдар ақпарат сайын бюджет-
үшiн ақпарат тен
Қазақстан Респуб- шығын-
ликасының теңiз дарды
және өзен портта- талап
рының мүмкіндiк- етпей-
терiн тиiмдi ді
пайдалану
2.5. Интеграцияланған ТЭН ҚР ККМ, 4- Тар-
логистикалық жүйе- жобасы "ҚТЖ" тоқсан тылған
лердi құру мәсе- ҰК" ЖАҚ 2006 қара-
лесi бойынша зерт- (келісім жат
теу жүргiзу және бойын-
Жапония Үкіметі- ша),
нiң грант есебі- "АТСП"
нен Қазақстан РМК
Республикасында (келісім
контейнерлiк бойынша)
тасымалдардың
өсуiн қамтамасыз
ету үшiн iс-шара-
лардың маркетинг-
тік жоспарын
әзiрлеу
2.6. Шетелде ұлттық ҚР ҚР ККМ, 4- Респуб-
тасымалдаушыларды Үкіметі- ҚР СІМ тоқсан лика-
тең құқығынан не 2004 лық
айыру жағдайларда ұсыныс- бюджет-
қарсы жедел тар тен
шаралар қабылдау шығын-
тетiгін әзiрлеу дарды
талап
етпей-
ді
2.7 Халықаралық ҚР ҚР ККМ, 1-
iс-тәжiрибені Үкіметі- "ҚТЖ" тоқсан
зерттеу және не ҰК" ЖАҚ 2004
Қазақстан Респуб- ұсыныс- (келісім
ликасында мульти- тар бойын-
модальды мен ша),
интермодальды "АТСП"
тасымалдарды РМК
енгізу үшiн ең (келісім
аз қажеттi бойын-
инфрақұрылымды, ша),
сондай-ақ осы "ККҒЗИ"
тасымалдар үшiн ЖАҚ
қажеттi норматив- (келісім
тiк-құқықтық бойын-
базаны белгiлеу ша),
ҚҰЭҚ
(келісім
бойын-
ша),
"Эйр
Астана"
ЖАҚ
(келісім
бойын-
ша),
"Эйр
Қазақстан"
ЖАҚ
(келісім
бойын-
ша),
ҚазАТО
(келісім
бойын-
ша)
2.8. Отандық тасымал- ҚР ҚР ККМ, 2- Ресуб-
даушылар автожол Үкіметі- "КК ҒЗИ" тоқсан лика-
тасымалының не ЖАҚ 2005 лық
географиясын ұсыныс- (келісім бюджет
кеңейту мақсатын- тар бойын- шығын-
да елiмiздiң ша), дары
аумағында да, ҚазАТО талап
басқа мемлекет- (келісім етіл-
тер аумағында да бойынша) мейді
халықаралық авто-
мобиль тасымал-
дары бойынша
бiрлескен кәсіп-
орындарды құру-
дың бар мүмкiн-
дiктерін зерттеу
және экономика-
ның қазақстандық
автөкөлiк секто-
ры үшiн осындай
кәсiпорынды табыс
тұрғысынан талдау
─────────────────────────────────────────────────────────────────────
3. Тариф саясатын, көлiктегi төлемдер мен алымдар жүйесiн жетілдiру
─────────────────────────────────────────────────────────────────────
3.1. Шетелдегі ҚР ҚР СІМ 2 және Шығын-
Қазақстан Респуб- Үкіметі- 4- дар
ликасының елшілік- не тоқсан талап
терi немесе дипло- ақпарат жыл етіл-
матиялық миссия- сайын мейді
лары арқылы
мынадай мәселелер
бойынша талдау
ақпаратты алуды
қамтамасыз ету
3.1.1 Қазақстан
Республикасында
мүмкіндiгінше
қолдану үшiн шет
елдердегі тран-
зитті дамыту
бойынша кеден-
дiк, шекаралық
және басқа
бақылау қызметтер
мен көлiк ұйымда-
рының өзара iс-
қимылы тәжiрибесi
жөнiнде
3.1.2 Еуропа-Азия
қатынасындағы
балама бағыттар
бойынша жүретін
бар жүк ағындары
және оларды
Қазақстан Респуб-
ликасының аумағы
арқылы өтетін
халықаралық
дәлiздерге қайта
бағыттау мүмкін-
дігі бойынша
қажеттi шаралар
жөнiнде
─────────────────────────────────────────────────────────────────────
темір жол көлігі бойынша
─────────────────────────────────────────────────────────────────────
3.2 Халықаралық көлiк Хаттама- ҚР ККМ, 4- Респуб-
дәлiздерiнiң лық "ҚТЖ" тоқсан лика-
бағыттары бойынша шешім- ҰК" ЖАҚ 2004 лық
жүктерді тасымал- дер, (келісім бюджет-
дауға арналған келісім- бойынша) тен
тарифтердi, соның дер шығын-
ішінде толассыз жобасы дарды
тарифтік ставка- талап
лар мен төмендету етпей-
коэффициенттерiн ді
қалыптастыруда
бiрыңғай принцип-
терді келiсу және
қолдану бойынша
жұмысты
жалғастыру
3.3 Бақылау өткізу ҚР ҚР КБА, 2- Респуб-
кезiнде поездар Үкіметі- ҚР тоқсан ликалық
тұру уақытын не ЭБЖМ, 2005 бюджет
қысқартуға бағыт- ұсыныс- ҚР ККМ шығын-
талған Қазақстан тар дары
Республикасының талап
Мемлекеттік шека- етіл-
расында темір жол мейді
өткізу пунктте-
рiнде бақылау-
өткізу пункттерiн
кезең-кезеңмен
жайғастыру және
дамытудың респуб-
ликалық бюджеттен
қаржыландыру
көлемін белгілеу
─────────────────────────────────────────────────────────────────────
автомобиль көлігі бойынша
─────────────────────────────────────────────────────────────────────
3.4 Қазақстан Респуб- ҚР ҚР ККМ 3-
ликасының аумағы Үкіметі- тоқсан
бойынша халықара- не 2004
лық транзиттік ұсыныс-
автотасымалдарды тар
орындауға арнал-
ған рұқсат жүйе-
сін жою туралы
мәселенi қарау
─────────────────────────────────────────────────────────────────────
4. Көлік инфрақұрылымын жетілдіру және дамыту
