Елдiң минералдық-шикiзаттық кешенi ресурстық базасын дамытудың 2003-2010
жылдарға арналған бағдарламасын бекіту туралы
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2002 жылғы 29 желтоқсандағы № 1449 қаулысы

(2009.30.04. берілген өзгерістер мен толықтыруларымен)

Қазақстан Республикасы Президентінің «Қазақстанның 2030 жылға дейiнгi Даму стратегиясын iске асыру жөніндегі одан арғы шаралар туралы» 2002 жылғы 28 наурыздағы № 827 Жарлығына және Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2002 жылғы 24 сәуірдегі № 470 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасы Үкіметінiң 2002-2004 жылдарға арналған бағдарламасын iске асыру жөніндегі iс-шаралар жоспарының 6.1.1-тармағына сәйкес Қазақстан Республикасының Үкіметі қаулы етеді:

1. Қоса беріліп отырған Елдiң минералдық-шикізаттық кешенi ресурстық базасын дамытудың 2003-2010 жылдарға арналған бағдарламасы (бұдан әрi Бағдарлама) бекітілсiн.

2. Қазақстан Республикасының Энергетика және минералдық ресурстар министрлігі жыл сайын қаңтарда және шiлдеде жарты жылдық қорытындылары бойынша Қазақстан Республикасының Үкіметіне Бағдарламаның орындалу барысы туралы ақпарат ұсынсын.

ҚР Yкіметінiң 19.04.04 ж. № 433 (бұр. ред. қара) қаулысымен 3-тармақ жаңа редакцияда; ҚР Yкіметінiң 2005.11.07. № 716 (бұр. ред. қара); 2006.22.08. № 799 (бұр.ред.қара); 2007.29.12. № 1402 (бұр.ред.қара) қаулыларымен 3-тармақ жаңа редакцияда

3. Осы қаулының орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің орынбасары Ө.Е. Шөкеевке жүктелсін.

4. Осы қаулы қол қойылған күнiнен бастап күшiне енедi.

Қазақстан Республикасының

Қазақстан Республикасының

Энергетика және минералдық ресурстар министрлігі

Геология және жер қойнауын қорғау комитеті

Елдiң минералдық-шикiзаттық кешенi ресурстық базасын

дамытудың 2003-2010 жылдарға арналған бағдарламасы

ҚР Yкіметінiң 19.04.04 ж. № 443 (бұр. ред. қара); 2005.11.07. № 716 (бұр. ред. қара); 2006.22.08. № 799 (бұр.ред.қара); 2007.29.12. № 1402 (бұр.ред.қара); 2008.20.08. № 761 (бұр.ред.қара) ; 2009.30.04. № 619 (бұр.ред.қара) қаулыларымен паспорт өзгертілді

1. Бағдарлама паспорты

Әзiрлеу үшiн          Қазақстан Республикасы Президентінің 

негіздеме             "Қазақстанның 2030 жылға дейiнгi Даму 

                      стратегиясын iске асыру жөнiндегі одан арғы

                      шаралар туралы" 2002 жылғы 28 наурыздағы N

                      827  Жарлығы. "Қазақстан Республикасы

                      Үкіметінiң 2002-2004 жылдарға арналған

                      Бағдарламасын iске асыру жөнiндегі іс-шаралар

                      жоспары туралы" Қазақстан Республикасы

                      Үкіметінiң 2002 жылғы 24 сәуірдегі № 470

                      қаулысы.

Бағдарламаның         Пайдалы қазбалардың 

мақсаты мен           қосымша қорларын табуға, жер қойнауын ұтымды

мiндеттерi            әрi кешендi пайдалануды қамтамасыз етуге, 

                      бағытталған геологиялық

                      зерттеулердің тиiмдi жүйесiн құру әрi

                      жетілдiру оларға мынадай мiндеттердi орындау

                      жолымен қол жеткізіледi:

                      1:200000 масштабтағы алаңдарды жете 

                      геологиялық зерттеу;

                      кен аудандарын геологиялық-минерагендiк

                      картаға түсiру;

                      аймақтық гидрогеологиялық және инженерлiк-

                      геологиялық зерттеулер;

                      iздеу және iздеу-бағалау

                      және iздеу-барлау жұмыстары;

                      минералдық-шикiзаттық база мен жер қойнауын

                      пайдалану мониторингi;

                      жер асты сулары мен қауiп геологиялық

                      процестер мониторингі;

                      геологиялық ақпаратты қалыптастыру;

                      геологиялық зерттеулердi ақпараттық

                      қамтамасыз ету мен ғылыми-техникалық қолдау;

                      мұнай және өздiгiнен ағып жатқан гидрогеологиялық

                      ұңғымаларды  жою мен тоқтатып қою.

Күтiлетiн нәтижелер   Мынадай әскери сынақ полигондары мен 

                      маңызды тау-кен және мұнай-газ өндiретiн аудандардың 

                      аумақтары бойынша жер қыртысының құрылымы туралы

                      қазiргi түсiнiктер негiзiнде 1:200000 масштабының

                      геологиялық картографиялық негiзi жасалатын болады:

                      2006 жылы - Көкшетау, Бенқала тау-кен аудандары 

                      мен солтүстік Тянь-Шань;

                      2007 жылы - Семей полигонының шығыс жиектеуі, 

                      Ресеймен шекаралас Кенді Алтай аудандары, солтүстік Жоңғар (Текелі), 

                      Орталық Қаратау, Жәйрем-Үшқатын, Жетіқара тау-кен аудандары;

                      2008 жылы - Мұғаджар, Көкшетау, Жезқазған, Қарағанды, 

                      солтүстік Жоңғар, Батыс Қалба, Қаратау тау-кен аудандары;

                      2009 жылы - Кенді Алтай тау-кен ауданы;

                      кенденудiң әр түрлi типтерiнiң минерагендiк 

                      карталары, iздеу жұмыстарының

                      одан арғы бағыты бойынша болжам мен

                      ұсынымдар карталары жасалатын болады;

                      жаңа перспективалы мұнай-газ құрылымдары мен

                      кен объектілерi анықталады, көмiрсутектi

                      шикiзаттар, қатты пайдалы қазбалар мен жер

                      асты суларының орналасу заңдылықтары

                      әзiрленедi;

                      минералдық шикiзат әлемдiк рыногының қазiргi

                      заманғы талаптары ескеріле отырып, пайдалы

                      қазбалардың мемлекеттік теңгерiмдегi

                      қорларын қайта бағалау жүргiзiледi;

                      ел үшiн стратегиялық маңызы бар объектiлердi

                      қосымша минералдық ресурстармен қамтамасыз

                      ету үшiн iздеу,  iздеу-бағалау  және  iздеу-барлау

                      жұмыстары жүргiзiледi;

                      iздеу-бағалау жұмыстарын жүргiзу 

                      нәтижесiнде қорлардың күтiлетiн өсiмi:

                      2006 жылы - алтын - 7 тоннаны, 

                      мыс - 15 мың тоннаны, қорғасын

                      - 30 мың тоннаны, мырыш - 130 мың тоннаны;

                     2007 жылы - алтын - 3 тоннаны, мыс - 200 мың тоннаны,

                     полиметалл - 100 мың тоннаны;

                     2008 жылы - алтын - 10-12 тоннаны, мыс - 50-80 мың тоннаны, 

                     полиметалл - 100-120 мың тоннаны;

                     2009 жылы - алтын - 12-15 тоннаны, мыс - 50-80 мың тоннаны

                      полиметалл - 100-120 мың тоннаны;

                      жер асты суларына 

                      іздеу- барлау жұмыстарын жүргізудің нәтижесінде:

                      2006 жылы - 34 ауылдық елді мекен;

                      2007 жылы - 197 ауылдық елді мекен;

                      2008 жылы - 108 ауылдық елді мекен;

                      2009 жылы - 256 ауылдық елді мекен;

                      жер асты сулары мониторингі бойынша

                      мемлекеттік қадағалау желiсi пункттерi

                      қалпына келтiрiледi;

                      геологиялық зерттеулердiң басым бағыттары

                      бойынша қолданбалы ғылыми зерттеулерi кеңейтiледi,

                      Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы

                      деректердiң мемлекеттік компьютерлiк банкінің

                      бiрiншi кезегiн жасау жөніндегі жұмыс

                      аяқталады;

                      геологиялық барлау өндiрiсiн әлемдiк

                      стандарттарға сай техникалық құралдармен және

                      технологиялармен қамтамасыз ету, қазiргi

                      заманғы зертханалық-талдау базасын жасау

                      жөнiнде жұмыстар жүргiзiледi. 