─────────────────────────────────────────────────────────────────────
4.1 Солтүстiк-Оңтүс- ҚР ҚР ККМ 4- Респуб-
тiк көлiк дәлiзi- Үкіметі- тоқсан лика-
нiң инфрақұрылы- не 2004 лық
мын дамыту ұсыныс- бюджет-
жөнiнде iс-шара- тар тен
лар кешенiн шығын-
жүргізу ҚР дарды
талап
етпей-
ді
4.1.1 "Солтүстiк-Оңтүс- ҚР ҚР ККМ, 4- "ҚТЖ"
тiк" дәлiзi Үкіметі- "ҚТЖ" тоқсан ҰК" ЖАҚ
бағытына байла- не ҰК" ЖАҚ жыл меншік
нысты учаскелерде ақпарат (келісім сайын қаража-
темір жол көлiгі бойынша) ты
инфрақұрылымын
қалпына келтіру
4.1.2 Темір жолдардың ҚР ҚР ККМ, 4- Респуб-
қатысты әкiмшi- ?кіметі- "ҚТЖ" тоқсан лика-
лiктерiмен бiрле- не ҰК" ЖАҚ жыл лық
сiп "Солтүстiк- ақпарат (келісім сайын бюджет-
Оңтүстiк" дәлi- бойынша) тен
зiнiң құрлық шығын-
бағыттарын дамыту дарды
мәселесiн пысық- талап
тау етпей-
ді
4.1.3 ТРАСЕКА бағытының ҚР ҚР ККМ 4- Респуб-
"Бейнеу-Шалқар" Үкіметі- тоқсан лика-
автомобиль жолы- не 2004 лық
ның учаскесiн ақпарат бюджет-
салуға (Ақтау- тен
Бейнеу-Шалқар шығын-
портының айдыны дарды
және қолданыстағы талап
көлiк дәлiздерi етпей-
бойынша одан әpi) ді
ТЭН әзiрлеудiң
орындығын бағалау
─────────────────────────────────────────────────────────────────────
темір жол көлігі бойынша
─────────────────────────────────────────────────────────────────────
4.2 Темір жолдардың ҚР ҚР ККМ, 4- Шығын-
негiзгi транзит- Үкіметі- "ҚТЖ" тоқсан дар
тiк учаскелерi- не ҰК" ЖАҚ жыл талап
нiң жүру қабiлет- ақпарат (келісім сайын етіл-
тігіне және бойынша) мейді
поездар қозғалы-
сының жылдамды-
ғына мониторинг
жүргiзудi қамта-
масыз ету- Тар
жерлердi анықтау
жағдайында оларды
жою бойынша
iс-шаралар өткi-
зудi қамтамасыз
ету
4.3 Ақтау портына ҚР ҚР ККМ, 4- "ҚТЖ"
елiмiздiң орталық Үкіметі- "ҚТЖ" тоқсан ҰК"
және шығыс аудан- не ҰК" ЖАҚ 2005 ЖАҚ
дарынан жүктер ақпарат (келісім меншік
тасымалының қашық- бойынша) қара-
тығын 500-600 жаты
км-ге қысқартатын
Бейнеу-Сақсауыл
темір жол желісін
салу бойынша
техника-экономи-
калық зерттеудi
және TЭH дайын-
дауды орындау
4.4 Алтынсарин-Хром- Қабылдау ҚР ККМ, 4- 2004ж- Рес-
тау темір жол актiсi "ҚТЖ" тоқсан -8102,5 публи-
желісін салуды ҰК" ЖАҚ 2005 млн- калық
жүзеге асыру (келісім теңге, бюджет
бойынша) 2005ж-
- 500
млн.
теңге
─────────────────────────────────────────────────────────────────────
автомобиль көлігі бойынша
─────────────────────────────────────────────────────────────────────
4.5 Параметрлерi ҚР ҚР ҚР ККМ 1- Шығын-
заңнамасына Үкіметі- тоқсан дар
сәйкес келмейтiн нің 2004 талап
iрi көлемдi және қаулысы етіл-
ауыр салмақты мейді
автокөлiк құрал-
дарының республи-
ка автожолдары
бойынша жүруге
тыйым салуды
енгізу
4.6 Бюджеттік бағдар- Мемле- ҚР Қаржымині, 2004- Мөлше- Рес-ламалар шеңбе- кеттік ҚР ККМ, 2006 рі публи-
рiнде автомобиль комис- ҚР АШМ, 2004 калық
өткізу пункт- сияның ҚР ДСМ, жылы бюджет
терiнде бірыңғай актісі ҚР ЭБЖМ, белгі-
бақылау-өткізу ҚР ҰҚК лене-
пункттерiнiң (келісім тін
инфрақұрылымын бойынша) респуб-
салу мен жайғас- ликалық
тыру бюджет
қаража-
ты
4.7 Көлiктiк бақылау Мемле- ҚР ККМ 4- Мөлшерi
пункттерiн бюд- кеттiк тоқсан 2004
жеттiк бағдарла- комис- 2004 жылы
малар шеңберiнде сияның белгі-
республиканың актісі лене-
мемлекеттік тін
шекарасында өткi- респуб-
зу пункттерiне лика-
көшiру лық
бюджет
қаража-
ты
─────────────────────────────────────────────────────────────────────
су көлігі бойынша
─────────────────────────────────────────────────────────────────────
4.8 Толқын тосқаулы Мемле- ҚР ККМ, 4- Үкімет-
мен кiреберiс кеттiк "АТСП" тоқсан тің
бөгеттiң қайта комис- РМК 2006 кепіл-
жаңартылуын енгi- сияның (келісім дігімен
зумен АТСП дамыту- актісі бойынша) ұзақ
дың 2004-2006 мерзім-
жылдарға арналған ді
жоспарын iске кредит-
асыруды жалғас- тер
тыру
4.9 Шульба шлюзiнiң Мемле- ҚР ККМ, 4- 2004ж- Респуб-
құрылысын аяқтау кеттiк ҚР ЭБЖМ тоқсан - 320 ликалық
комис- 2004 млн- бюджет
сияның теңге
актiсi
4.10 Орал-Каспий Мемле- ҚР ККМ, 4- 2004ж- Респуб-
каналын қайта кеттiк ҚР ЭБЖМ тоқсан - ликалық
жаңарту комис- 2005 477,4 бюджет
сияның 2005ж-
актісі - 350
млн-
теңге
4.11 Мемлекеттік Мемле- ҚР ККМ, 4- 2004ж- Респуб-
техникалық өзен кеттік ҚР ЭБЖМ тоқсан - ликалық
флотын жаңарту комис- жыл 320,3 бюджет1
мен жаңғырту сияның сайын млн.