Қаржыландыру          Бағдарламаны iске асыруға арналған қаржылық 

көлемi мен көздерi    шығындар республикалық бюджет есебiнен 

                      көзделедi, жыл сайынғы көлемдерi тиiстi қаржы

                      жылына арналған республикалық бюджеттi

                      қалыптастыру кезiнде нақтыланады:

                    - 2003 ж. - 1175,9 млн. теңге;

                      2004 ж. - 2346,1 млн.теңге;

                      2006 ж. - 4959,5 млн. теңге;

                      2007 ж. - 5713,5 млн. теңге;

                      2008 ж. - 5827,9 млн. теңге

                      2009 ж. - 7770,2 млн. теңге;

Iске асыру            1-кезең 2003-2005 жылдар; 2-кезең 2006-2010 

Мерзiмдерi             жылдар 

2. Кiрiспе

Республиканың стратегиялық маңызы бар маңызды түрлерi бойынша минералдық-шикiзаттық базасының қазiргi жай-күйi, тұтас алғанда, қанағаттанғысыз деп бағалануда, мұның өзi Елдiң минералдық-шикізаттық кешенi ресурстық базасын дамытудың 2003-2010 жылдарға арналған бағдарламасын дайындау үшiн алғышарт болып табылды. Мыналар Бағдарламаны әзiрлеу үшiн негiз болып табылды:

1. Қазақстан Республикасы Президентінің "Қазақстанның 2030 жылға дейiнгi Даму стратегиясын iске асыру жөніндегі одан арғы шаралар туралы" 2002 жылғы 28 наурыздағы № 827 Жарлығы.

2. "Қазақстан Республикасы Үкіметінiң 2002-2004 жылдарға арналған Бағдарламасын iске асыру жөніндегі iс-шаралар жоспары туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінiң 2002 жылғы 24 сәуірдегі № 470 қаулысы.

Бағдарлама екi кезеңде iске асырылатын болады: 1-кезең - 2003 - 2005 жылдар; 2-кезең - 2006-2010 жылдар.

3. Елдiң минералдық-шикiзаттық базасының қазiргi жай-күйiн талдау

3.1. Әлемдiк минералдық-шикiзаттық кешендегi жағдайды талдау.

Әлемдiк минералдық-шикiзаттық рыноктың қазiргi уақыттағы жалпы жай-күйi мынадай факторлармен сипатталады:

рынок жеткiлiктi қанықтырылған әрi ұзақ мерзiмдi жеткізілiмдерге бағдарланған;

минералдық-шикiзаттық секторда капитал ресурстарының 20-дан 40%-ғa дейiн және еңбек ресурстарының 20%-ға дейiн шоғырландырылған;

халықаралық картельдер сату бағалары мен көлемдерi қатаң бақылауға алынған;

рынокқа дамушы елдердiң шығуына байланысты бәсеке күшеюде;

рынок әлемдiк стандарттарға сай жоғары технологиялы материалдық-шикiзаттық өнiмдерге бағдарланған.

ҚР Үкіметінің 2005.11.07. № 716 (бұр.ред.қара); 2007.29.12. № 1402 (бұр.ред.қара) қаулыларымен 3.2 бөлімше өзгертілді

3.2. Елдiң минералдық-шикiзаттық базасының жай-күйі

Республика қорғасынның, мырыштың, мыстың, мұнайдың, хромның, темiрдiң, марганецтің, қалайының, алтынның, фосфориттердiң, бор мен калий тұздарының қорлары бойынша әлемдегi жетекшi елдердiң ондығына кiредi. Алайда, нарық жағдайында минералдық шикiзат қорларының едәуiр бөлiгi бәсекеге төтеп бере алмады. Алтын бойынша кен қорының 39%, мыс пен мырыш бойынша 38%, қалайы бойынша тек қана 31% бәсекеге қабiлеттi. Қара металлургияның шикiзаттық базасы бәсекеге неғұрлым қабiлеттi. Республика минералдық-шикiзаттық кешенi жай-күйiнiң серпiнiнде өтелмейтiн қорлардың орны толмау үрдiсi сақталуда. Пайдалы қазбалар стратегиялық түрлерiнiң көпшiлiгi бойынша өндiру көлемi олардың өсiмiнен әлдеқайда асуда.

Iс жүзiнде, пайдалы қазбалардың барлық аса маңызды түрлерi бойынша орны толмағандықтан, барланған қорлар жыл сайын 0,5-тен 1,7%-ға дейiн, ал өндiрушi кен орындары бойынша 7-8%-ға дейiн кемуде. Hәтижесiнде, Республика мысының активтiк қорлары 20-25 жыл iшiнде, қорғасын мен мырыштың қорлары 15-17 жыл iшiнде, алтынның қорлары 25-30 жыл iшiнде толық сарқылуы мүмкiн.

Жер бетiне жуық тереңдiкте жаңадан iрi және аса iрi кен орындарының ашылу ықтималдығы, iс жүзінде жоққа шығарылуда, өйткенi соңғы 50 жылда жүргiзiлген алаңдық геологиялық түсiру, геофизикалық, геохимиялық және iздеу жұмыстарының нәтижесiнде қатты пайдалы қазбалардың жер бетiне жуық кен орындарының барлығы дерлiк ашылды. Ал, iздеу кезеңiнен бастап кен орнын игеруге дайындауға дейiн кемiнде 15 жыл уақыт талап етiлетiнiн ескерсек, таяу уақытта Республика мыс, қорғасын-мырыш және алтын салалары дағдарысқа ұшырауы және минералдық-шикiзаттық кешенiнде елеулi теңгерiмсiздiк орын алуы әбден ықтимал. Сонымен қатар, өндiрiс көлемiнiң азаюы немесе оның қысқартылуы, қазiрдiң өзiнде одан туындайтын барлық әлеуметтiк және экономикалық салдарларымен бiрге қалалар мен кенттердiң азып-тозуына әкеп соғады. Тек 10-15 жылдан кейiн ғана материалдық-шикiзаттық базаны пайдалы қазбалар қорларымен озыңқы дамытуды қамтамасыз ету үшiн жағдай жасалуы мүмкiн, мұның өзi Қазақстанға ұдайы артып отырған бәсеке жағдайында әлемдiк минералдық-шикізаттық рынокта орнығуға мүмкiндiк бередi.

Жер асты суларының мониторингi бойынша мемлекеттік қадағалау желiсіндегі 7323 пунктiнен сейсмомониторингтің 9 пунктiн қоса алғанда, 3088 тоқтатылды және таратылды, мұның өзi елдегi санитарлық-эпидемиологиялық жағдайды нашарлатты. Республиканың 3900-дан астам елдi мекенi ауыз сумен жабдықтау көздерi болмағандықтан, тұщы жер асты сулар қорларымен қамтамасыз етілмеген. Иесiз қалған мұнай, газ және өзiнен өзi ағып жатқан гидрогеологиялық ұңғымалар, мұнай мен шлак қамбалары экономикаға орасан зор нұқсан келтiруде, оларды жою үшiн 32 млрд. теңге қажет.

Геофизикалық және геохимиялық зерттеулермен қатар жүрген 1:200000 және 1:500000 масштабтарындағы мемлекеттік геологиялық түсірулер жер бетiне жуық орналасқан пайдалы қазбалар кен орындарының 60-70%-ға жуығын ашуға әкелдi. Алайда, 1:200000 масштабындағы және 1:500000 масштабындағы түсірулердің едәуір бөлiгi, көбінесе ескiрдi, өйткенi олар сезiмталдығы төмен талдау аппаратурасы пайдаланылып әрi металлогения, тектоника, петрология туралы ескiрген ұғымдар негiзiнде жүргiзiлдi. Бұл ретте осы себептерге байланысты гидрогеологиялық деректердiң де ақпаратының құндылығы жойылады. Сонымен қатар, аталған зерттеулер жүргiзу кезiнде мезо-кайнозойлық құралымдармен астасқан алаңдар зерттелген жоқ.  палеозой iргетасының бетiн тереңдiк литохимиялық түсiру, iс жүзiнде жүргiзiлген жоқ, ал кен орналасатын аймақтар мен қабаттары қалың жиектерiнiң бетiн картирлеп тереңдік түсiру мүлде орындалған жоқ. Қыртысы желмен мүжілуіне байланысты пайдалы қазбалар кен орындарын мақсатты әрi жүйелi iздеу болған жоқ. Сонымен бір мезгiлде, соңғы жылдары табылған қалайы мен мырыштың ірі кен орындары, сондай-ақ алтынның көптеген көрiнiстерi кең ауқымдағы пайдалы қазбалар өнеркәсiптiк объектілерiн анықтауда желмен мүжілген қыртыстардың перспективасы бар екенін көрсетедi. Қазақстан аумағында зергерлiк алмастың, платина тобындағы металдардың, сирек кездесетін металдардың стратиформалық кен орындарының перспективасы айқын емес. Қатпарлы-жылжымалы құрылымдардың, көне шөгінділер сусымалы қабаттарын, сондай-ақ траппо- және шарья құралымдарымен байланысты кен орындары қалыптасуының мұнай iздеу мәнiстерiне қатысты мәселе қазiргi таңда қойылған жоқ. Сонымен бір мезгiлде, Ресейде осы проблемаларды зерттеу нәтижесiнде көмiрсутектi шикiзат кен орындары ашылды.

Жер қойнауының терең құрылымдарын зерттеу жөніндегі жұмыстар тоқтатылды, мұның өзi әлемдік геология ғылымынан едәуір артта қалуға әкеп соқты. Қазiргi заманғы ғылыми тұжырымдамалар негізiнде жаңа кен орындары мен перспективалы алаңдарды анықтау проблемасы көкейкестi болып табылады, өйткенi дәстүрлі әдiстерге негізделген соңғы кезеңдегi металлогениялық зерттеулер болжамдары оң нәтиже берген жоқ.

Көптеген жылдар бойы жинақталған геологиялық ақпараттың негiзгi бөлiгi аумақтық басқармалар мен Республикалық геологиялық қордың қорлары мен қоймаларында қағаз күйiнде сақталуда әрi бiрте-бiрте тоза бастауда, мұның өзi жер қойнауы мен жер қойнауын пайдалану туралы осы заманғы компьютерлiк ақпарат жүйесiн жасау қажеттiгiн айғақтайды.

ҚР Үкіметінің 2005.11.07. № 716  Қаулысымен 4-бөлім өзгертілді (бұр.ред.қара)

4. Бағдарламаның мақсаты мен мiндеттерi

Елдiң минералдық-шикiзаттық кешенi ресурстық базасын дамытудың 2003-2010 жылдарға арналған бағдарламасының мақсаты -пайдалы қазбалардың қосымша қорларын табуға, жер қойнауын ұтымды пайдалануды қамтамасыз ету, бағытталған геологиялық зерттеулердiң тиiмдi жүйесiн құру әрi жетiлдiру, оларға мынадай мiндеттердi орындау жолымен қол жеткiзіледi:

1:200000 масштабтағы алаңдарды жете геологиялық зерттеу

кендi аудандарды геологиялық-минерагендiк картаға түсiру;

iздеу және iздеу-бағалау жұмыстары;

минералдық-шикiзаттық база мен жер қойнауын пайдалану мониторингi;

жер асты сулары мен геологиялық процестер мониторингi;

мемлекеттік қадағалау желiсіндегі жойылған және тоқтатылған пункттердi қалпына келтiру;

геологиялық ақпаратты қалыптастыру;

геологиялық зерттеулер мен жер қойнауын пайдалануды ақпараттық қамтамасыз ету;

геологиялық зерттеулердiң басым бағыттарын ғылыми-техникалық қолдау; жер қойнауының тереңдегi құрылымын зерттеу жөнiндегі геофизикалық зерттеулер жүргiзу.

Төменде аталған жұмыстар бағыттарының сипаттамасы берiледi.

мұнай және өздiгiнен асып төгілетiн гидрогеологиялық ұңғымаларды жою және консервациялау;

5. Бағдарламаның негiзгі бағыттары мен iске асыру тетігі

ҚР Yкіметінiң  2005.11.07. № 716 Қаулысымен  5.1.1. бөлімшесінің атауы  өзгертілді (бұр. ред. қара)  

5.1. 1:200000 масштабтағы алаңдарды жете геологиялық зерттеу.

Жете геологиялық зерттеудiң негiзгi мiндетi - неғұрлым маңызды мұнай-газ бен тау-кен аудандарындағы кенге бай әрi жылдам байытылатын кендерi бар кен орындарын анықтау үшiн базалық материал ретiнде жаңа буындағы картографиялық негiз жасау болады.

Жете геологиялық зерттеудiң бiрiншi кезеңiнде қазiргi заманғы компьютерлiк технологияны қолданып, қолда бар өткен жылдардағы геологиялық-геофизикалық материалдарды талдау мен қайта түсiндiру жүргiзiледi, нәтижесiнде: бұрын жасалған карталарды пайдалану мүмкiндiгiнiң дәрежесi, қайта түсiрiлуi немесе жете зерттелуi тиiс алаңдар көлемдерi дәл белгіленiп, геологиялық зерттеулер жүргiзудiң бiрыңғай технологиясы әзiрленедi, бәсекеге қабiлеттi жаңа кен орындарын анықтау үшiн алғышарт жасалады, орындалуы тиiс геологиялық барлау жұмыстарының түрлерi мен көлемдерi анықталады.

Жете геологиялық зерттеу геофизикалық, геохимиялық әдiстермен, ұңғымаларды бұрғылаумен қатар жүредi, мұның өзi кен орындарының геологиясы, стратиграфиясы, тектоникасы, металлогениясы мен қалыптасуы мәселелерiн ашып көрсету үшiн жаңа материал бередi. Үстiңгi бетiне шығатын жыныстарды эндогендiк геохимиялық картирлеу және мақсаты - желмен мүжiлген қыртыстары мен мезо-кайнозойлық кеуек шөгінділер астынан жаңа кен объектілерiн табу болып табылатын тереңдегі геохимиялық картирлеу геологиялық зерттеулердiң маңызды бағыты болып табылады. Бұл әдiстер кешенiн қолдану нәтижесiнде перспективалы объектiлердiң көп саны анықталады деп болжануда. Тереңдегi геохимиялық картирлеу, бiрiншi кезекте қазiргi заманғы шөгiндiлермен жабылған белгiлi кендi құрылымдар жалғасында және желмен мүжiген қыртыстары дамыған телiмдерде жүргiзiледi. Жұмыстар қазiргi заманғы бұрғылау техникасы қолданылып, 500x1000 м дейiн тәптiштелiп, 2000х200 м желiсi бойынша перспективалы алаңдар мен телiмдердi бұрғылау жолымен орындалады. Ұңғымаларды бұрғылау геохимиялық сынамалар iрiктелiп орындалады.

ҚР Үкіметінің 2005.11.07. № 716  Қаулысы 5.1-1 бөлімшемен толықтырылды ; ҚР Yкіметінiң  2006.22.08. № 799 (бұр.ред.қара); 2007.29.12. № 1402 (бұр.ред.қара) Қаулыларымен 5.1-1. бөлім өзгертілді

5.1-1. Кендi аудандарды геологиялық-минерагендік картаға түсiру

Геологиялық-минерагендiк картаға түсiрудiң мақсаты берiлген түрдегi минералдық шикiзат кен орындарын табуға қатысты перспективалы алаңдарды жедел табу, контурлау және болжамды ресурстарын бағалау болып табылады. Кен алаңдары немесе телімдер болжау объектiлерi болады. Болжамды ресурстар қоса алғанда Р1 санатына дейiн анықталатын болады. Геологиялық-минерагендiк картаға түсiру минералдық шикiзат экономикасында негiзгi мәнi бар кен орындарының геологиялық-өнеркәсiптiк типтерiн құрайтын белгiлі бір кен формациялар шегiнде жүргiзiлетiн болады. Геологиялық-минерагендiк картаға түсiрудi жүргiзу нәтижесiнде кенденудiң әр түрлi типтерінің минерагендік карталары, iздеу жұмыстарының одан арғы бағыты бойынша болжам мен ұсынымдар карталары жасалады.

2007 жылы - Темірлік-Тұйық алаңы мен Ақбастау-Қосмұрын металлогендік аймағының шегінде геологиялық-минерагендік картаға түсіруді аяқтау, Кетмен қайталама-рифтілік құрылымының шегіндегі жұмыстарды бастау.

2008 жылы - Темірлік-Тұйық алаңы мен Ақбастау-Қосмұрын металлогендік аймағының шегінде геологиялық-минерагендік картаға түсіруді аяқтау, Кетмен қайталама-рифтілік құрылымының шегіндегі жұмыстарды жалғастыру; Текелі және Биже-Көксай тау-кен аудандарында, Бозшакөл құрылымдық-металлогендік аймағында жұмыс жүргізуді бастау.

2009 жылы - Кетмен қайталама-рифтілік құрылымының шегінде; Текелі және Биже-Көксай тау-кен аудандарында, Бозшакөл құрылымдық-металлогендік аймағында, геологиялық-минерагендік картаға түсіруді жалғастыру, Батыс Тарбағатай алаңында жұмыс жүргізуді бастау.

5.2. 1:200000 масштабында жер қойнауын жете геологиялық зерттеу және

мемлекеттік аймақтық гидрогеологиялық және инженерлiк-геологиялық зерттеулер

Зерттеулердiң негiзгі мiндетi - жер асты суларының (тұщы, жылу энергетикалық, минералдық және құрамында бағалы компоненттерi бар өнеркәсiптiк және т.б.) таралуы мен қалыптасуының заңдылықтарын анықтау, iздеу-бағалау жұмыстарын жүргiзiп, перспективалы алаңдарды анықтау мен бағалау, ластанған жер асты суларының, су басқан, сортаңданған және басқа да қауiптi геологиялық процестер құбылыстарына ұшыраған алаңдар мен телiмдердi анықтау әрi картирлеу, өндiрiстiк күштердi орналастырып, ел халқын қоныстандыру схемаларын, сондай-ақ облыстарды аудандық жоспарлау схемаларын негiздеу.