актісі теңге
─────────────────────────────────────────────────────────────────────
Республикалық бюджет есебінен құрылысты іске асыруға арналған
қаражат тиісті жылға республикалық бюджетті жасауда белгіленеді
─────────────────────────────────────────────────────────────────────
әуе көлігі бойынша
─────────────────────────────────────────────────────────────────────
4.12 Транзиттiк, ҚР ҚР ККМ, 2004 Шығын-
бiрiншi кезекте Yкіметі- ҚР ЭБЖМ жылғы дар
жүк көлiктiк нің 1 талап
әуежайлардың тора- қаулысы сәуір етіл-
бын қалыптастыру- мейді
мен Қазақстан
Республикасының
әуежайларын
дамыту жөніндегі
iс-шаралар жоспа-
рын әзiрлеу
4.12.1 Белгіленген ҚР ҚР ККМ, 2004 Тартыл-
тәртiппен ТЭН Yкіметі- ҚР ЭБЖМ жылғы ған
әзiрлеушiсiн не 1 қаражат
белгiлеу және ТЭН ұсыныс- сәуір
нәтижелерi бойынша тар
Азаматтық авиация
саласын дамытудың
2003-2005 жылдарға
арналған жоспарына
өзгерістер енгізу
жөнінде Қазақстан
Республикасының
Үкіметіне ұсыныс-
тар әзiрлеу
4.12.2 Қазақстанның ҚР ҚР ККМ, 2004 Респуб-
халықаралық әуе- Yкіметі- ҚР ЭМРМ, жылғы лика-
жайлары арқылы не ҚР ҚарМ, 1 лық
шетел авиакомпа- ұсыныс- ҚР сәуір бюджет
ниялары әуе тар ТМРБҚА шығын-
кемелерiнiң (келісім дары
транзиттiк ұшула- бойынша) талап
рын арттыру мақса- етіл-
тында халықаралық мейді
авиациялық тасы-
малдаушыларды
тартатын талап-
тарға сәйкес
авиаотынмен
қамтамасыз етуге
қолдау көрсету
4.13 Ұшу қауiпсiздiгін ҚР ҚР ККМ 4- TASIS
арттыру және әуе Үкіметі- тоқсан бағдар-
жолдарын пайдала- не 2005 ламасы
нудың тиiмдiлiгі ақпарат бойын-
жөнiнде "Оңтүстiк ша
шеңбердiң әуе техни-
жолдары, III фаза" калық
жобасын одан көмек
әрi iске асыруды
жүзеге асыру
─────────────────────────────────────────────────────────────────────
5. Шекаралардан өту жөніндегі рәсімдерді жеңілдету
─────────────────────────────────────────────────────────────────────
5.1 Сыртқы шекара- ЕурАзЭҚ ҚР Қаржымині 1- Респуб-ларда бақылауды шеңбе- тоқсан лика-
қамтамасыз етуде рiнде 2006 лық
ЕурАзЭҚ мүшесi келісім бюджет-
мемлекеттерiнiң жобасы тен
бiрыңғай кедендiк шығын-
аумағын қалыптас- дарды
тырудың соңғы талап
кезеңiнде кеден- етпей-
дік ресiмдеу және ді
кедендiк бақылау-
дың жеке түрлерiн
одан әрi жоюмен
iшкi кедендiк
шекараларда тауар-
лар мен көлiк
құралдарының
кедендiк ресiм-
деуi мен кедендік
бақылауын оңайлату
─────────────────────────────────────────────────────────────────────
темір жол көлігі бойынша
─────────────────────────────────────────────────────────────────────
5.2 Шекаралық өткел- Бұйрық ҚР Қаржымині, 4- Респуб-дерде транзиттiк ҚР ККМ, тоқсан лика-
жүктердi өткізу ҚР ІІМ, 2005- лық
рәсiмдерiн жетiл- ҚР АШМ, 2006 бюджеттен
дiру, соның iшiн- ҚР ДСМ, шығын-
де шекараны өту ҚР ҰҚК дарды
жөнiндегі опера- ШҚ талап
цияларды (кеден- (келісім етпей-
дiк, шекаралық бойын- ді
және т.б.) ша),
орындауға қаты- "ҚТЖ"
сатын барлық ҰК" ЖАҚ
қызметтердiң (келісім
қызметін нақты бойынша)
байланыстырумен
Достық станциясы
жұмысының техно-
логиялық процесiн
жетiлдiру, оны
сақтау жөніндегі
нормативтiк
құжатты бекіту
─────────────────────────────────────────────────────────────────────
автомобиль көлігі бойынша
─────────────────────────────────────────────────────────────────────
5.3 Автожол шекара- Бұйрық ҚР КБА, 1- Респуб-
лық өткізу пункт- ҚР ҰҚК тоқсан лика-
терiнде шекара- (келісім 2004 лық
лық, кедендiк, бойын- бюджет-
санитарлық-эпиде- ша), тен
миологиялық, ҚР ККМ, шығын-
көлiктiк, фито- ҚР ДСМ, дарды
санитарлық және ҚР АШМ талап
бақылаудың басқа етпей-
түрлерiнiң бiрың- ді
ғай технологиялық
процесін енгізудi
әзiрлеу және
қамтамасыз ету
5.4 КС МСАТ және ТМД Үкімет- ҚР КБА, 4- Респуб-
ИК ұсыныстарына аралық ҚР ККМ тоқсан ликалық
сәйкес Қазақстан келісім- 2004 бюджет-
мен шектес ТМД дердің тен
қатысушы елдердiң жобалары шығын-
кедендiк органда- дарды
рымен шекаралық талап
өткелдерде авто- етпей-
көлік құралдарына ді
бiрлескен кеден-
дiк бақылауды
өткізу үшiн
жағдайларды
қамтамасыз eту
5.5 Халықаралық авто- ҚР ҚР СІМ, 3- Шығын-
тасымалдаушылар Үкіметі- ҚР ІІМ, тоқсан дар
үшiн визалы не ҚР ККМ 2004 талап
режимдi оңайлату ұсыныс- етпей-
мәселесiн пысықтау тар ді
5.6 СПЕКА мүшесi ҚР ҚР ККМ, 2- Респуб-
болып табылатын Үкіметі- тоқсан лика-
мемлекеттер шека- не 2004 лық
расында жүктердiң ұсыныс- бюджет-
транзиттiк тасы- тар тен
малы үшін квота- шығын-
лардан бoc режимдi дарды
құру мүмкiндiгiн талап
қарау етпей-
ді
5.7 Қазақстан Респуб- Норма- ҚР ККМ 2- Респуб-
ликасында авто- тивтік тоқсан ликалық
көлiк құралдары құқықтық 2006 бюджет-
салмақ параметр- кесім тен
лерiнiң бiрыңғай шығын-
сертификатын дарды
қолдану тәртібін талап
әзiрлеу етпей-
ді
─────────────────────────────────────────────────────────────────────
6. Ұйымдастырушылық-техникалық шаралар
─────────────────────────────────────────────────────────────────────
6.1 Шектес және басқа ҚР ҚР ККM, 4- Респуб-
шет елдерде ҚР Үкіметі- ҚР СІМ, тоқсан ликалық
транзит-көлiк не "ҚТЖ" жыл бюджет-
әлеуетiнiң тұсау- ақпарат ҰК" ЖАҚ сайын тен
кесерiн өткізу (келісiм шығын-
бойын- дарды
ша), талап
"Эйр ет-