ҚР Үкіметінің 2004.19.04. № 433  Қаулысымен  тақырыбы жаңа редакцияда; ҚР Үкіметінің 2005.11.07. № 716   Қаулысымен 5.3. бөлім өзгертілді (бұр.ред.қара)

5.3. Iздеу, iздеу-бағалау және iздеу-барлау-жұмыстары

Бұрыннан белгiлi объектiлер, сондай-ақ жете геологиялық зерттеу және геологиялық-минерагендiк картаға түсiру  кезiнде анықталған перспективалы кендi аймақтар, тораптар мен телімдер геофизикалық, геохимиялық, тау-кен және бұрғылау жұмыстарымен бағаланады. Пайдалы қазбалар үлгiсiне, физикалық қасиеттерiне, кен объектiлерiнiң орналасу тереңдiгi мен параметрлеріне қарай геологиялық барлау жұмыстарының неғұрлым тиiмдi кешендерi мен әдiстерi таңдалып алынады. Бастапқы жұмыстар перспективалы телiмдерде 100x20м желiсi бойынша кейiн перспективалы телімдерде тәптiштелiп 200х40м желiсi бойынша литогеохимиялық және жеңiл геофизикалық әдiстермен жүргiзiледi. Гравибарлау мен электрлі барлау объектiлердi бұрғылық iздеуге дайындау кезеңінде шағын көлемде жүргiзiледi. Анықталған геофизикалық және геохимиялық ауытқулар тереңдігі 200-300 метрге дейiнгi ұңғымаларда бұрғылық iздеудiң бiрнеше бейінімен бағаланады. Зерттеудiң сейсмикалық әдiстерiмен және ұңғымалар бұрғылау арқылы перспективалы мұнай-газ құрылымдарын бағалау көзделедi.

ҚР Yкіметінiң 2005.11.07. № 716 (бұр. ред. қара); 2006.22.08. № 799 (бұр.ред.қара); 2007.29.12. № 1402 (бұр.ред.қара) Қаулыларымен 5.3.1. бөлімше жаңа редакция; ҚР Yкіметінiң 2008.28.06. № 640 қаулысымен 5.3.1.-бөлім өзгертілді (бұр.ред.қара)

5.3.1. Қатты пайдалы қазбаларды іздеу-бағалау жұмыстары

2006 жылы Құндызды кен орнында, Селекционный кен аймағында және Спасск кен аймағы шегіндегі Қамқор телімінде іздеу-бағалау жұмыстары аяқталады; Шығыс өңірдің шегіндегі перспективалық алаңдарда жұмыстар жалғастырылатын болады; Средне-Орск ауданында, Таулы Маңғыстаудың Қаратау мегаантиклинорийінің шегінде, Глебовский, Баталы, Тақыр Қалжыр (Оңтүстік Алтай ауданы), Ново-Снегиревский, Ырғайты телімдерінде, Таспол кен алаңының шегінде және Снегирихинск-Сакмаринск-Черноубинск алаңында жұмыс басталатын болады.

Төменде іздеу-бағалау жұмыстарына неғұрлым тән объектілердің сипаттамалары келтіріледі.

Глебовский телімі Жітіқара қаласынан солтүстік-шығысқа қарай 30 км жерде орналасқан. Телімде ұзындығы 3-5 км, ені 300-500 м үш алтынды аймақ белгіленді. Олардың шегінде алтынның орташа құрамы 2,1-6,6 г/т 12 кен денелері айқындалды. Кен денелерінің қалыңдығы 1,5 м болған кездегі жайылу ұзындығы 500 м дейін, еңістенуі - 110 м дейінгі жерді алып жатыр. Кен денелері үстіңгі бетпен астасып жатыр. Телім алаңы 20 шаршы км. Жұмыстың мақсаты Жітіқара тау-кен ауданының минералдық-шикізаттық базасын нығайту болып табылады.

Баталы кен орны Қостанай облысының Денисов ауданында, Баталы темір жол станциясынан оңтүстік-батысқа қарай 10 км жерде орналасқан. Кендену тастарамысты-сеппелі сипатқа ие және мысты порфир типінде берілген. Мыстың орташа құрамы 0,6 % шегінде. Кеннің жату тереңдігі 2,5-4,0 м, кенді алқаптың орташа қалыңдығы 36,2 м. Жұмыстардың мақсаты Батыс Қазақстанның мыс кенді өнеркәсібінің минералдық-шикізаттық базасын нығайту болып табылады.

Ырғайты телімі Солтүстік Жоңғар ауданында Сарқант қаласынан солтүстік-шығысқа қарай 150 км жерде орналасқан және Тентек, Жаманты және Ырғайты өзендерінің, перспективалық аллювийлік-проллювийлік шашылымдарын қамтиды. Құрамында кемінде 0,3 г/т алтыны бар 28 алтын көздерін табу болжанып отыр. Жүргізілетін жұмыстардың мақсаты инвесторлар тарту үшін экономикалық рентабельді алтын кені объектілерін анықтау болып табылады.

Тақыр Қалжыр телімі Оңтүстік Алтай ауданында Зайсан қаласынан солтүстікке қарай 100 км жерде орналасқан. Алтынкенді тау жыныстарын табудың перспективасы Тақыр, Бала Қалжыр және Қалжыр өзендерінің бассейіндеріндегі су қойнауларында көп кездесетін аллювийлік-проллювийлік шөгінділермен байланысты. Жұмыс телімінің шегіндегі алтыны бар қабаттың қалыңдығы 5 м, алтынның орташа құрамы 300 мг/м³. Жұмыстардың мақсаты Кенді Алтайдың тау-кен ауданының минералдық-шикізаттық базасын нығайту болып табылады.

Таспол кенді алқабы Ағалатас өзенінің сол жағалауында, Алматы қаласынан оңтүстік батысқа қарай 165 км жерде орналасқан. Кенді алқаптың шегінде қабаттасқан шор тасты алтынсульфидті метасоматикалық денелермен байланысты бірқатар алтын білінулері анықталды. Жүргізілетін жұмыстардың мақсаты инвесторлар тарту үшін экономикалық рентабельді алтын кені объектісін анықтау болып табылады.

2007 жылы Шығыс өңірі шегінде іздеу-бағалау жұмыстары аяқталып, Средне-Орск ауданында, Таулы Маңғыстаудың Қаратау мегаантиклинорийінің шегінде, Глебовский, Баталы, Тақыр Қалжыр (Оңтүстік Алтай ауданы), Ново-Снегиревский, Ырғайты телімдерінде, Таспол кен алаңының шегінде және Снегирихинск-Сакмаринск-Черноубинск алаңында жалғастырылатын болады.

2008 жылы Средне-Орск ауданындағы, Таулы Маңғыстаудың Қаратау мегаантиклинорийінің шегіндегі, Глебовский, Баталы, Тақыр Қалжыр (Оңтүстік Алтай ауданы), Ново-Снегиревский, Ырғайты телімдеріндегі, Таспол кен алаңының шегіндегі және Снегирихинск-Сакмаринск-Черноубинск алаңындағы жұмыстар аяқталатын болады. Тұз кен орнында (алтын), Жангелді кен алаңында (мыс), Красноармейский телімінде (мыс), Қушоқы (алтын), Құлантөбе (алтын), Сәмәмбет (мыс) кен білінуінде жұмыс жүргізу жоспарлануда.

Төменде іздеу-бағалау жұмыстарына неғұрлым тән объектілердің сипаттамалары келтіріледі.

Красноармейский телімі Қостанай облысының Денисов ауданында, Баталы темір жол станциясының шегінде орналасқан. Кендену тастарамысты-сеппелі сипатқа ие және мысты порфир типінде берілген. Мыстың өнеркәсіптік құрамымен бірге минералдану аймақтарының қабаты 4-тен 20 м дейін ауытқиды. Ұңғымалар бойынша мыстың орташа құрамы 0,25 %-дан 1,22 %-ға дейін. Серіктес пайдалы компоненттері молибден 0,02 %; алтын 0,2 г/т. Жұмыстардың мақсаты Батыс Қазақстанның мыс кенді өнеркәсібінің минералдық-шикізаттық базасын нығайту болып табылады.

Тұз кен орны Шығыс Қазақстан облысында Саяқ қаласынан шығысқа қарай 180 км жерде орналасқан. Кен орнының шығыс қапталында ұзындығы 4 км орлармен құрамында 4-тен 38 г/т дейін алтыны бар кен аршылған. Кендену магмалық брекчияларға орайластырылған. Жүргізілетін жұмыстардың мақсаты - инвесторлар тарта отырып кейіннен тендерлік ұсыныстар жасап, экономикалық рентабельді алтын кені объектілерін анықтау.

Қушоқы кен білінуі Алматы қаласынан солтүстік-батысқа қарай 150 км жерде орналасқан. Алтын және алтын-сульфидті кендену гранодиориттер штогының экзоконтактысына орайластырылған. Штоктың шегінде және оның перифериясы бойынша мыстың, қорғасын мен мырыштың қайталама ореолдары анықталды. Жүргізілетін жұмыстардың мақсаты - кейіннен тендерлік ұсыныстар жасап әрі инвесторларды тарта отырып, экономикалық рентабельді алтын кені объектісін анықтау.

Құлантөбе кен білінуі Алматы қаласынан солтүстік-батысқа қарай 120 км жерде орналасқан. Кендену диоритті порфириттердің кіші интрузияларына орайластырылған, пропилиттелген порфириттердегі пиритизациялау және карбонаттау аймақтарымен байланысқан. Екі ұңғымадан құрамында 0,05-тен 5,6 г/т дейін бар, қалыңдығы 1-ден 12 м дейінгі 6 кен денесі табылды. Созылымы бойынша байқалған жоқ. Жүргізілетін жұмыстардың мақсаты - кейіннен тендерлік ұсыныстар жасап әрі инвесторлар тарта отырып, экономикалық рентабельді алтын кені объектісін анықтау.

Сәмәмбет кен білінуі Қарағанды қаласынан оңтүстік-шығысқа қарай 150 км жерде орналасқан. Кен орнында ұзындығы 800-1500 м, қалыңдығы 20-150 м 5 скарндық кен денесі белгілі. Еңістенуі бойынша байқалған тереңдігі 150-250 м. Кендену халькопириттің, борниттің, халькозиннің, висмутиннің, галениттің, сфалериттің тастамырларымен, теңбілденіп берілген. Кеннің құрамында мыстан басқа 1,16-1,62 % қорғасын, 1,73 % мырыш бар. Жүргізілетін жұмыстардың мақсаты - кейіннен тендерлік ұсыныстар жасап, әрі инвесторлар тарта отырып, экономикалық рентабельді алтын кені объектісін анықтау.

2009 жылы Тұз кен орнында (алтын), Жангелді кен алаңында (мыс), Красноармейский телімінде (мыс), Қушоқы (алтын), Құлантөбе (алтын), Сәмәмбет (мыс) кен білінуінде жұмыстарды жалғастыру көзделіп отыр. Володаров кен аймағының (тантал), Долон алаңының (алтын) шегінде, Долинное кен орнында (мыс, алтын), Ойсылқара (алтын), Алтынды Сүлейменсай (алтын) кен білінулерінде, Карстовый (полиметалдар) және Заречный (мыс) телімдерінде жұмыс жүргізу жоспарлануда.

Долинное кен орны Ақтөбе облысында Ақтөбе қаласынан оңтүстік-шығысқа қарай 180 км жерде орналасқан. Орташа девонның метасоматикалық жағынан өзгерген жанартаутекті құралымдарының ортасынан нысаны линза түріндегі кен денесі аршылды, ұзындығы 200-250 м, қалыңдығы - 0,5-47 м, 110 м дейінгі тереңдікке дейін қаралды. Халькопиритті сфалерит кендері. Мыстың орташа құрамы - 0,97 %, мырыштікі - 6,2 %, алтындікі - 2,2 г/т. Жүргізілетін жұмыстардың мақсаты - кейін тендерлік ұсыныстар жасап, әрі инвесторлар тарта отырып, экономикалық рентабельді алтын кені объектісін анықтау.

Алтынды Сүлейменсай Оңтүстік Қазақстан облысында Шымкент қаласынан солтүстікке қарай 90 км жерде орналасқан. Объект көлемі 250 x 500 м кварцты-березитті штокверкті білдіреді. Штокверк типіндегі метасоматикалық-карбонаттық тастарамыспен қатар сульфидті минералдандырылған оқшауланған кварцты тарамыстар кездеседі. Жүргізілетін жұмыстардың мақсаты - кейіннен тендерлік ұсыныстар жасап әрі инвесторлар тарта отырып, экономикалық рентабельді алтын кені объектісін анықтау.

Заречный телімі Қарағанды облысында Баршын аудан орталығынан оңтүстік-батысқа қарай 35 км жерде орналасқан. Іздеу жұмыстарының нәтижелері бойынша телімнің шегінде қалыңдығы 4-тен 29 м дейінгі құрамында 0,5%-дан 1,13%-ға дейін мыс бар кен денелері анықталды. Кен 0,4 - 5 г/т шегіндегі алтынды қамтиды. Жұмыстардың мақсаты Жезқазған тау-кен ауданының минералдық-шикізат базасын нығайту болып табылады.

2010 жылы Тұз кен орнында (алтын), Жангелді кен алаңында (мыс), Красноармейский телімінде (мыс), Қушоқы (алтын), Құлантөбе (алтын), Сәмәмбет (мыс) кен білінуінде іздеу-бағалау жұмыстарын аяқтау көзделеді. Володаров кен аймағының (тантал), Долон алаңының (алтын) шегінде, Долинное кен орнында (мыс, алтын), Ойсылқара (алтын), Алтынды Сүлейменсай (алтын) кен білінулерінде, Карстовый (полиметалдар) және Заречный (мыс) телімдерінде жұмыстар жалғастырылатын болады.

ҚР Yкіметінiң 2005.11.07. № 716 Қаулысымен 5.3.2 бөлімше  жаңа редакцияда (бұр. ред. қара); ҚР Yкіметінiң  2006.22.08. № 799 (бұр.ред.қара); 2007.29.12. № 1402 (бұр.ред.қара) Қаулыларымен 5.3.2. бөлім жаңа редакция  

5.3.2. Көмірсутекті шикізатты іздеу жұмыстары.

Бағдарламада мыналар көзделеді:

2007 жылы - мұнай мен газды одан әрі іздеуге арналған перспективалық телімдерді табу мақсатында Шалқар аймағының шегінде геологиялық-геофизикалық материалдарды кешенді пайымдауды аяқтау және Теңіз ойпатының оңтүстік шығыс бөлігіндегі Мұзбел телімінде іздеу жұмыстарын аяқтау; Каспий маңы ойпатының орталық бөлігіндегі Бекет-Бесоба телімінің шегінде жұмыстарды жүргізу көзделіп отыр;

2008 жылы - Мұзбел теліміндегі жұмыстарды аяқтау және Бекет-Бесоба теліміндегі жұмыстарды жалғастыру, Үстірт Бұзашы шөгінді бассейнінде іздеу-барлау жұмыстарын бастау;

2009 жылы - Бекет-Бесоба телімінің шегінде және Үстірт Бұзашы шөгінді бассейнінде іздеу-барлау жұмыстарын аяқтау, Ертіс жағалауы, Іле, Сырдария шөгінді бассейндерінде геологиялық барлау жұмыстарын бастау.

ҚР Yкіметінiң 2005.11.07. № 716 (бұр. ред. қара); 2006.22.08. № 799 (бұр.ред.қара); 2007.29.12. № 1402 (бұр.ред.қара) Қаулыларымен 5.3.3. бөлім жаңа редакция

5.3.3. Жер асты суларын іздеу-барлау жұмыстары.

Бағдарламада мыналар көзделеді:

2007 жылы - 152 ауылдық елді мекенді сумен қамтамасыз етуге арналған іздеу-барлау жұмыстарын аяқтау және 197 ауылдық елді мекенге арналған жұмыстарды жалғастыру;

Жаркент қаласы телімінің геотермальді суларының пайдалану қорларын анықтау және бағалау үшін іздеу-барлау жұмыстарын бастау;

2008 жылы - 197 ауылдық елді мекенді сумен қамтамасыз етуге арналған іздеу-барлау жұмыстарын жүргізуді аяқтау және 108 ауылдық елді мекенге арналған жұмыстарды бастау;

топтық су құбырларды сумен қамтамасыз ету үшін Қызылорда облысындағы Толағай кен орнында (Бердікөл және Құсамансай) Оңтүстік Қазақстан облысындағы Шардара кен орнында жер асты су қорларын толық барлауды және қайта бекітуді бастау;

Жаркент қаласы телімінің жер асты геотермальді суларының пайдалану қорларын анықтау және бағалау үшін іздеу-барлау жұмыстарын аяқтау;

2009 жылы - 108 ауылдық елді мекенді сумен қамтамасыз етуге арналған іздеу-барлау жұмыстарын жүргізуді аяқтау және 256 ауылдық елді мекенге арналған жұмыстарды бастау;

топтық су құбырларды сумен қамтамасыз ету үшін Қызылорда облысындағы Толағай кен орнында (Бердікөл және Құсамансай ) Оңтүстік Қазақстан облысындағы Шардара кен орнында жер асты су қорларын толық барлауды және қайта бекітуді аяқтау;

топтық су құбырын сумен қамтамасыз ету үшін Қызылорда облысындағы Жиделі кен орнында жер асты су қорларын толық барлауды және қайта бекітуді бастау, Арыс және Түркістан телімдеріндегі жер асты геотермальді сулардың пайдалану қорларына бағалау үшін іздеу-барлауды бастау;

барланған жер асты су кен орындарын (телімдерін) түгендеу.