Астана" пейді
ЖАҚ
(келісім
бойынша),
"Эйр
Қазақ-
стан" ЖАҚ
(келісім
бойынша),
"АТСП"
PMК
(келісім
бойынша)
6.2 Тұрақты негiзде ҚР ҚР ККМ, 4- Шығын-
конференциялар, Үкіметі- ҚР СІМ тоқсан дар
көрмелер, тұсау- не жыл талап
кесерлер, соның ақпарат сайын етіл-
iшiнде халықара- мейді
лық, өткізу,
сондай-ақ БAҚ
арқылы Қазақстан
Республикасының
транзиттiк
мүмкіндіктерін
насихаттау
6.3 Екiжақты үкiмет- ҚР ҚР СІМ, Қажет- Респуб-
аралық келісімдер Үкіметі- ҚР ККМ тілік- ликалық
шеңберiнде құрыл- не ке бюджет
ған көлiк жөнiн- ұсыныс- қарай,
дегі бiрлескен тар комис-
комиссиялардың сиялар
мәжілiстерiн мен
өткізу (жылында халық-
бір реттен кем аралық
емес), MCAT, ұйым-
ТЖЫҰ, TКОК, дар
ИКАО, ИMO және жұмы-
басқалары деңгей- сының
iнде өткізілетін жоспар-
негізгі іс-шара- ларына
ларға, халықара- сәйкес
лық мәжілістерге,
симпозиумдарға,
семинарларға,
конференцияларға,
форумдарға
Қазақстан
Республикасының
Көлiк және комму-
никациялар
министрлігі маман-
дарының қатысуы
6.4 Мүдделi министр- ҚР ҚР ККМ, Қажет- Респуб-
лiктер мен Үкіметі- ҚР СІМ тілік- ликалық
ведомстволар өкiл- не ке бюджет
дерiнiң халықара- ұсыныс- қарай,
лық органдар мен тар жұмыс
интеграциялық жоспар-
қауымдастықтардың ларына
мәжілістерiне сәйкес
ұдайы қатысуын
қамтамасыз ету:
ТМД ҮКК, ТМД YКК
жанындағы авто-
көлiк әкiмшiлiк-
тер кеңесi,
ЕурАзЭҚ, ЕЭП,
БҰҰ ЕЭК KBT, ООН
АТМЭАК, ШЫҰ, ЭЫҰ,
TPACEKA
─────────────────────────────────────────────────────────────────────
су көлігi бойынша
─────────────────────────────────────────────────────────────────────
6.5 Ақтау порты ҚР ҚР ККМ, 4- Респуб-
арқылы өтетiн Үкіметі- "АТСП" тоқсан лика-
қосымша жүктердi не РМК жыл лық
тарту жөнiнде ұсыныс- (келісім сайын бюджет-
тиiстi жұмыс тар бойынша) тен
жүргізу шығын-
дарды
талап
етпей-
ді
─────────────────────────────────────────────────────────────────────
7. Ақпараттық-талдау және ғылыми-технологиялық қызмет
─────────────────────────────────────────────────────────────────────
7.1 Қазақстан ҚР ҚР ККМ, 4- Шығын-
Республикасының Үкіметі- "ҚТЖ" тоқсан дар
аумағында көлiк не ҰК" ЖАҚ 2005 талап
қатынасындағы жүк ақпарат (келісім етіл-
және жолаушылар бойын- мейді
ағынын зерттеудi ша),
жүргізу "КК ҒЗИ"
ЖАҚ
(келісім
бойынша)
7.2 Tуристiк қызмет- ҚР ҚР ККМ, 4- Респуб-
тi дамытуға Үкіметі- ҚР ДСМ, тоқсан ликалық
көмектесетiн не ҚР 2004- бюджет-
жолаушыларға ұсыныс- ТурСА 2005 тен
көлiктiк қызмет тар шығын-
көрсетудiң сапа- дарды
сын көтеру жөнiн- талап
де ұсыныстар етпей-
әзiрлеу ді
7.3 Қазақстан ҚР ҚР ККМ, 4- Респуб-
Республикасының Үкіметі- ҚР ЭБЖМ, тоқсан ликалық
көлiк дәлiзде- не ҚазАТО 2004 бюджет
рiнде отандық ұсыныс- (келісім шығын-
және шетелдiк тар бойын- дары
тасымалдаушыларға ша), талап
қызмет көрсету "КК ҒЗИ" етіл-
сапасын көтерудiң ЖАҚ мейді
жай-күйiн талдау- (келісім
ды және ол жөнiн- бойын-
де ұсыныстар ша),
әзiрлеудi жүргiзу ҚҰЭҚ
(келісім
бойынша)
7.4 СПЕКА бағдарла- ҚР ҚР ККМ 4- Респуб-
масы шеңберiнде Үкіметі- тоқсан лика-
көлiктi дамыту не 2004- лық
және шекаралары ұсыныс- 2006 бюджет
өтудi оңайлату тар қара-
саласындағы жаты:
ғылыми зерттеу- 2004
лердiң нәтиже- жыл -
лерiн қорытынды- 2,5 млн
лау мен ұсыныстар 2005
әзiрлеу және жыл
оларды iске асыру- - 2,5
дың мониторингi млн-
2006
жыл -
2,5
млн-
7.5 Қазақстан Респуб- ҚР ҚР ККМ 4- Респуб-
ликасының тран- Үкіметі- тоқсан лика-
зит-көлiк әлеуе- не 2004- лық
тiн дамытудың ұсыныс- 2006 бюджет
ғылыми негiзi мен тар шығын-
стратегиялық дары
бағыттарын талап
пысықтау етіл-
мейді
7.6 Көлiк инфра- ҚР ҚР ККМ 2004 Респуб-
құрылымын қорғау Үкіметі- жылғы лика-
және тасымал не 16 лық
қауiпсiздiгi мен ұсыныс- сәуір бюджет-
көлiк қызметiн тар тен
қамтамасыз ету, шығын-
тасымал қауіпсіз- дарды
дiгi мен көлiк талап
қызметiнiң етпей-
серпiнi монито- ді
рингiнiң бiрыңғай
базасын құру
жөніндегі қолда-
нылып жүрген
бағдарламаларды
түзету бойынша
қосымша шаралар
кешенiн әзiрлеу
7.6.1 Жолаушылар мен ҚР ҚР ККМ 2004 Респуб-
жүктер тасымалы- Үкіметі- жылғы лика-
ның қауiпсiздiгiн не 15 лық
қамтамасыз ету ұсыныс- қаң- бюджет-
жөніндегі мемле- тар тар тен
кеттiк жүйенi шығын-
жетiлдiру бағдар- дарды
ламасы орындалуы- талап
на талдау жүргiзу етпей-
(ҚРY 2000 жылғы ді
30 желтоқсандағы
№ 1962 қаулысы)
және көлiк
инфрақұрылымын
қорғау мен тасы-
малдар қауiпсiз-
дiгi бөлiгiнде
өзгерістер енгізу
жөнiнде ұсыныстар
пысықтау
7.6.2 Тасымалдар қауiп- Тұжырым- ҚР ККМ, 2004
сiздiгi мен көлiк дама ҚР ІІМ, жылғы
қызметiнiң серпi- жобасы ҚР КБА, 15
нi мониторингiнiң ҚР ҰҚК наурыз
бiрыңғай базасын (келісім
құру тұжырымдама- бойынша)
сын әзірлеу
7.6.3 Деректер көлiк Орындал- ҚР ККМ, 2004 Респуб-
қорының ақпарат- ған ҚР ІІМ, жылғы лика-
тық талдау жүйе- жұмыс- ҚР КБА, 1 лық
сiн және тасымал- тарды ҚР ҰҚК сәуір бюджет-
дар қауiпсiздiгi қабылдау (келісім қара-
мен көлiк қызме- актісі бойынша) жаты:
тiнiң серпiнi 2004
мониторингiнiң жыл -
бiрыңғай базасын 7669
құруға арналған млн-
техникалық теңге
тапсырма әзiрлеу
─────────────────────────────────────────────────────────────────────