ҚР Yкіметінiң 2005.11.07. № 716 Қаулысымен 5.4 бөлімше  өзгертілді (бұр. ред. қара); ҚР Yкіметінiң  2006.22.08. № 799 Қаулысымен 5.4. бөлім жаңа редакция (бұр.ред.қара); ҚР Yкіметінiң 2007.29.12. № 1402 Қаулысымен 5.4. бөлімше өзгертілді (бұр.ред.қара)

 5.4. Минералдық-шикізаттық база мен жер қойнауын пайдаланудың мониторингi

Минералдық-шикізаттық база мен жер қойнауын пайдаланудың мониторингі Қазақстан Республикасы Үкіметінің 1997 жылғы 27 қаңтардағы № 106 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасындағы жер қойнауының мемлекеттік мониторингі туралы ережеге сәйкес жүзеге асырылатын жер қойнауының мемлекеттік мониторингінің құрамдас бөлігі болып табылады.

1999 жылдан бастан Қазақстан Республикасының минералдық-шикізаттық кешенін дамытуды болжау және 2030 жылға дейінгі кезеңге арналған минералдық-шикізаттық базаның жай-күйін модельдеу жөнінде жұмыс жүргізілуде. Осы бағыт шеңберінде қорғасын, мырыш, мыс, алтын, темір (2000 жылы), барит, фосфор, марганец, бокситтер, көмір (2001 жылы), мұнай, газ, конденсат (2002 жылы), хром, никель, тантал, ниобий, уран, агрономиялық кендер (2003 жылы), вольфрам, молибден, қалайы, бериллий, литий, кобальт (2004 жылы), алмас, цирконий, талшықтас, бор (2005 жыл) магний, ванадий, күміс, висмут (2006 жыл) бойынша жұмыстар жүргізілуде.

Қазақстан Республикасының минералдық-шикізат базасының мониторингі Қазақстанның минералдық-шикізат базасын молықтыруды болжау міндеттерін шешу үшін осының алдындағы 20 жылдық кезеңді шола отырып, анықтамалық-талдамалық жүйе негізінде пайдалы қазбалардың 35 түрі бойынша жүзеге асырылады. Анықтамалық-талдамалық жүйені жаңғырту және оны жаңа деректермен үнемі толықтырып отыру көзделеді. Қатты пайдалы қазбалар мен көмірсутек шикізаты бойынша Қазақстан аумағындағы лицензиялық және тендерлік объектілер бойынша мониторингілік карталарды тоқсан сайын жаңарту, редакциялау мен шығару жүргізілуде, Қазақстан Республикасының негізгі минералдық шикізат түрлерінің жай-күйі туралы анықтамалық-талдамалық материалдарды дайындау жүргізіледі, жер қойнауын мемлекеттік сараптауды қамтамасыз ету үшін нормативтік-техникалық құжаттарды әзірлеу жүзеге асырылады.

2007 жылдан бастап Астана қаласының тұрғын үй құрылысын қамтамасыз ету үшін құрылыс материалдары өнеркәсібінің шикізат базасын бағалау, сирек элементтердің минералдық-шикізат базасын болжау мақсатында Қазақстанның граниттік формацияларының кенділігін бағалау, Қазақстан Республикасының аумағын жер қойнауындағы минералдық-шикізат құны бойынша аудандастыру көзделеді.

ҚР Yкіметінiң 2005.11.07. № 716 (бұр. ред. қара); 2006.22.08. № 799 (бұр.ред.қара); 2007.29.12. № 1402 (бұр.ред.қара) Қаулыларымен 5.5. бөлім жаңа редакция

5.5. Жер асты сулары мен қауіпті геологиялық үдерістердің мониторингі.

Бағдарламада мыналар көзделеді:

2007 жылы - 5005 бақылау пунктінде, оның ішінде Алматы, Шалқар және Зайсан полигондарының жер сілкіністерінің хабаршыларын зерттеу пункттерінде, 3 жер асты суларының техногендік ластану полигонында (Елек, Мырғалымсай-Түркістан және Қошқарата) жер асты суларының мониторингін жүргізу, Атырау (Құлсары) және Маңғыстау (Жетібай) облыстарында 2 жер сілкіністерінің хабаршыларын зерттеу бекетін құру, 1 жер асты суларының техногендік ластану мониторингі полигонын құру (Рудный-Қостанай), 15 бекетте қауіпті геологиялық үдерістерге бақылау жүргізу, 35 бекет пен 2 полигонда (Ертіс және Қаскелең-Талғар) бақылаулар құру және жүргізу, «Геолинк», жер асты суларының мемлекеттік су кадастры жүйесінде мониторинг дерекқорын жүргізу, Қазақстан Республикасының Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы мемлекеттік ақпарат банкінің құрамында «Жер асты сулары» ақпараттық-талдамалық шағын жүйені дамытуды жалғастыру, мемлекеттік бақылау пункттеріне бөлінетін жерлерді ресімдеуді аяқтау;

жер асты суларына және қауіпті геологиялық үдерістерге мониторинг жүргізуді алып жүру (қашықтықтан зерттеу әдістерін пайдалана отырып, мониторингіні бағдарламалық, техникалық, ақпараттық және картографиялық қамтамасыз ету, ластануды қоса алғанда, сумен қамтамасыз етуді, жер асты суларының ресурстары мен жай-күйін бағалау, гидрогеологиялық объектілердің автоматтандырылған тұрақты жұмыс істейтін модельдерін құру, өзендердің бассейндері бойынша гидрогеологиялық карталарды қоса алғанда, тақырыптық карталар жасау және шығару, аумақтарды аудандастыру, нормативтік құжаттарды әзірлеу);

2008 жылы - 5000 бақылау пунктінде және Алматы мен Шалқар полигондарының жер сілкіністерінің 13 хабаршыларын зерттеу пункттерінде, Зайсан, Құлсары, Жетібай бекеттерінде, 4 жер асты суларының техногендік ластану полигонында (Елек, Мырғалымсай-Түркістан, Қошқарата, Семей) жер асты суларының мониторингін жүргізу, Рудный-Қостанай жер асты суларының техногендік ластану полигонында, 42 бекетте және 2 полигонда (Ертіс және Қаскелең-Талғар) қауіпті геологиялық үрдістерге бақылаулар құру және жүргізу, «Геолинк», жер асты суларының мемлекеттік су кадастры жүйесінде мониторинг дерекқорын жүргізу, Қазақстан Республикасының Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы мемлекеттік ақпарат банкінің құрамында «Жер асты сулары» ақпараттық-талдамалық шағын жүйені дамытуды жалғастыру;

жер асты суларына және қауіпті геологиялық үдерістерге мониторинг жүргізуді қамтамасыз ету (қашықтықтық зерттеу әдістерін пайдалану арқылы мониторингіні бағдарламалық, техникалық, ақпараттық және картографиялық қамтамасыз ету, ластануды қоса алғанда, сумен қамтамасыз етуді, жер асты суларының ресурстары мен жай-күйін бағалау, гидрогеологиялық объектілердің автоматтандырылған тұрақты жұмыс істейтін модельдерін құру, өзендердің бассейндері бойынша гидрогеологиялық карталарды қоса алғанда, тақырыптық карталар жасау және шығару, аумақтарды аудандастыру, нормативтік құжаттарды әзірлеу);

2009 жылы - 5000 бақылау пунктінде және Алматы мен Шалқар полигондарының жер сілкіністерінің 13 хабаршыларын зерттеу бекеттерінде, Зайсан, Құлсары, Жетібай бекеттерінде, 4 жер асты суларының техногендік ластану полигонында (Елек, Мырғалымсай-Түркістан, Қошқарата, Семей) жер асты суларының мониторингін жүргізу, Рудный-Қостанай жер асты суларының техногендік ластану полигонында, 42 бекетте және 2 полигонда (Ертіс және Қаскелең-Талғар) қауіпті геологиялық үрдістерге бақылаулар құру және жүргізу, «Геолинк», жер асты суларының мемлекеттік су кадастры жүйесінде мониторинг дерекқорын жүргізу, Қазақстан Республикасының Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы мемлекеттік ақпарат банкінің құрамында Жер асты сулары» ақпараттық-талдамалық шағын жүйені дамытуды жалғастыру;

жер асты суларына және қауіпті геологиялық үдерістерге мониторинг жүргізуді алып жүру (қашықтықтық зерттеу әдістерін пайдалана отырып, мониторингіні бағдарламалық, техникалық, ақпараттық және картографиялық қамтамасыз ету, ластануды қоса алғанда, сумен қамтамасыз етуді, жер асты суларының ресурстары мен жай-күйін бағалау, гидрогеологиялық объектілердің автоматтандырылған тұрақты жұмыс істейтін модельдерін құру, өзендердің бассейндері бойынша гидрогеологиялық карталарды қоса алғанда, тақырыптық карталар жасау және шығару, аумақтарды аудандастыру, нормативтік құжаттарды әзірлеу).

ҚР Yкіметінiң 2005.11.07. № 716 (бұр. ред. қара);  2007.29.12. № 1402 (бұр.ред.қара) Қаулыларымен 5.6. бөлімше өзгертілді

5.6. Геологиялық зерттеулерді ақпараттық-техникалық қамтамасыз ету

Геология саласының тиiмдi жұмыс iстеуi үшiн жер қойнауы мен жер қойнауын пайдалану туралы толық, шынайы және жедел ақпарат қажет. Қазіргi уақытта жинақталған геологиялық-геофизикалық және талдамалық ақпараттың 90%-ға жуығы әлi күнге дейiн қағаз күйiнде сақталуда әрi тозуда, көбiнесе қалпына келтiрiлмейдi. Әлемнің озық елдерi, iс жүзінде ақпараттың түрлерiн, соның iшінде геологиялық та есепке алу, сақтау мен толықтыруды толық автоматтандыруға көштi. Минералдық-шикiзаттық база Қазақстан экономикасының стратегиялық негiзi екенiн ескере отырып, геологиялық ақпаратты қағаздан магниттiк-сандық негiзге көшiру әрi жер қойнауы мен жер қойнауын пайдалану туралы ақпараттың мемлекеттік компьютерлiк банкінің бiрыңғай жүйесiн құру қажеттiгi әлдеқашан пiсiп-жетілдi. Осы жүйенің көмегiмен мынадай міндеттep шешiлетiн болады:

жер қойнауы мен жер қойнауын пайдалану туралы ақпараттық компьютерлiк банкiн құру әрi серпіндi жүргiзу;

жер қойнауы мен жер қойнауын пайдалану туралы ақпараттық компьютерлiк банкiн рұқсатсыз енуден қорғауды қамтамасыз ету;

нәтижесiн мәтiн, кесте және графика нысандарында берiп, ақпаратты автоматтандырылған кешендi өңдеу мен талдау;

әртүрлi сатылық деңгейде (жергілiктi, аймақтық және республикалық) салалық міндеттер шешу үшiн автоматтандырылған технологиялар әзiрлеу әрi енгізу;

жер қойнауы мен жер қойнауын пайдаланудың автоматтандырылған мониторингiн жүзеге асыру, геологиялық ақпарат ағындарын басқару;

жер қойнауы мен жер қойнауын пайдалану туралы деректер банкін дамыту шеңберiнде қазiргі заманғы компьютер кешендерi мен бағдарламалық құралдарын сатып алу.

Республикалық геологиялық қорда сақталатын мәтіндік және сызбалық геологиялық материалдардың компьютерлік мұрағаттануын жүргізу және алғашқы геологиялық ақпаратты сандық тасымалдаушыларға ауыстыру;

жер қойнауы туралы деректер банкінің ақпараттық жүйесін сүйемелдеу;

Геологиялық ақпаратты қалыптастыруды "Қазгеоақпарат" республикалық геологиялық ақпарат орталығы орындайды, ол Қазақстан Республикасы Энергетика және минералдық ресурстар министрлігі Геология және жер қойнауын пайдалану комитетiнiң қарауында әрi Қазақстан Республикасының минералдық-шикiзаттық кешенiнiң жай-күйiн талдау, геологиялық ақпаратпен қамтамасыз ету, жер қойнауын пайдалануды тiркеу, жер қойнауын пайдалану мониторингi, жер қойнауын пайдаланушылар қызметiнiң нәтижелерiн мемлекеттік статистикалық есепке алу, жер қойнауы туралы ақпаратты жинау, сақтау әрi пайдалануға беру, жер қойнауы туралы деректердің мемлекеттік компьютерлiк банкiн құру мен жүргізу жөніндегі басты үйлестiру орталығы болып табылады.

Көрсетілген мiндеттердi «Қазгеоақпарат» республикалық геологиялық ақпарат орталығы тұрақты негізде орындайды және олар осы Бағдарламада 2010 жылға дейiн қоса алғанда жоспарланады.

ҚР Yкіметінiң 2005.11.07. № 716 Қаулысымен 5.6-1 бөлімше  жаңа редакцияда (бұр. ред. қара); ҚР Yкіметінiң  2006.22.08. № 799 (бұр.ред.қара);  2007.29.12. № 1402 (бұр.ред.қара) Қаулыларымен 5.6.1. бөлім жаңа редакцияда; 2008.20.08. № 761 бөлім өзгертілді (бұр.ред.қара)

5.6.1. Мұнай мен өздігінен асып төгілетін ұңғымаларды жою және консервациялау

Жұмыстар Қазақстан Республикасы Үкіметінің 1999 жылғы 21 шілдедегі № 1019 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасында қатты пайдалы қазбалар, мұнай, газ, жер асты сулары кен орындарын әзірлеу кезінде жер қойнауын қорғаудың бірыңғай ережесінің 139-тармағына сәйкес жүргізіледі.

2007 жылы - Каспий теңізінің су басып кеткен аймағындағы 8 мұнай ұңғымасын, өздігінен асып төгілетін гидрогеологиялық ұңғыманы жою және консервациялау.

2008 жылы - Каспий теңізінің су басып кеткен аймағындағы 4 мұнай ұңғымасын, 73 өздігінен асып төгілетін гидрогеологиялық ұңғыманы жою және консервациялау.

2009 жылы - Каспий теңізінің су басып кеткен аймағындағы 8 мұнай ұңғымасын, 146 өздігінен асып төгілетін гидрогеологиялық ұңғыманы жою және консервациялау.

5.7. Геология саласының басым бағыттарын ғылыми-техникалық қолдау

Саланы ғылыми қамтамасыз ету әлемдiк технологияларды пайдаланылып, ғалымдардың жетiстiктерiне негiзделетiн болады.

Негізгi назар мыналарға аударылады:

Пайдалы қазбалар кен орындарын болжау, iздеу және бағалау әдiстерiн ғылыми негiздеуге, жаңа буындағы болжау-iздеу технологияларын жасауға, оларды әлемдiк деңгейдегi тауар өнiмi деңгейіне жеткiзуге;

Жаңа теориялық ұғымдар мен әдiснамалық көзқарастар тұрғысынан металлогениялық талдауды жетiлдіруге;

Көмiрсутекті шикiзат, қатты пайдалы қазбалар мен жер асты сулары кен орындарын қалыптастыру процестерiнiң модельдерiн әзiрлеуге;

қазiргі заманғы компьютерлiк технологияларды қолданып, мұнай, газ және басқа да кендер бар аудандар, тораптар, алаңдарды болжау карталарын жасау және басып шығару;

геологиялық өндiрiстi әлемдiк стандарттарға сай жаңа жабдықтармен, аппаратурамен және технологиямен қамтамасыз ету.

ҚР Yкіметінiң 19.04.04 ж. № 433  Қаулысымен (бұр. ред. қара) 6-бөлім өзгертілді  

6. Қажеттi ресурстар мен оларды қаржыландыру көздерi

Бағдарламаны қаржыландыру республикалық бюджет қаражаты есебiнен жүзеге асырылады. Бұл ретте қаржыландырудың жыл сайынғы көлемi тиiстi қаржы жылына арналған республикалық бюджеттi қалыптастыру кезiнде нақтыланады.

Бағдарламаны iске асыруға бағытталған жоспарланған жұмыстар мен оларды жылдар бойынша қаржыландырудың көлемдерi қоса берілiп отырған кестеде көрсетiлген.

ҚР Yкіметінiң  2005.11.07. № 716  (бұр. ред. қара); 2006.22.08. № 799 (бұр.ред.қара); 2007.29.12. № 1402 (бұр.ред.қара) Қаулыларымен кесте жаңа редакция; ҚР Үкіметінің 2008.20.08. № 761 Қаулысымен  ; 2009.30.04. № 619 (бұр.ред.қара) кесте өзгертілді

2006-2009 жылдарға арналған геологиялық барлау

жұмыстарының кестесі

кестенің жалғасы

7. Бағдарламаны iске асырудан күтiлетiн нәтижелер

ҚР Yкіметінiң 2005.11.07. № 716 Қаулысымен 1-тармақ  жаңа редакцияда (бұр. ред. қара); ҚР Yкіметінiң  2006.22.08. № 799 (бұр.ред.қара); 2007.29.12. № 1402 (бұр.ред.қара) Қаулыларымен 1-тармақ өзгертілді

1. 1:200000 масштабтағы алаңдарды жете геологиялық зерттеу нәтижесiнде 2010 жылға қарай Жер туралы ғылымдар саласындағы қазiргi заманғы ғылыми көзқарастар мен жетiстiктерге сәйкес жаңа буынның геологиялық негiзiн жасау көзделедi. Зерттелген алаңдар шегiнде минералдық шикiзаттардың алуан түрлерiнiң болжамды ресурстары анықталатын; әр түрлi геологиялық құрылымдардың металдылық перспективасы белгiленетiн; пайдалы қазбалар кен орындарын анықтауға перспективалы телiмдер бөлiнетiн болады.