Қазақстан Республикасы қатысушысы болып табылатын халықаралық
тасымалдардың дамуына мүмкiндiк жасайтын халықаралық келiсімдер мен
конвенциялар тiзбесi
Құжат атауы | Қол қойылған күнi және орны | Қазақстан үшiн күшiне ену күнi |
1 | 2 | 3 |
Еуропалық экономикалық комиссия (БҰҮ ЕЭК): | ||
1. Халықықаралық жүк тасы- Женева, малдау шарты туралы 1956 жылғы конвенция (КДПГ) 19 мамыр | ҚР ҚР Президентінің 1995 жылғы 12 мамырдағы № 2271 Жарлығымен қосылды | |
2. Халықаралық автомобиль 1970 жылғы тасымалдарын жүзеге асыра- 1 шiлде тын көлiк құралдары экипаждарының жұмысына қатысты Еуропалық Келісім (ЕСТР) | ҚР ҚР Президентінің 1995 12 мамырдағы № 2272 Жарлығымен қосылды | |
3. Тез бұзылатын тамақ Женева, өнiмдерiн халықаралық 1970 жылғы тасымалдау және осы 1 қыркүйек тасымалға арнаулы пайдала. натын көлік құралдары туралы Келісім (СПС) | ҚР ҚР Президентінің 1995 12 мамырдағы № 2273 Жарлығымен қосылды | |
4. Халықаралық автоарна- Женева, лар туралы Еуропалық 1975 жылғы келісім (СМА) 15 қараша | ҚР ҚР Президентінің 1995 12 мамырдағы № 2274 Жарлығымен қосылды | |
5. ХЖТ кiтапшасын қолдана Женева, отырып халықаралық жүк 1975 жылғы тасымалдау туралы Кеден 14 қараша конвенциясы (ХЖТ конвенциясы) | ҚР ҚР Президентінің 1995 12 мамырдағы № 2275 Жарлығымен қосылды | |
6. Қауіптi жүктердi Женева, халықаралық жолмен тасымал- 1957 жылғы дау туралы Еуропалық 30 қыркүйек келісім (ДОПОГ) | ҚР Қазақстан Республика- сының 2001 жылғы 7 мамыр- дағы Заңымен қосылды, № 193-ІІ ҚРЗ | |
7. Халықаралық құрастырыл- Женева, ған тасымалдардың маңызды 1991 жылғы желілерi және тиiстi 1 ақпан объектiлер туралы Еуропалық келісім (ҚТЖК) | ҚР Қазақстан Республика- сының 2002 жылғы 31 қаңтардағы Заңымен қосылды, № 290-ІІ ҚРЗ | |
8. Жол қозғалысы туралы Вена, конвенция 1968 жылғы 8 қараша | Қосылу туралы шешiм 1994 жылы қабылданды. | |
9. Жол белгiлерi және Вена, сигналдары туралы 1968 жылғы конвенция 8 қараша | Қосылу туралы шешiм 1994 жылы қабылданды. | |
10. Контейнерлерге қатысты Женева, Кеден конвенциясы 1972 жылғы 2 желтоқсан | ҚР Қазақстан Республика- сының 2002 жылғы 6 мамыр- дағы Заңымен қосылды, № 319-ІІ | |
11. Шекараларда жүк бақы- Женева, лауын жүргiзу шарттарын 1982 жылғы келiсу туралы Халықаралық 21 қазан конвенция | ҚР Қазақстан Республика- сының 2002 жылғы 6 мамыр- дағы № 320-ІІ Заңымен қосылды | |
12.Ішкі жүзудегі кемелердің соқтығысуы- нан туындайтын жауапкершілікке қатысты кейбір ережелерді біріздендіру туралы конвенция | ҚР Қазақстан Республика- сының 2003 жылғы 8 ақпан- дағы № 383-ІІ Заңымен қосылды | |
13. Халықаралық теңіз 1948 жыл ұйымы туралы конвенция |
|
14. Жүк таңбасы туралы 1966 жыл Халықаралық конвенция | Қазақстан Республикасы ҚР Министрлер Кабинетінің 1994 жылғы 4 наурыздағы N 244 қаулысымен қосылды |
15. Кемелердi өлшеу 1969 жыл жөніндегі Халықаралық конвенция | Қазақстан Республикасы ҚР Министрлер Кабинетінің 1994 жылғы 4 наурыздағы N 244 қаулысымен қосылды |
16. Мұнаймен ластанудан 1969 жыл келтiрген зияны үшiн азаматтық жауапкершілік туралы Халықаралық конвенция | Қазақстан Республикасы ҚР Министрлер Кабинетінің 1994 жылғы 4 наурыздағы N 244 қаулысымен қосылды |
17. Теңiзде кемелердiң 1972 жыл соқтығысуынан сақтандырудың Халықаралық ережелерi туралы конвенция | Қазақстан Республикасы ҚР Министрлер Кабинетінің 1994 жылғы 4 наурыздағы N 244 қаулысымен қосылды |
18. Хаттамамен (МАРПОЛ 1978 жыл 73/78) өзгертілген Теңiздiң кемелерден ластануына жол бермеу жөніндегі 1973 жылғы Халықаралық конвенция | Қазақстан Республикасы ҚР Министрлер Кабинетінің 1994 жылғы 4 наурыздағы N 244 қаулысымен қосылды |
19. Хаттамамен (СОЛАС 1974 жыл 74/78) өзгертiлген Теңiзде адам өмiрiн қорғау жөніндегі Халықаралық конвенция | Қазақстан Республикасы ҚР Министрлер Кабинетінің 1994 жылғы 4 наурыздағы N 244 қаулысымен қосылды |
20. Теңiзшілердi даярлау 1978 жыл мен дипломдар беру және вахта атқару туралы Халықаралық конвенция | Қазақстан Республикасы ҚР Министрлер Кабинетінің 1994 жылғы 4 наурыздағы N 244 қаулысымен қосылды |
21. Қауіпсiз контейнерлер 1972 жыл жөнiндегі Халықаралық конвенция |
|
22. Халықаралық азаматтық Чикаго, авиация туралы конвенция. 1944 жылғы Халықаралық азаматтық 7 желтоқсан авиация туралы Конвенцияның үш тiлдегi бiрдей мәтінi туралы Хаттаманы Қазақстан Республикасының қабылдауы (Буэнос-Айрес, 24.09.68), Хаттаманың V Бабына сәйкес осы Конвенцияға қосылған ретінде қаралады |
|
23. Әуе кемелерi бортында Токио, жасалатын қылмыстар және 1963 жылғы кейбір басқа да әрекеттер 14 қыркүйек туралы Конвенция | Қазақстан Республикасы ҚР Министрлер Кабинетінің 1994 жылғы 13 мамырдағы № 506 қаулысымен қосылды |
24. Әуе кемелерiне заңсыз Гаага, басқыншылық жасаумен 1970 жылғы күресу туралы Конвенция 16 желтоқса | Қазақстан Республикасы ҚР Министрлер Кабинетінің 1994 жылғы 13 мамырдағы № 506 қаулысымен қосылды |
25. Азаматтық авиация Монреаль, қауіпсiздiгіне қарсы 1971 жылғы бағытталған заңсыз әрекет- 23 қыркүйек термен күресу туралы Конвенция | Қазақстан Республикасы ҚР Министрлер Кабинетінің 1994 жылғы 13 мамырдағы № 506 қаулысымен қосылды |
26. Анықтау мақсатымен Монреаль, пластикалық жарылғыш 1991 жылғы заттарды таңбалау туралы 1 наурыз Конвенция | Қазақстан Республикасы ҚР Министрлер Кабинетінің 1994 жылғы 13 мамырдағы № 506 қаулысымен қосылды |
27. Халықаралық азаматтық Монреаль, авиацияға қызмет көрсететiн 1988 жылғы әуежайларда күш қолданудың 28 ақпан заңсыз әрекеттерiмен күресу туралы хаттама, хаттама 1971 жылғы 23 қыркүйекте Монреаль қаласында қабылданған азаматтық авиация қауiп. сiздiгiне қарсы бағыттал. ған заңсыз әрекеттермен күресу туралы Конвенцияны толықтырады | Қазақстан Республикасы ҚР Министрлер Кабинетінің 1994 жылғы 13 мамырдағы № 506 қаулысымен қосылды |
28. Халықаралық азаматтық Монреаль, авиация туралы Конвенцияны 1977 жылғы өзгертуге қатысты хаттама 30 қыркүйек | ҚР Қазақстан Республикасы- ның 2001 жылғы 4 мамырдағы № 186-ІІ ҚРЗ Заңымен қосылды |
29. Халықаралық азаматтық Монреаль, авиация туралы Конвенцияны 1984 жылғы өзгертуге қатысты хаттама 10 мамыр (3 bis бап) | ҚР Қазақстан Республикасы- ның 2001 жылғы 4 мамырдағы № 187-ІІ ҚРЗ Заңымен қосылды |
30. Халықаралық азаматтық Монреаль, авиация туралы Конвенцияны 1980 жылғы өзгертуге қатысты хаттама 6 қазан (83 bis бап) | ҚР Қазақстан Республикасы- ның 2001 жылғы 4 мамырдағы № 188-ІІ ҚРЗ Заңымен қосылды |
31. Халықаралық азаматтық Монреаль, авиация туралы Конвенцияның 1977 жылғы төрт тілдегi бiрдей мәтiнi 30 қыркүйек туралы хаттама | ҚР Қазақстан Республикасы- ның 2001 жылғы 7 мамырдағы № 192-ІІ ҚРЗ Заңымен қосылды |
32. 1929 жылы 12 қазанда Гаага, Варшавада қол қойылған, 1955 жылғы халықаралық әуе тасымалда- 28 қыркүйек рына қатысты, кейбір ережелердi бiрiздендiру үшiн Конвенция өзгертулерi туралы хаттама |
|
33. Еуропа - Кавказ - Азия Баку, жолын дамытуға байланысты 1998 жылғы халықаралық көлiк қатынасы 8 қыркүйек туралы негізгi көпжақты келiсім |
34. Халықаралық жолаушы 1951 жылғы қатынасы туралы келісім 1 қараша (СМПС) |
|
35. Халықаралық жүк қатына. 1951 жылғы сы туралы келісім (СМГС) 1 қараша | Қазақстан Республикасы ҚР Премьер-Министрінің 1992 жылғы 9 қарашадағы № 19071 өкімімен қосылды |
36. Еуропа - Азия қатынасын- Ташкент, дағы құрамалы тасымалдаулар- 1997 жылғы ды ұйымдастыру және 4 маусым пайдалану аспектiлерi туралы келісім |
|
37. Еркiн сауда аймағын Москва, құру туралы 1994 жылғы 1994 жылғы 15 сәуірдегі келісім 15 сәуір |
|
38. Еркiн сауда аймағын Москва, құру туралы 1994 жылғы 1999 жылғы 15 сәуірдегi Келісімге 2 сәуір өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы хаттама | ҚР Қазақстан Республикасы- ның 1999 жылғы 30 желтоқсандағы № 14-ІІ Заңымен бекітті |
39. Еркiн сауда аймағын Ялта, құру туралы келісімге 1999 жылғы қатысушы мемлекеттердің 8 қазан арасында тасымалданатын тауарларды кедендік бақылаудың тәртібі туралы келісім | ҚР Қазақстан Республикасы- ның 2000 жылғы 21 қазанда- ғы № 87-ІІ Заңымен бекітті |
40. ТМД қатысушы мемлекет. 1993 жылғы терi темір жол әкiмшiлiк. 17 ақпан терiнің (темір жолдардың) тарифтік Келісімi | |
41. Азаматтық авиацияны Минск, заңсыз араласу әрекеттерi. 1995 жылғы нен қорғауды қамтамасыз 26 мамыр ету бойынша ынтымақтастық туралы келісім | Келісім Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2000 жылғы 4 тамыздағы № 1205 қаулысымен бекітілді |
42. Тәуелсiз Мемлекеттер Минск, Достастығына қатысушы 1999 жылғы мемлекеттердің аумақтары 4 маусым арқылы өтетiн транзиттің тәртібі туралы келісім | Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2000 жылғы 10 сәуірдегі № 547 қаулысымен бекітілді. 2000 жылғы 3 мамырда күшіне енеді. |
43. Транзит тәртібі туралы Москва, келісім 1992 жылғы 8 ақпан | |
44. Тәуелсiз Мемлекеттер Москва, достастығының халықаралық 1998 жылғы автомобиль жолдары туралы 11 қыркүйек хаттама | Хаттама Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2000 жылы 24 маусымдағы № 935 қаулысымен бекітілді |
45. ТМД қатысушы-мемлекет. Минск, терi автомобиль жолдары 1999 жылғы арқылы мемлекетаралық 4 маусым тасымалдарды орындайтын көлік құралдарының салмақ. тары мен габариттерi туралы Келісім | |
46. Кедендiк одақ туралы Москва, келісім 1995 жылғы 20 қаңтар | Қазақстан Республикасы ҚР Президентінің 1995 жылғы 15 қыркүйектегi № 2461 Жарлығымен бекітті |
47. Кедендiк одақ және Москва, бiрыңғай экономикалық 1999 жылғы кеңiстiк туралы келісім 26 ақпан | ҚР Қазақстан Республикасы- ның 1999 жылғы 24 маусымдағы № 403-І Заңымен бекіттi |
48. Кеден одағына қатысушы Астана, мемлекеттер арасында тасымал- 1999 жылғы данатын тауарларды кедендiк 24 қыркүйек ресiмдеудің жеңілдетілген тәртібі туралы келісім | ҚР Қазақстан Республикасы- ның 2000 жылғы 5 шілдедегі № 68-ІІ Заңымен бекітті |
49. Кеден одағына қатысушы Москва, мемлекеттердiң аумақтары 1998 жылғы арқылы өтетiн транзиттiң 22 қаңтар бiрыңғай шарттары туралы келісім | ҚР Қазақстан Республикасы- ның 1998 жылғы 11 желтоқ- сандағы № 313-І Заңымен бекіттi |
50. Кеден одағына қатысушы 1998 жылғы мемлекеттердің аумақтары 22 қаңтар арқылы өтетiн транзиттің бiрыңғай шарттары туралы келiсімге толықтырулар хаттамасы | ҚP Қазақстан Республикасы- ның 2000 жылғы 23 қазанда- ғы № 90-ІІ Заңымен бекiттi |
51. Кеден одағына қатысушы Москва, мемлекеттердiң кедендік 1998 жылғы органдары арасында кедендiк 8 желтоқсан жөнелтiм туралы хаттама | Қол қойылған күнiнен бастап күшiне ендi |
Халықаралық конвенциялар мен келісімдерге қосылу бойынша істің
жай-күйi
Құжат атауы | Маңызы мен рөлі | Қатысу | Басымдылық | ||||
Қо- сылу | Ше- шілу са- ты- сын- да | Қа- рауға жата- ды | Бірін- ші кезек- тілер | Орта мер- зім- діле- рі | Ұзақ мер- зім- ді- лері | ||
БҰҰ ЕЭК әзірлеген | |||||||
БҰҰ АТМЭӘК 48/11 қарарымен ұсынылатындар | |||||||
|
| Осы халықаралық құжаттар құқықтық негіз қызметiн атқарады және жол белгiлерi, сигнал- + дары мен таңбалары жүйелерiнiң жалпы негiзінде келісілген жол қозғалысының халықаралық таныл- ған ережелер + жиынтығын, көлік құралдарының қауіп- сіздік саласында үйлестірілген талаптары мен жол қозғалысы қауіпсiз- дiгін арттыруы бағытталған басқа да ережелерді мазмұндайды, яғни осы арқылы олар халықаралық автомо- биль тасымалдарын жеңілдету мен дамытуға бағытта- лады Коммерциялық мақсат- тар үшiн қызмет + жасайтын, жол тасы- мал құралдарының уақытша әкелімiне қатысты Кеден конвенциясы, кеден- дiк алымдар мен баждар төлемiн кепілдейтін және ұлттық кедендік мақсаттар үшiн пайдаланылатын, халықаралық деңгей- де танылған уақытша әкелiм құжатын (кеден кiтапшасы) ұйғарады- | ||||||
БҰҰ АТМЭӘК және ЮНКТАД 48/11 қарарымен ұсынылатындар | |||||||
А. Шекаралар- дан өтудi жеңiлдету 4. ХЖТ кiтап- шасын қолдана отырып халық- аралық жүк тасымалы туралы 1975 жылғы 14 қарашадағы кеден конвенциясы 5. Контейнер- лерге қатысты 1972 жылғы 3 желтоқсан- дағы кеден конвенциясы 6. Шекарада жүктерге бақылау жүргі- зудің шартта- рын келiсу туралы 1982 жылғы 21 қазандағы халықаралық конвенция Б. Көлiк операциялары 7. Жүктердi халықаралық жолмен тасы- малдау шарты туралы 1956 жылғы 19 мамырдағы конвенция (КДПГ) | Шекаралардан өтуді жеңiлдетуге арнал- ған Халықаралық конвенциялар, қажет емес рәсiмдердi жоюға, қажеттi кеден рәсімдерi мен басқа да талап етiлетiн бақылау түрлерiн келiсуге бағытталған ХЖТ конвенциясы халықаралық жүк + тасымалдарын авто- мобиль көлiгiмен жөнелту пунктi кеденiнен жеткізу пунктi кеденiне дейiн тасымалда- натын жүктердi қандай да болса аралық шекаралық бақылаусыз кез келген сандағы елдер арқылы iске асыруға мүмкіндік жасайды Контейнерлерге қатысты кеден + конвенциясы кеден- дiк органдар өкіміне кедендiк бақылаудың тиiстi деңгейiн бiр мезгілде сақтау жағдайында әкiмшi- лiк жұмыс көлемін азайту үшін икемдi құрал бередi. Шекарада жүктерге бақылау жүргiзудiң + шарттарын келiсу туралы Халықаралық конвенция, ресми- лiктердi азайтуға, техникалық стандарт- тарды сақтауды және жалпы бақылау сапасын тексеру мақсатында бақылау- дың барлық түрлерi- нiң санын және ұзақтығын кемiтуге бағытталған (дәрi- герлiк-санитарлық, мал дәрiгерлiк және фитосанитарлық) және барлық импорт- талатын, экспортта- латын немесе транзиттiк жүктерге қолданылады. Конвенция осындай тасымал үшiн + пайдаланылатын құжаттарға және тасымалдаушы жауапкершілігіне байланысты шарт- тарды қосқанда, халықаралық жолдармен жүк тасымалы келiсім- шартын жасасу шарттарын бiрiз- дендiруге бағытталған | ||||||
БҰҰ ЕЭК әзiрлеген басқа құжаттар | |||||||
1. Тез бұзы- латын тамақ өнімдерiн ха- лықаралық та- сымалдау және осы тасымалға (СПС) арнаулы көлiк құрал- дары туралы 1970 жылғы 1 қыркүйектегi келісім 2. Қауiптi жүктердi халықаралық жолмен тасы- малдау туралы (ҚЖХЖТ) 1957 жылғы 30 қыркүйектегі Еуропалық келісім 3. Халықара- лық автомо- биль тасымал- дарын жүзеге асыратын көлiк құралдары экипаждарының жұмысына қатысты (ECTP) 1970 жылғы 1 шiлдедегi Еуропалық келісім 4. Халықара. лық авто- магистраль- дар (СМА) туралы 1975 жылғы 15 қарашадағы Еуропалық Келісім 5. Халықара- лық магист- ральдық темір жол желiлерi туралы (МТЖК) 1985 жылғы 31 мамырдағы Еуропалық келісім 6. Халықара- лық аралас тасымалдар- дың маңызды желiлерi және тиiстi объек- тiлер туралы 1991 жылғы 1 ақпандағы Еуропалық келісім (ХТЖК) 7. Iшкi жүзу- дегi кеме- лердiң соқты- ғысуынан туын- дайтын жауап- кершілiкке қатысты кейбір ереже- лердi бiрiз- дендiру туралы конвенция 8. Iшкi су жолдары бойын- ша жолаушылар мен теңдеме жүктi халық- аралық тасымалдау шарты туралы конвенция (СЖТК) |
| ||||||
ХТЖО құжаттары | |||||||
1. Еуропа - Азия қатына- сында аралас тасымалдардың ұйымдастыру және пайдала- ну аспектi- лерi туралы Келiсім, 1996 ж. 2. Халықара- лық темір жол жүк қаты- насы туралы Келісім (ХТЖҚ), 1974 ж. 3. Халықара- лық жолаушы қатынасы (ХЖҚК) туралы келісiм 1978 ж. |
| ||||||
ЮНКТАД ұсынатын Дүниежүзілiк Кеден Ұйымының кедендiк конвенциялары | |||||||
Кедендік рәсiмдердi жеңілдету және үйлес- тіру туралы Конвенция (Киот конвен- циясы) 1974ж. Кедендiк рәсiмдердi жеңілдету және үйлестi- ру туралы Халықаралық Конвенция (Киот конвен- циясы), қайта қаралған және түзетілген (әлi күшіне енген жоқ) |
| ||||||
ЮНКТАД ұсынатын транзит бойынша конвенциялар | |||||||
1. Транзит статусы мен еркiндiгi туралы Конвенция (Барселона, 1921 ж-) 2. Теңізге шығу жолы жоқ елдердiң транзиттiк саудасы туралы Конвенция (Нью-Йорк, 1965 ж.) 3. Теңiз құқығы туралы БҰҰ Конвенциясы 4. Теңiз жүк тасымалы туралы БҰҰ Конвенциясы (Гамбург, 1978 жылғы 1 наурыз) |
| ||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
- Тасис "Қазақстан Республикасында транзиттiк дәлiздердi дамыту
саясатын қолдау" жобасы бойынша ұсынымдарға сәйкес
Қазақстан Республикасының темір жол торабы бойынша транзиттік
тасымалдар динамикасы
Жүк тасқындар бағыты | Транзиттік жүк тасқындары (жылына млн. тонна) |
1989 | 1993| 1995| 1998| 1999| 2000| 2001 | |
СОЛТҮСТІК дәлізі | |
|
| 9,2 3,9 - - - - - 10,8 0,3 - - - - - - - - 0,1 0,1 0,1 0,2 20,0 4,2 - 0,1 0,1 0,1 0,2 |
ОРТАЛЫҚ дәлізі | |
Шеңгелді, Луговая - Достық Барлығы | - - 0,2 0,2 0,2 0,3 0,2 - - 0,2 0,2 0,2 0,3 0,2 |
ОРТА АЗИЯ дәлізі | |
Шеңгельді, Луговая - Озинки, Илецк, Никель-Тау, Ақсарай Барлығы | 24,1 7,4 5,5 3,1 2,2 2,5 2,3 24,1 7,4 5,5 3,1 2,2 2,5 2,3 |
БАТЫС дәлізі | |
Озинки, Ақсарай - Никель-Тау-Илецк - Озинки, Ақсарай Ақсарай - Бейнеу Озинки, Илецк, Никель-Тау - Бейнеу Барлығы | 14,4 3,1 - - - - 12,4 9,9 1,7 1,2 1,2 1,6 1,4 6,0 1,2 0,3 - 0,1 0,1 0,1 32,8 14,2 2,0 1,2 1,3 1,7 1,5 |
ОРТА АЗИЯ ШЫҒЫС дәлізі | |
Локоть - Шеңгелді, Луговая б/п 7, Құлынды - Шеңгелді, Луговая Барлығы | 9,6 3,6 1,3 0,7 0,5 0,3 0,6 6,0 1,4 0,2 0,2 - 0,1 0,1 15,6 5,0 1,5 0,9 0,5 0,4 0,7 |
басқалар | |
Барлығы | 11,6 2,0 0,5 0,5 0,7 0,6 0,7 |
Жиынтығы | 104,1 32,8 9,7 5,9 4,9 5,6 5,6 |
ҚР Үкіметінің 2006.13.01. № 38 қаулысымен ескертпе өзгертілді (бұр.ред.қара)
Қабылданған қысқарған атаулар
ҚҰЭҚ - Қазақстан ұлттық экспедиторларының
қауымдастығы
АЛТИД - "Азияда жер үстi көлігі инфрақұрылымын
дамыту" жобасы
"АТСП" РМК - "Ақтау теңiз сауда порты" республикалық
мемлекеттік кәсiпорын
ҚР ТМРА - Қазақстан Республикасының Табиғи
монополияларды реттеу және бәсекелестiктi
қорғау жөніндегi агенттiгi
ҚР ТСА - Қазақстан Республикасының Туризм және
спорт жөніндегi агенттiгi
АКҚ - Автокөлік құралдары
ҚР Қаржымині - Қаржы министрлігі
ҚР ҰБ - Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi
ҚР СА - Қазақстан Республикасының Статистика
жөніндегi агенттiгi
АҚС - Автоқұю станциясы
ЖІӨ - Жалпы iшкi өнiм
КМЕК - Көлiк министрлерінің еуропалық комиссиясы
БҰҰ ЕЭК - Бiрiккен Ұлттар Ұйымының Еуропалық
экономикалық комиссиясы
ҚЖХТК - Қауіптi жүктердің халықаралық жол
тасымалдануы туралы еуропалық келісім
ECTP - Халықаралық автомобиль тасымалдарын жүзеге
асыратын көлiк құралдары экипаждарының
жұмысына қатысты еуропалық келісім
ЕҚҚДБ - Қайта құру және дамыту еуропалық банкi
"ҚТЖ" ҰК" ЖАҚ - "Қазақстан темір жолы" Ұлттық компаниясы"
жабық акционерлік қоғамы
"ҰТКҚК" ЖАҚ - "Ұлттық теңiз кеме қатынасы компаниясы"
жабық акционерлік қоғамы
"КК ҒЗИ" АҚ - "Көлiк және коммуникация ғылыми-зерттеу
институты" жабық акционерлік қоғамы
ИДБ - Ислам даму банкi
БҰҰ ИКАО - Бiрiккен Ұлттар Ұйымының Халықаралық
азаматтық авиация ұйымы
БҰҰ ИМО - Бiрiккен Ұлттар Ұйымының Халықаралық
теңiз ұйымы
ТМД ИК - Тәуелсiз мемлекеттер достастығының
Интеграциялық комитетi
ҚазАТО - Қазақстан Республикасы халықаралық
автомобиль тасымалдаушыларының ұйымы
КБК - Көліктік бақылау комитеті
ІСЖК - Iшкi су жолдары бойынша жолаушылар мен
теңдеме жүктi халықаралық тасымалдау шарты
туралы Конвенция
ҚР ҰҚК - Қазақстан Республикасының Ұлттық
қауiпсiздiк комитетi
ҚР ККМ - Қазақстан Республикасының Көлiк және
коммуникациялар министрлігi
ҚР СІМ - Қазақстан Республикасының Сыртқы iстер
министрлігі
ҚР IIМ - Қазақстан Республикасының Ішкі iстер
министрлігі
ҚР ЭБЖМ - Қазақстан Республикасының Экономика және
бюджеттік жоспарлау министрлігі
ҚР ДСМ - Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау
министрлігі
ХЖТ - МДП кiтапшасын қолданумен халықаралық жүк
тасымалы туралы кедендiк Конвенция
ХЖКО - Халықаралық жол көлiгi одағы
ХТЖО - Халықаралық темір жол одағы
ХЭО - Халықаралық электр байланыс одағы
ХАКО - Халықаралық автомобиль көлiгінің одағы
ҰАСМ - Ұлттық ақпараттық супермагистраль
ТЖЫҰ - Темір жол ынтымақтастық ұйымы
ЭЫҰ - Экономикалық ынтымақтастық ұйымы
РМК - Республикалық мемлекеттік кәсiпорын
ХАК - Халықаралық автомагистральдар туралы
келісім
ХМТЖ - Халықаралық магистральдық темір жол
желiлерi туралы еуропалық келісім
ТМД - Тәуелсiз Мемлекеттер Достастығы
АЭА - Арнайы экономикалық аймақ
СПЕКА - Орта Азия экономикалары үшін БҰҰ-ның
арнайы бағдарламасы
ТҚКС - Техникалық қызмет көрceту станциясы
БАҚ - Бұқаралық ақпарат құралдары
ТЭН - Техникалық-экономикалық негiздеме
ККК - Көлiк-коммуникация кешенi
TPACЕKA - Еуропа-Кавказ-Азия көлiк дәлізi
ТРАНССИБ - Сібіраралық темір жол магистралі
ФИАТА - Экспедиторлар қауымдастығының халықаралық
федерациясы
ШЫҰ - Шанхай ынтымақтастық ұйымы
БҰҰ АТМЭӘК - Бiрiккен Ұлттар Ұйымының Азия мен Тынық
мұхитына арналған экономикалық және
әлеуметтiк комиссиясы
ЮНКТАД - Сауда және даму жөніндегі конференция