2007 жылы Семей полигонының шығыс жиектеуі, Кенді Алтайдың Ресеймен шектес аудандары, солтүстік Жоңғар (Текелі тау-кен ауданы), Орталық Қаратау, Жәйрем-Үшқатын, Жітіқара тау-кен аудандары шегіндегі 1:200000 масштабтағы алаңдарды жете геологиялық зерттеу аяқталады.

2008 жылы Мұғаджар, Көкшетау, Жезқазған, Батыс Қалба, Қаратау тау-кен аудандары, Шыңғыс-Тарбағатай металлогендік белдемі шегіндегі 1:200000 масштабтағы алаңдарды жете геологиялық зерттеу аяқталады.

2009-2010 жылдар кезеңiнде 1:200000 масштабтағы алаңдарды геологиялық жете зерттеу жұмыстары, негiзгi тау-кен-өнеркәсiп аудандарын қамтитын және 1:200000 масштабтағы алаңдарға жете геологиялық зерттеу жұмыстарын жүргiзу үшiн қолайлы Қазақстан аумағының көп бөлiгiнде аяқталатын болады. Нәтижесiнде түрлi аймақтардың геологиялық құрылымы туралы қазiргi ғылыми көзқарасқа жауап беретiн геологиялық негiз жасалатын болады. Барлық зерттелген аумақтарда пайдалы қазбалардың болжамды ресурстары айқындалатын, бәсекеге қабiлеттi минералдық шикiзаттың жаңа кен орындарын табу мақсатында жер қойнауын одан әрi зерттеудiң негiзгi бағыттары қалыптасатын болады.

ҚР Yкіметінiң 2005.11.07. № 716 Қаулысымен 2-тармақ  жаңа редакцияда (бұр. ред. қара); ҚР Yкіметінiң 2007.29.12. № 1402  Қаулысымен 2-тармақ өзгертілді (бұр.ред.қара)

2. Геологиялық-минерагендiк картаға түсiрудi жүргiзу нәтижесiнде кенденудiң түрлi типтерiнiң минерагендiк карталары, iздеу жұмыстарының одан арғы бағыты бойынша болжам мен ұсынымдар карталары жасалатын болады.

2008 жылы алтын-полиметалдық және сирек металдық кендену объектілерінің анықталуы күтіліп отырған Темірлік-Тұйық алаңының және алтын-полиметалдық және мысты порфирлік кенденуі басым Ақбастау-Қосмұрын металлогендік аймағының геологиялық-минерагендік картаға түсірілуі аяқталады.

3. Қазiргi заманғы технологияларды пайдалану негiзiнде минералдық шикiзат әлемдiк рыногының талаптары ескерiле отырып, мемлекеттік теңгерiмдегi пайдалы қазбалар қорын геологиялық-экономикалық қайта бағалау жүргізiледi.

ҚР Yкіметінiң 2005.11.07. № 716 (бұр. ред. қара); 2006.22.08. № 799 (бұр.ред.қара); 2007.29.12. № 1402 (бұр.ред.қара) Қаулыларымен 4-тармақ жаңа редакцияда

4. 2007 жылы 1:200000 масштабтағы алаңдарға жете геологиялық зерттеу жүргізудің және геологиялық материалдарды қорытудың нәтижесінде анықталған Қазақстанның Шығыс өңіріндегі перспективалы телімдердегі іздеу-бағалау жұмыстарын аяқтау күтіледі. Жұмыстардың нәтижесі мыстың, никельдің, полиметалдың, сирек металдардың, алтын мен көмірдің болжамды ресурстарын бағалау болмақ.

2008 жылы Кенді Маңғыстаудың Орталық Орск ауданында және Қаратау мегантиклинорийінің шегінде (Батыс Қазақстан), Глебовский және Баталы телімдерінде (Солтүстік Қазақстан), Снегирихинск-Сакмаринск-Черноубинск алаңында, Тақыр-Қалжыр және Жаңа Снегирев телімдерінде (Шығыс Қазақстан), Ырғайты телімінде және Таспол кен алаңында (Оңтүстік Қазақстан) алтын, мыс, мырыш, қорғасын қорларының өсімін алу мақсатындағы іздеу-бағалау жұмыстары аяқталады.

2009 жылы Бай кен алаңының шегінде (Орталық Қазақстан), Красноармейский (Солтүстік Қазақстан), Құлантөбе және Попутный (Оңтүстік Қазақстан) телімдерінде мыс пен алтын қорларының өсімін алу мақсатындағы іздеу-бағалау жұмыстары аяқталады.

5. Жер қойнауы тереңдегі құрылымын зерттеу жөніндегі геофизикалық зерттеулер нәтижесiнде кеннiң құралуы мен пайдалы қазбалар кен орындарының орналасуының заңдылықтарын анықтау үшiн ақиқатты материалдар алынады.

6. "Ауыз су" бағдарламасын iске асыру шеңберiнде жүргiзiлген гидрогеологиялық iздеу-барлау жұмыстары нәтижесiнде (Қазақстан Республикасы Үкіметінiң 2002 жылғы 23 қаңтардағы № 93 қаулысымен бекітілген) елдi мекендер сапалы жер асты ауыз суының кепілді қорларын алады.

7. Ғылыми-зерттеу жұмыстарының нәтижелерi бойынша көмірсутекті шикiзаттың, мыс, қорғасын, мырыш, алтын, сирек кездесетін металдар орналасуының аймақтық және жергілiктi заңдылықтары анықталады.

8. Геология саласын компьютерлендiру жөніндегі жұмыстардың нәтижесiнде Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы мемлекеттік компьютерлiк деректер банкi әзiрленедi, мұның өзi геологиялық ақпаратты автоматтандырылған есепке алу, сақтау мен толықтыру, пайдалы қазбалар мемлекеттік қорларының мониторингi мен жер қойнауын геологиялық зерттеудi қамтамасыз етедi.

ҚР Yкіметінiң 2005.11.07. № 716 Қаулысымен 9-тармақ  жаңа редакцияда (бұр. ред. қара)

9. Режимдiк қадағалау жүргiзу нәтижелерi бойынша жер қойнауының жай-күйiне, соның iшiнде ауыз суға арналған кен орындарындағы жер асты суларына баға берiлетiн, кадастр жасалатын және жер асты суларына, жер асты суларының ластануы, құнарсыздануы мен өзге де әсер ету көздерiне есеп жүргiзiлетiн; жер асты сулары мен қауiптi геологиялық процестердiң мемлекеттік мониторингi ақпараттық компьютерлiк жүйесiнiң дерекқоры жасалатын; жер қойнауының, соның iшiнде бас тоғандар мен кен орындарында жер асты суларының жай-күйiне, ластануы мен құнарсыздануына, олардың ластану көздерiне мемлекеттік бақылау жүргiзу күшейтiлетiн; жер асты суларының жай-күйiне баға берiлетiн болады.

ҚР Yкіметінiң 2005.11.07. № 716 Қаулысымен 9-1-тармағымен толықтырылды

9-1. Өңiрлiк гидрогеологиялық және инженерлiк-геологиялық зерттеулер нәтижесiнде жер асты суларының таралуы мен қалыптасуының аймақтық заңдылығы анықталатын, iздеу-бағалау жұмыстарын жүргiзуге арналған перспективалы телiмдер контурланатын, жер асты суларының ластану алаңдары мен телiмдерi және басқа да қауiптi геологиялық процестердiң көрiнiсi айқындалатын, Қазақстанның өндiрiстiк күштерiн орналастыра отырып, ел халқының мекендеу схемасын және аудандық жоспарды негiздеу бойынша нақты графикалық және картографиялық материалдар жасалатын болады.

10. Геологиялық барлау өндiрiсiн әлемдiк стандарттарға сай техникалық құралдармен және технологиялармен қамтамасыз ету, қазiргi заманғы зертханалық-талдау базасын жасау геология саласында импорт алмастыру мемлекеттік саясатын iске асыруға жәрдемдеседі.

 ҚР Yкіметінiң 19.04.04 ж. № 433 (бұр. ред. қара); 2005.11.07. № 716 (бұр. ред. қара); 2006.22.08. № 799 (бұр.ред.қара); 2007.29.12. № 1402 (бұр.ред.қара) Қаулыларымен 8-бөлім жаңа редакцияда; 2008.20.08. № 761 Қаулысымен (бұр.ред.қара) ; 2009.30.04. № 619 (бұр.ред.қара) 8-бөлім өзгертілді

8. Елдің минералдық-шикізаттық кешенінің ресурстық

базасын дамытудың 2003-2010 жылдарға арналған

бағдарламасын іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспары