Қазақстан Республикасында құқық бұзушылықтың алдын алу мен қылмысқа қарсы
күрестiң 2003-2004 жылдарға арналған бағдарламасы туралы Қазақстан
Республикасы Үкіметінің 2002 ж. 29 желтоқсандағы № 1430 қаулысы
(ҚР Үкіметінің 29.11.03 ж. № 1216; 15.06.04 ж. № 651;13.08.04 ж. № 861
қаулыларымен енгізілген өзгерістерімен)
ҚР Үкіметінің 2006 жылғы 7 шілдедегі № 646 Қаулысымен күші жойылды
Қазақстан Республикасы Президентінің 2002 жылғы 28 наурыздағы № 827 Жарлығымен бекітілген Қазақстан Республикасы Үкіметінiң 2002-2004 жылдарға арналған Бағдарламасын iске асыру мақсатында Қазақстан Республикасының Үкіметі қаулы етеді:
1. Қоса беріліп отырған Қазақстан Республикасында құқық бұзушылықтың алдын алу мен қылмысқа қарсы күрестiң 2003-2004 жылдарға арналған бағдарламасы (бұдан әрi - Бағдарлама) бекітілсiн.
2. Орталық және жергiлiктi атқарушы органдар, өзге де мемлекеттік органдар (келісім бойынша):
1) Бағдарламада көзделген iс-шаралардың тиiсiнше және уақытылы орындалуын қамтамасыз етсiн;
2) жыл сайын 30 маусымға және 30 желтоқсанға Қазақстан Республикасының Iшкi iстер министрлігіне Бағдарламада көзделген iс-шаралардың орындалуы жөнiнде ақпарат ұсынсын.
3. Қазақстан Республикасының Iшкi iстер министрлігі жыл сайын 10 қаңтарға және 10 шiлдеге Қазақстан Республикасының Үкіметіне Бағдарламаның iске асырылу барысы туралы жиынтық ақпарат ұсынсын.
ҚР Үкіметінің 15.06.04 ж. № 651 қаулысымен 4-тармақ жаңа редакцияда
4. Осы қаулының орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің Кеңсесiне жүктелсiн.
5. Осы қаулы қол қойылған күнінен бастап күшiне енедi.
Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі | И.Тасмағамбетов |
Қазақстан Республикасы Үкіметінің
2002 жылғы 29 желтоқсандағы
№ 1430 қаулысымен
бекітілген
Қазақстан Республикасында құқық бұзушылықтың
алдын алу мен қылмысқа қарсы күрестің
2003-2004 жылдарға арналған
Бағдарламасы
Астана, 2002 жыл
ҚР Үкіметінің 15.06.04 ж. № 651 қаулысымен 1-бөлім өзгертілді
1. Бағдарламаның паспорты
Бағдарламаның атауы Қазақстан Республикасында құқық
бұзушылықтың алдын алу мен қылмысқа
қарсы күрестiң 2003-2004 жылдарға
арналған бағдарламасы
Әзiрлеу үшін негіздеме Қазақстан Республикасы Үкiметінің
2002-2004 жылдарға арналған
бағдарламасы
Әзiрлеушiлер Iшкi iстер министрлігі, мен орындаушылар Бас прокуратура, Ұлттық қауіпсiздiк
комитетi, Әдiлет министрлігі,
Денсаулық сақтау министрлігі,
Сыртқы iстер министрлігі,
Ақпарат министрлігі, Мәдениет
министрлігі, Білім және ғылым
министрлiгі, Экономика және бюджеттік
жоспарлау министрлігі,
Қазақстан Республикасының
Экономикалық және сыбайлас жемқорлық
қылмысқа қарсы күрес жөніндегі
агенттiгi (қаржы полициясы),
Кедендiк бақылау агенттiгi,
Төтенше жағдайлар жөніндегi агенттік,
Ұлттық Банк, облыстардың, Астана
және Алматы қалаларының әкiмдерi
Негізгi мақсаты құқық бұзушылықтың алдын алу жүйесiн
қалыптастыру, қоғамдық тәртіптi және
қоғамдық қауіпсiздiктi нығайту, бұл
жұмысқа барлық мемлекеттік органдарды,
қоғамдық құрылымдар мен халықты тарту,
құқық бұзушылықтың алдын алуды және
қылмысқа қарсы күрестi қамтамасыз
етуде жергiлiктi атқару органдардың
рөлi мен жауапкершілігін арттыру
Негiзгi мiндеттерi құқық бұзушылықтың мақсатты
әлеуметтiк-құқықтық алдын алуды жүзеге
асыру; қылмысқа қарсы күресте
азаматтардың мүдделілігін арттыру,
халықтың құқықтық мәдениетiнің
деңгейiн көтеру; ұйымдасқан қылмысқа,
есiрткi бизнесiне, терроризмге және
экстремизмнiң өзге де көрiнiстерiне,
заңсыз көшiп келуге, экономикалық
қылмыстар мен сыбайлас жемқорлыққа
қарсы iс-қимыл жасаудың сенiмдi
жүйесiн құру
Негiзгi күтiлетiн құқық бұзушылықтардың әлеуметтiк нәтижелер алдын алудың тиiстi жүйесiн құру үшiн
негiз қаланады; қылмысқа қарсы күрес
күшейе түседі;
халықтың құқықтық сана-сезiмiнiң
деңгейi, олардың мемлекет пен құқық
қорғау органдарына сенiмi жоғарылайды
Қаржыландыру көздерi Бағдарламаның iс-шараларын iске асыруға
арналған болжамды шығыстар 2288,966 млн.
теңгенi құрайды, оның iшiнде
республикалық бюджет қаражаты есебiнен
- 1036,295 млн. теңге (2003 жылы -
564,0 млн. теңге, 2004 жылы - 472,295
млн. теңге), жергiлiктi бюджеттердің
қаражаты есебiнен - 1252,671 млн. теңге
(2003 жылы - 597,66 млн. теңге, 2004
жылы - 655,011 млн. теңге)
Iске асырудың 1-кезең - 2003 жыл мерзiмдерi мен кезеңдерi 2-кезең - 2004 жыл
Құқық бұзушылықтардың алдын алу мен қылмысқа қарсы күрес, қоғамдық қауiпсiздiктi қамтамасыз ету қоғамның тұрақты өмiр сүруiнiң және үдемелi дамуының, қазақстандық азаматтардың өмiр сүру деңгейiне лайықты жағдайлар жасаудың конституциялық шарты болып табылады.
Осы мiндеттер кешенiнiң барлығын шешу мемлекеттiң ұдайы қолдауынсыз, республикалық және жергiлiктi билiк және басқару органдарының күш-жiгерiн бірiктiру мен үйлестiрусiз, мемлекеттік емес құрылымдардың, қоғамдық бірлестiктердiң және халықтың белсендi араласуынсыз мүмкiн емес.
Құқық бұзушылықтардың алдын алу мен қылмысқа қарсы күрестiң 2003-2004 жылдарға арналған бағдарламасын әзiрлеу қажеттiгi осыдан туындайды.
Бағдарлама қылмысқа қарсы күрес саласында бұрын қолданыста болған бағдарламаларға қатысты сабақтастық қағидатын сақтай отырып, Қазақстан Республикасының 2010 жылға дейiнгi дамуының стратегиялық жоспарын, Қазақстан Республикасының 1999-2005 жылдарға арналған ұлттық қауiпсiздiк стратегиясын, Қазақстан Республикасы Үкіметінiң 2002-2004 жылдарға арналған бағдарламасын және басқа да бағдарламалық құжаттарды iске асыру шеңберiнде дайындалды.
Бағдарлама негiзiнен ведомствоаралық және үкiмет деңгейiнде шешудi талап ететiн қағидатты сипаттағы ережелерден тұрады. Бір ғана ведомстволық және аймақтық сипаттағы iс-шараларды тиiстi ведомстволық жоспарларға және аймақтық бағдарламаларға енгізу көзделедi.
3. Құқықтық тәртіп пен заңдылық ахуалын талдау
Құқық қорғау және жергiлiктi атқарушы органдар қабылдайтын шараларға қарамастан, соңғы жылдары қылмысқа қарсы күресте түбегейлi өзгерiс болмай отыр.
Егер елiмiзде 1999 жылы 139 мыңнан астам жалпы қылмыстар тiркелген болса, 2001 жылы 152 мыңға (+ 9,1 %) жеттi. Криминогендiк ахуал осы кезеңде ауыр және аса ауыр қылмыс түрлерінің өсуiмен күрделене түстi, олардың саны 2001 жылы 19 %-ға өсiп, яғни қылмыс 81 мыңға жуықтады. Денсаулыққа ауыр зиян келтiру, зорлау, бөтен біреудiң мүлкiн ұрлау, тонау мен қарақшылық шабуылдар саны азаймай отыр.
Құқық қорғау органдары жазасыз қалдырмауды тиiстi деңгейде қамтамасыз етпейдi.
Ұйымдасқан қылмысқа қарсы күрес бойынша қабылданып жатқан шаралар бірдей емес. Қылмыстық топтар билiк және басқару органдарындағы сыбайлас жемқорлық байланыстарын жиi пайдаланады. Құқық қорғау органдарының қызметi әлi күнге дейiн бытыраңқы және жүйесiз сипатта болып отыр.
Көбiне сыбайлас жемқорлық көрiнiстерiмен байланысатын экономикалық қылмыстар кеңiнен таралған. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестiң 2001-2005 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы шеңберiнде жүзеге асырылатын iс-шаралар сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметтi біршама жандандыруға мүмкiндiк бердi. Сонымен қатар, сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес негiзiнен ұсақ пара алушылар мен талан-таражға салушыларды анықтаумен шектелген, ал бұл жұмыстың нәтижелерi елiмiздегi сыбайлас жемқорлықтың таралуына сәйкес келмейдi.
Есiрткiлердiң заңсыз айналымы мен нашақорлықтың таралу проблемасы елiмiзде шиеленiсе түсуде. Есiрткiлерге сұраныс едәуiр артып, "ауыр" есiрткiлердiң үлесi ұлғайып отыр. Есiрткiлердi пайдалануға көбiне кәмелетке толмағандар мен жастар үйiр болуда. Нашақорлыққа және есiрткi бизнесiне қарсы күрестiң аймақтық бағдарламалары көптеген аймақтарда iске асырылмай қалып отыр.
Қазақстанның шекарасына таяу жерлерде дiни экстремизм мен терроризм қаупiнiң өсуi жағдайында құқық қорғау органдары, iшкi әскерлер жеке құрамының жауынгерлiк дайындығын арттыру және тыныс-тiршілік жүйелерінің және басқа да маңызды инфрақұрылым объектiлерiнiң жұмыс iстеу қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету жөніндегі қабылданып жатқан шаралар одан әрi күшейтудi талап етедi.
Заңсыз көшiп келу елiмiз қауіпсiздiгінің мүдделерiн қозғайтын үлкен проблеманың бірi болып отыр. Ауғанстан, Шри-Ланка және әскери-саяси ахуалы тұрақсыз басқа да елдердің азаматтарын Қазақстан арқылы заңсыз өткізу әрекеттері орын алуда. Заңсыз көшіп келу жолдарын жабу және олардың жолын кесу жөніндегі Iшкi iстер министрлігі мен басқа да мемлекеттік органдардың күш-жiгерi әлі мардымсыз болып отыр. Бұған, ең алдымен, ведомстволардың осы саладағы iс-қимылдарының бытыраңқылығы, үйлестiру мен тиiстi заңнамалық база жеткiлiксiздiгi себеп болуда.
Құқық бұзушылықтардың әлеуметтiк алдын алуды қамтамасыз етуде мемлекеттік билiк органдарының, қоғамдық ұйымдардың рөлi әлі күнге дейін төмен.
Жастарды жұмыспен қамтуды қамтамасыз ету мәселелерi шешiлмеген, қадағалаусыз қалған балалар көбеюде. Қылмыстық жауапкершілiкке тартылатын кәмелетке толмағандардың жартысынан астамы оқымайды не қандай да бір жұмыспен қамтылмаған. Қылмыстық жазаланатын іс-әрекеттерді жауапкершілік туындайтын жасқа жеткенге дейiн жасайтын балалар мен жасөспiрiмдер саны кемiмей отыр.
Iшкi iстер органдарының алдын алу есептерiнде алкоголизмнен емдеудi қажет ететiн 160 мыңнан астам адамдар, 47 мың нашақорлар тұр. Әрбір екiншi кiсi өлтiру, әрбір қарақшылық шабуыл алкогольдiк немесе есiрткілік мас күйде жасалады.
Тiркелген әкiмшiлiк құқық бұзушылықтардың саны жалпылай төмендеп отырғанымен, (1999 жылы 5 миллион 423 мыңнан 2001 жылы 4 миллион 387 мыңға дейiн) соңғы жылдары отбасы - тұрмыстық қарым-қатынастар саласында жасалған құқық бұзушылықтардың өсу үрдiсi байқалуда. Егер 1999 жылы көрсетiлген саладағы олардың саны 195 мыңды құраса, онда 2000 жылы ол 203 мыңға, ал 2001 жылы - 234 мыңға жеттi.
Сонымен қатар, алдын алу жұмыстарының деңгейi өте төмен, алкоголизммен және нашақорлықпен ауыратындарды емдеуге арналған емдеу-алдын алу мекемелерiнің саны аз, салауатты өмiр салтын насихаттау жөніндегі мақсатты жұмыстар жүргiзiлмейдi.
Елiмiзде рецидивтiк қылмыс деңгейi төмендемей отыр. Алайда, бас бостандығынан айыру орындарынан босатылған және белгiлi бір тұрғылықты жерi жоқ адамдарды әлеуметтік бейiмдеу мәселелерi қанағаттанғысыз шешілуде.
4. Бағдарламаның мақсаты мен міндеттері
Бағдарламаның мақсаты:
құқық бұзушылықтардың алдын алу жүйесiн қалыптастыру, қоғамдық тәртiптi және қоғамдық қауiпсiздiктi нығайту, бұл қызметке барлық мемлекеттік органдарды, қоғамдық құрылымдар мен халықты тарту, құқық бұзушылықтардың алдын алуды және қылмысқа қарсы күрестi қамтамасыз етуде жергiлiктi атқарушы органдардың рөлi мен жауапкершілігін арттыру;
қылмысқа қарсы iс-қимыл жасау бойынша қабылданатын шаралардың тиiмділiгiн арттыру, оның ұйымдасқан нысандарына, есiрткi бизнесiне, терроризмге, экстремизмге, заңсыз көшiп келуге, экономикалық қылмыстар мен сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестi күшейту;
заңдылық пен құқықтық тәртiптi одан әрi нығайту, азаматтардың конституциялық құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерiн қорғауды қамтамасыз ету.
Бағдарламаның мiндеттерi:
құқық бұзушылықтардың, оның iшінде кәмелетке толмағандар мен жастар арасында мақсатты әлеуметтiк-құқықтық алдын алуды, бас бостандығынан айыру орындарынан босатылған және тұрғылықты жерi жоқ адамдарды әлеуметтік оңалтуды, бөтен біреудің мүлкіне қылмыстық қол сұғудың алдын алуды жүзеге асыру;
қоғамдық қауiпсiздiктi, құқықтық тәртіптi қамтамасыз етуде, құқық бұзушылықтардың алдын алуда және қылмысқа қарсы күресте жергiлiктi атқарушы органдардың рөлi мен жауапкершілігiн арттыру;
қылмысқа қарсы күресте азаматтардың мүдделілігiн арттыру, қоғамдық сана-сезiмнің криминализациялануын болдырмау, халықтың құқықтық мәдениетiн қалыптастыру;
ұйымдасқан қылмысқа, есiрткi бизнесiне, терроризмге және экстремизмнiң өзге де көрiнiстерiне, заңсыз көшiп келуге, экономикалық қылмыстар мен сыбайлас жемқорлыққа қарсы iс-қимыл жасаудың сенiмдi жүйесiн құру;
құқық қорғау және арнайы органдардың қызметiн техникалық қайта жарақтандыру мен ақпараттық қамтамасыз етудi жүзеге асыру;
құқық қорғау және арнайы органдардың кадр саясатын жетілдiру, олардың қызметкерлерiнiң біліктілігi мен шеберлiгін арттыру;
қылмысқа қарсы күрестiң құқықтық базасын одан әрi дамыту;
ұйымдасқан қылмысқа, есiрткiлердiң заңсыз айналымына, сыбайлас жемқорлық пен терроризмге қарсы күрес саласындағы қызметтi жүзеге асыратын шетел мемлекеттерiнiң құқық қорғау органдарымен және арнайы қызметтерiмен, сондай-ақ халықаралық ұйымдардың өкiлдерiмен ынтымақтастықты кеңейту.
5. Бағдарламаны іске асырудың негізгі
бағыттары мен тетігі
Құқық бұзушылықтардың алдын алу, құқықтық тәртiптi нығайту
5.1. Құқық бұзушылықтардың алдын алу және қоғамдық
тәртiптi қамтамасыз ету
Қазiргi жағдайда қылмыстың алдын алу Қазақстандағы қылмысқа қарсы күрестiң мемлекеттік саясатының маңызды құрамдас бөлiгi болуы керек. Соңғы онжылдықта қалыптасқан қылмысқа қарсы күрестiң тек күш қолдану шараларын бағдарға алу оң нәтиже бермей отыр.
Елiмiздегi криминалдық ахуалды тұрақтандыру және кейiннен әлсiрету жергiлiктi деңгейде де, республикалық деңгейде де құқық бұзушылықтардың алдын алудың тиiмдi жүйесiн құрусыз, құқық қорғау органдары мен басқа да мемлекеттік органдардың халықпен байланыстарын белсендi дамытусыз мүмкiн емес. Ескерту жұмыстары мұндай байланыстардың өзiн ақтап шыққан бұрынғы, дәстүрлi нысандарын қалпына келтiрудi, сондай-ақ елiмiздiң өзгерiп отырған әлеуметтiк-экономикалық ахуалына сәйкес келетiн өзара iс-қимыл жасаудың жаңа нысандарын iздестiру мен практикаға енгізудi талап етедi.
Көшелер мен қоғамдық орындардағы құқық бұзушылықтар деңгейiн қысқарту мiндетi қызмет атқарудың нысандарын және әдiстерiн жетiлдiрудi, техникалық қадағалау мен байланыс жүйелерiн дамытуды, патрульдеу кезiнде едәуiр икемдi көлiк құралдарын және қызметтiк жануарларды белсендi пайдалануды, елдi мекендердегi қоғамдық тәртiптi сақтауды, оның iшiнде қоғамдық құрылымдар мен халықты белсендi түрде тарту есебiнен күнделiктi жүзеге асыратын күштер санын көбейтудi, моральдық және материалдық ынталандырудың пәрменді жүйесiн әзірлеуді, құқықтық тәртіпті қалыптастыруға қатысушы адамдарды құқықтық және әлеуметтiк қорғауды қамтамасыз етудi көздейдi.
5.2. Кәмелетке толмағандардың арасындағы қадағалаусыз қалу
мен құқық бұзушылықтардың алдын алу
Елiмiздегi криминогендiк ахуалдың барлық параметрлерiне болашақта ықпал етуi ескерiле отырып, кәмелетке толмағандар тарапынан жасалатын қылмыстардың алдын алу ерекше көңiл бөлудi талап етедi. Соңғы жылдары жасөспiрiмдер ортасының криминализациялануының тұрақты өсу үрдiсi қалыптасқан, олар жасаған қылмыстардың 75 %-ы ауыр және аса ауыр қылмыстар (оның iшiнде кiсi өлтiру, денсаулыққа қасақана ауыр зиян келтiру, қарақшылық шабуыл) болып табылады. Кәмелетке толмағандар топтасып жасайтын қылмыстардың алдын алу өзектi проблема болып отыр. Қылмыстық қол сұғушылықтарға қатысатын кәмелетке толмағандардың жартысына жуығы оқушылар мен студенттер болып табылады. Көптеген жасөспiрiмдер құқыққа қарсы iс-қимылды алкогольдiк мас күйiнде жасаған немесе бұған дейiн қылмысты болған.
Әртүрлi себептер салдарынан әлеуметтiк жетiмдiк және балалардың кезбелiкке салыну проблемасы шиеленiсе түседi.
Мұндайда елiмiзде ауыр өмiрлiк жағдайға душар болған және әлеуметтiк оңалтуды қажет ететiн кәмелетке толмағандарға арналған мамандандырылған мекемелер желісін кеңейту өзектi міндет болып табылады. Алайда елiмiздің көптеген аймақтарында мұндай мекемелер жоқ.
Мұндай мекемелердiң тиiстi санының болмауы мемлекет тарапынан уақытылы көмек көрсетiлмегендiктен, қадағалаусыз қалған балалардың құқық бұзушылар қатарын толықтыруда.
Елiмiзде қылмыстық жауапкершiлiк туындайтын жасқа жеткенге дейін қоғамға қауiптi iс-әрекеттер жасаған жасөспiрiмдерге арналған жабық үлгідегi мамандандырылған оқу-тәрбие мекемелерi де жоқ. Жыл сайын осындай жастағы 3 мыңға жуық кәмелетке толмағандар қылмыс жасайды, олар жазалау және қайта тәрбиелеу шараларына тартылмастан жасөспiрiмдер ортасына терiс ықпал етедi.
Қазiргi кезде республикада Тараз қаласындағы 150 адамға арналған жабық үлгідегi мамандандырылған жалпы білім беретiн бір ғана мектеп жұмыс iстейдi. Мұндай мекемелердің жетiспеушiлiгіне қарамастан, олардың саны көбеймей отыр. Әрбір аймақта кәмелетке толмағандарға арналған жабық үлгідегi арнайы жалпы білім беретiн мекемелердi құру кәмелетке толмағандармен жүргiзiлетiн алдын алу жұмыстарының тиiмдiлiгiн арттыруға және жасөспiрiмдер ортасындағы криминогендiк ахуалды тұрақтандыруға ықпал етер едi.
Кәмелетке толмағандардың есiрткi құралдарын пайдалануға әуестену деңгейi төмендемей отыр. 3,5 мың кәмелетке толмағандар, олардың 400-ден астамы "нашақор" диагнозымен Денсаулық сақтау министрлігі мекемелерінде есепте тұр. Сарапшылардың пiкiрi бойынша нашақорлықпен ауыратындардың нақты саны ресми деректерден бірнеше есе артық.
Кәмелетке толмағандарға қатысты сот әдiлдiгiн атқару мамандығын жүзеге асыруға бағытталған және бірiншi кезекте жасөспiрiмдердің қылмыс жасауына ықпал ететiн себептер мен жағдайларды анықтауға, сондай-ақ оларға бас бостандығынан айырумен байланысты емес жазалау шараларын қолдануға бағдарланған ювеналды әдiлет жүйесiн енгізу бойынша Алматы қаласында және Алматы облысында өткiзілген эксперименттiң нәтижелерiн қорыту қажет.
5.3. Маскүнемдiктiң, алкоголизм мен нашақорлықтың алдын алу
Маскүнемдiктiң, алкоголизм мен нашақорлықтың қоғамдық қаупi азаймай отыр. Тұрмыстық маскүнемдiк отбасына, халықтың денсаулығына және мемлекеттiң экономикасына орны толмас зиян келтiруде. Маскүнемдiк, әсiресе жасөспiрiм жасындағы, көбiнесе есiрткi құралдарын терiс пайдалануға ұласады. Жеке адамның алкогольдiк азғындауы оның әлеуметтiк байланыстарын, мүлкi мен тұрғын үйiн жоғалтуына әкелiп соғатын негiзгi себептердiң бірi болып табылады.
Бұл құбылыстың таралушылық жағдайын алкогольдiк өнiм мен алкоголизмнiң таралуына қарсы iс-әрекет жасаудың мемлекеттік саясатының болмауы одан әрi ушықтыра түседi. Бұқаралық ақпарат құралдарында маскүнемдiктiң зиянды зардаптарын түсiндiру жөніндегі жұмыстар мүлдем қалыс қалған, оқу орындарында алкогольге қарсы тәрбиелеу жеткiлiктi түрде жүзеге асырылмауда. Спирт iшiмдiктерiне оңай қол жеткізу, оларды пайдалануға үгiттейтiн көптеген жарнамалар кәмелетке толмағандарға спирт iшiмдiктерi мен темекi бұйымдарын сатуды шектеудiң тиiмсiздiгiмен қатар өскелең буынның есiрткiге тұншығуына қолайлы жағдай туғызады.
Құқық қорғау органдарының қызметi есiрткiлердiң таралуын тоқтататын факторлардың бірi болып табылады, алайда қылмыстық репрессиялар жолымен нашақорлық проблемасын шешу мүмкiн емес.
Балалар мен жасөспiрiмдер арасындағы маскүнемдiк пен нашақорлықтың алдын алуда мектеп пен басқа да білім беру мекемелеріндегі оқу және тәрбие мәселесiн дұрыс ұйымдастырудың едәуiр маңызы бар.
Оқу орындарында медициналық алдын алу кабинеттерiнiң болмауынан спирт iшiмдiктерi мен есiрткi заттарын пайдаланатын балалар мен жасөспiрiмдердi анықтау үшiн оқушыларға ұдайы тексерулер жүргiзу жүзеге асырылмайды. Нашақорлық ауытқуларға душар болған балалар ересек нашақорлармен және алкоголиктермен бірге қарапайым медициналық наркологиялық мекемелерде емделедi, олардың мұндай адамдармен қарым-қатынаста болуы керi әсерiн тигiзедi.
Маскүнемдiкке және нашақорлыққа қарсы тиiмдi күрес жүргiзу қоғамның барлық салауатты күштерi бірiккен кезiнде, орталық және жергiліктi атқарушы органдардың үйлесiмдi қызметi нәтижесiнде мүмкін болады.
Салауатты өмiр салтын насихаттау, алкогольге қарсы және нашақорлыққа қарсы, ең алдымен өскелең ұрпақтың тұрақты иммунитетiн қалыптастыру маскүнемдiктiң, алкоголизмнiң, нашақорлықтың алдын алудағы басым бағыттар болуы тиiс.
Алкоголизмге, нашақорлыққа, уытқорлыққа душар болған адамдарды мәжбүрлi түрде емдеуге арналған наркологиялық ұйымдардың, есiрткіге мойынұсынған адамдарды, оның iшiнде кәмелетке толмағандарды медициналық-әлеуметтiк сауықтырудың мамандандырылған орталықтарының санын көбейту, жалпы білiм беретiн мектептер мен басқа да оқу орындарында психобелсендi заттарды пайдалануын анықтау тұрғысында оқушыларды ұдайы тексерiп отыратын медициналық кабинеттердi ашу жөніндегі жұмыстарды жалғастыру керек.
Жалпы білім беретiн және кәсiби мектептерде оқу процесiн жетiлдiру, мұғалiмнiң рөлi мен мәртебесiн арттыру, білім берудiң мектептен тыс ұйымдары желісін кеңейту жөніндегі шараларды қабылдау, балалар музыкалық, көркем сурет мектептерiнiң, балалар мен жасөспiрiмдер спорт мектептерiнiң жұмыс iстеуiн қамтамасыз ету керек. Сондай-ақ, мұндай мектептерге аз қамтылған отбасынан шыққан балалардың бару мүмкiндiгiн атаулы қаржыландыру тетiгiн құру қажет.
5.4. Рецидивтi қылмыстардың алдын алу
Қылмыстық атқару жүйесiн iзгілік жолына бұру және кейiнгi уақытта жүзеге асырылып жатқан әлеуметтiк бейiмдеу жөніндегі шаралар қайта қылмыс жасағаны үшiн бақылау мен жауапкершiлiктi күшейтуге ұласып, бұрын сотталғандар арасындағы криминогендiк ахуалдың тұрақтануына әкелдi.
2001 жылы бұрын қылмыс жасаған адамдар тарапынан жасалған 18 мыңға жуық қылмыс тiркелген, бұл соңғы жетi жыл iшіндегі ең төменгi көрсеткiш болып табылады.
Сонымен қатар, қайта жасалатын қылмыстардың алдын алу жөніндегі құқық қорғау және өзге де орталық және жергiлiктi атқарушы органдар жүзеге асырып жатқан шаралар жеткiлiксiз. Мұндай санаттағы азаматтарды еңбекке және тұрмыстық орналастыру мәселелерi тиiстi түрде шешiлмей отыр. Iрi қалаларда тұрғылықты жерi жоқ адамдарға арналған әлеуметтiк оңалту орталықтарын құру және жұмыс iстеп тұрған Орталықтарда орындар санын көбейту жөніндегі жұмысты жалғастыру қажет.
Қайта жасалатын қылмыстар ахуалын бақылауды қамтамасыз ету мәселелерiнде бұрын сотталғандармен жеке-алдын алу жұмысын ұйымдастыруға маңызды мән берілуi тиiс.
5.5. Қоғамның құқықтық мәдениетi деңгейiн арттыру
Жеке адамның құқыққа сай мiнез құлқын қалыптастырудың негiзi және сонымен қатар оның өлшемi болып табылатын қоғамның құқықтық мәдениетiн арттыру жөніндегі тұрақты да мақсатты жұмысты жүргiзусiз құқықтық мемлекет пен азаматтық қоғамның дамуы мүмкiн емес.
Өзiнiң құқықтары мен мiндеттерi туралы заң білімдерiнiң қажеттi деңгейiнiң болуы әрбір жеке тұлғаның дамуы үшiн мiндеттi шарт болуы тиiс, ал оларды иемденуге ұмтылу оның iшкi сенiмiне сәйкес келуi керек, заң нормаларын орындау жазадан қорқумен емес, белсендi азаматтық-құқықтық ұстаныммен айқындалуы тиiс. Қоғамның әйелдерге қатысты зорлық-зомбылық жасау проблемаларын сезiну деңгейiн арттыру қажет.
Бұл мiндеттердi iске асыру әрбір адам үшiн мiндеттi болуы тиiс құқық нормаларын бiлумен және оларды қолдана алумен, ал құқық әдiлеттiгiне деген құрметтiң кез келген даулы жағдайларын шешу үшiн күш қолдану әдiстерiн пайдаланудан бас тартуды анықтайтындығына байланысты құқықтық ойлау таптаурындарын бірiншi кезекте өзгертуге бағытталған қоғамның ақпараттық-құқықтық қамтамасыз етудегi біртұтас жүйесiн құруды болжалдайды.
Халықтың құқықтық білімін және құқықтық сауаттылығын арттырумен қатар мемлекеттік деңгейде құқықтық тәртiп пен қылмысқа қарсы күрестi нығайту саласын жан-жақты және объективтi түрде бағалау талап етiледi.
Қоғаммен байланыс жасауды кеңейту және тереңдету, бұл жұмысқа барлық құқық қорғау және өзге де мемлекеттік органдарды тарту, сондай-ақ облыстық және аудандық орталықтардың тұрғындарымен, ауыл тұрғындарымен, пәтер иелерi кооперативтерiмен, педагогикалық ұжымдармен және оқу орындарының оқушыларымен мақсатты түрде жұмыстар жүргізуді ұйымдастыру жөніндегі жұмысты жалғастыру керек.
Қылмысқа қарсы iс-қимыл жасау жөніндегi шаралар
5.6. Ұйымдасқан қылмысқа қарсы күрес.
Қылмыстарды ашу және тергеу
Құқық қорғау фискалдық және арнайы органдардың өзара iс-қимыл жасау деңгейiн арттырусыз, олардың қызметкерлерiнiң кәсiби шеберлiгiн арттырусыз ұйымдасқан қылмысқа қарсы күрестiң табысты болуы мүмкiн емес.
Ұйымдасқан қылмыстық топтардың экономикалық негiзiн, оларды қаржыландырудың көздерiн және қылмыстық жолмен табылған ақша қаражаттарын заңдастыру арналарын анықтау мен жою жөніндегі кешендi шараларды iске асыру, сондай-ақ кәсiпкерлердi криминалдық құрылымдар тарапынан қылмыстық қол сұғушылықтардан тиімді қорғау құқық қорғау және арнайы органдардың үйлесiмдi, келісілген және кәсiби iс-қимылдардың нәтижесiнде ғана мүмкiн болады.
Соңғы жылдары қылмыстың кемiмеуi және оның түрленiп отыруы жедел тергеу бөлiмшелерiнiң қызметiн жетілдiрудi, олардың өзара iс-әрекет жасасуын жақсартуды, құқыққа қайшы көрiнiстерге тиiсiнше қимыл көрсетудi талап етедi.
5.7. Есiрткілердің заңсыз айналымына қарсы күрес
Нашақорлыққа және есiрткi бизнесiне қарсы күрестi күшейту мақсатында болып жатқан процестердiң тереңдiгiн, ауқымы мен үрдiстерiн тиiсiнше бағалау маңызды. Мемлекет пен қоғамның осы саладағы мүмкiндiктерi мен қажеттіліктерiн ескеретiн аса тиiмдi және мейлiнше шығынсыз теңгерiмдi шаралар кешенiн Қазақстан Республикасында нашақорлық пен есiрткi бизнесiне қарсы күрестiң 2002-2003 жылдарға арналған бағдарламасын iске асыру шеңберiнде жүзеге асыру қажет. Құқық қорғау және арнайы органдар "Мак", "Допинг", "Канал", "Арна" кешендi жедел-алдын алу операцияларын және құрамында есiрткi заттары бар өсiмдiктердi заңсыз өсiрудi анықтауға, өздiгiнен өсетiн сораны, эфедраны жоюға, есiрткiлердiң заңды айналымы жүйесіндегі құқық бұзушылықтарды анықтауға, оларды өткізу арналарын жабуға, жасырын есiрткi зертханаларын анықтау мен жоюға, сондай-ақ шекара арқылы есiрткiлердi заңсыз өткізудiң жолын кесуге бағытталған өзге де iс-шараларды жүргiзу практикасын жалғастырады.
Шекаралас аймақтарда есiрткi құралдарының, психотроптық заттардың және прекурсорлардың заңсыз айналымына қарсы күрес саласында өзара iс-қимыл жасау жөніндегі ведомствоаралық орталықтарды құру туралы мәселе қаралатын болады.
5.8. Терроризмге, экстремизмнiң өзге де көрiнiстерiне және
заңсыз көшiп келуге қарсы күрес
Алдын алу сипатындағы шаралар, елiмiзде терроризмге қарсы iс-қимыл жасаудың бірыңғай жүйесiн жетiлдiру, қылмыстардың осындай түрлерiнiң алдын алу мен жолын кесу жөніндегі құқық қорғау және басқа да мемлекеттік органдар дайындығының қажеттi дәрежесi мен олардың қызметiн мемлекеттік деңгейде үйлестiрудi қамтамасыз ету терроризм мен экстремизм көрiнiстерiне қарсы күрестiң негiзiн құрайды.
Қазақстан Республикасының ТМД-ға кiретiн мемлекеттермен жалғасатын мемлекеттік шекарасының "ашықтығы" Қазақстанға жақын және алыс шетелдерден заңсыз көшiп келудiң өсуiне әкелiп соғатын реттелмеген көшi-қон процестерi, сондай-ақ шетелдерден криминогендi элементтiң, қарудың, есiрткілердiң енуi үшiн қолайлы жағдай туғызады.
5.9. Экономикалық қылмысқа және сыбайлас
жемқорлыққа қарсы күрес
Республика экономикасы криминалдық қарым-қатынастардың енуiнен және шаруашылық жүргiзудiң әртүрлi салаларында криминалдық өрiстердiң пайда болуынан нашар қорғалған күйiнде қалуда. Экономикалық және сыбайлас жемқорлық қылмыстарының едәуір бөлiгi, әсiресе сыртқы экономикалық қызмет саласында латенттi болып табылады.
Жекелеген қылмыстық топтардың iс-қимылы көбiне ұйымдасқан сипатқа ие бола отырып, елiмiздегi әлеуметтiк-экономикалық қарым-қатынастардың барлық жүйесi үшiн едәуiр қауiп төндiредi.
Осыған орай, терiс пайдаланушылықты болдырмау мақсатында қаржы-шаруашылық қызмет саласында мемлекеттік бақылау жүйесiн жетiлдiру, құқық қорғау органдары жұмысының нәтижелiлiгiн, экономикалық қылмыстар мен сыбайлас жемқорлыққа қарсы iс-қимыл жасау нысандарын және әдiстерiн арттыру, оның iшiнде құқық қорғау, фискалдық, қаржы және басқа да мемлекеттік құрылымдардың күш-жiгерiн бірiктiру жолымен арттыру негiзгi мiндеттер болып табылады.
Қазақстан Республикасының 2010 жылға дейiнгi дамуының стратегиялық жоспарында, Экономика саласындағы құқық бұзушылықтарға қарсы күрестiң 2001-2003 жылдарға арналған тұжырымдамасында, Қазақстан Республикасындағы сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестiң 2001-2005 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасында жазылған ережелердi iске асыру олардың қызметтерiнiң басым бағыттары болып табылады.
5.10. Қылмысқа қарсы күрестi ақпараттық-техникалық
қамтамасыз ету
Iшкi iстер органдарында шоғырландырылған деректер банкiн бағдарламалық қамтамасыз етудi енгізу, ақпараттық жүйелердi сүйемелдеу жөніндегі мiндеттердi iске асыру қылмысқа қарсы күресте барлық құқық қорғау органдарының жедел-iздестiру және анықтамалық сипаттағы бір орталықтандырылған біріктiрiлген деректер банкiн (адамдарды, қару мен автокөлiктi iздестiру "криминалдық емес" қару мен автокөлiк; полиция үшiн жедел қызығушылық туғызатын адамдар, т.б.) құруына және пайдалануына мүмкiндік беpеді.
Қазақстан Республикасы құқық қорғау органдарының бірыңғай ақпараттық кеңiстiгiн құрудың алғышарттары құралады.
Бұл үшiн сондай-ақ Қазақстан Республикасы қаржы полициясы органдарының бірыңғай автоматтандырылған ақпараттық-телекоммуникациялық жүйесiн құру жөніндегi жобаны iске асыру, республика аумағына шетелдiктердiң кiруiн-шығуын бақылаудың бірыңғай автоматтандырылған жүйесiн құру жөніндегi жұмысты аяқтау, ішкi iстер органдарының Бас прокуратураның жанындағы ҚСжАО(Д)-дағы (Алматы қаласы) тегi бойынша картотеканың орталық банкiнен мәлiметтердi жедел талап етуi жөніндегі кешенді шараларды жүзеге асыру, iшкi iстер органдарында прокуратура органдарының бірiздендiрiлген статистикалық жүйесi деректерiнiң базаларына қашықтықтан ену жүйесiн (түзету құқығынсыз) енгізу керек.
"Папилон" АДАЖ базасында iшкi iстер органдарының бірыңғай дактилоскопиялық жүйесiнiң орталық кешенiн, сондай-ақ қашықтықтағы кешендер желісін құру көзделедi.
Болашақта iшкi iстер органдарының бірыңғай дактилоскопиялық жүйесiн прокуратура органдарының дактилоскопиялық картотекасымен ұштастыруды iске асыру қажет.
Астана және Алматы қалаларында жедел басқару орталықтарын пайдалануға беру ақпараттық технологиялар, байланыс және телекоммуникациялар саласындағы қазiргi заманғы жетiстiктердi пайдалану арқылы iшкi iстер органдарының әртүрлi басқару буындарында ақпараттық жүйелердi құрудың тиiмдiлігін растап отыр.
Бағдарлама шеңберiнде Өскемен және Қостанай қалаларында ЖБО салу ұйғарылып отыр.
5.11. Құқық қорғау органдарының қызметiндегі
заңдылықты нығайту
Құқық қорғау органдарының қызметiнде заң нормаларын сақтаудан ауытқу құқық қорғаудың оң үрдiстерiн ғана емес, сонымен қатар қоғамды демократияландыру, жаңа Қазақстандық мемлекеттіктiң қалыптасуы, азаматтардың құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерiн қорғау кепiлдiктерiн күшейту процестерiн тұрақсыздандыру факторы болып табылады. Мемлекет басшысы құқық қорғау органдарының басым тұжырымды міндетi ретiнде заңға құлықты азаматтарды, олардың құқықтары мен заңды мүдделерiн қорғауды айқындап бердi. Бұл Қазақстан Республикасы Конституциясының талаптарынан туындайды.
Құқық қорғау, арнайы органдардың, соттардың, жергiлiктi өзiн-өзi басқару органдарының қызметінде азаматтардың құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерiн қорғау жөніндегі конституциялық кепiлдiктердi қамтамасыз ету біліктi заң көмегiн алу құқығын қамтамасыз етуге, адвокаттардың өз міндеттерiн тиiсiнше атқармағаны үшiн жауапкершiлігiн күшейтуге, азаматтарды баламалы негiзде сараптамалардың барлық түрлерiн жүргiзу мүмкiндiктерiмен толық қамтамасыз етуге бағытталған кейбір заңнамалық кесiмдерге өзгерістер мен толықтырулар енгізудi қамтитын өзара байланысты шаралар кешенiн iске асыруды талап етедi.
"Қылмыстық процеске қатысушы адамдарды мемлекеттік қорғау туралы" Қазақстан Республикасының Заңын iске асырудың айқын тетiгiн әзiрлеу қажет.
Құқық қорғау органдары мен соттарда есiрткi құралдарын сақтау және жою тәртібін ретке келтiру есiрткiлердiң қосарланған айналымға түсу, оларды дәлелдемелердi бұрмалау үшiн пайдалану мүмкiндiктерiн және басқа да заңсыз әрекеттердi қысқартады.
Қаза болғандар, зардап шеккендер, медициналық мекемелерге жеткiзілгендер туралы азаматтардың уақытылы хабардар етiлуі және "Қайғылы оқиғалар бюросын" құру алдын алу шараларына жатады, сондай-ақ азаматтардың құқық қорғау органдары мен медициналық мекемелерге мақсатсыз жүгiнуiн болдырмайды.
Заңдылықты нығайту, азаматтардың конституциялық құқықтары мен бостандықтарын сақтау туралы талаптар құқық қорғау органдары ұжымдарындағы жоғары ұйымдастырушылық және адамгершiлiк-тәрбие жұмыстарымен нығайтылуы тиiс.
5.12. Құқық қорғау органдарының кадр саясатын жетілдiру
Елiмiздің құқық қорғау органдары қызметiн кадрлармен қамтамасыз ету өзектi проблема болып отыр. Құқық қорғау органдары, әсiресе кадрлардың тұрақтамауы өте жоғары болып отырған ішкi iстер органдары қызметкерлерінің кәсiби деңгейi уақыт талабына сай емес. Құқық қорғау органдары қызметкерлерiнің тарапынан болатын заң бұзушылықтар, азаматтардың конституциялық құқықтарын шектеу жоғары деңгейде қалып отыр. Азаматтың, қоғамның, мемлекеттiң мүдделерiне жауап беретiн дәйектi кадр саясатын жүзеге асыру қызметтiң негiзгi бағыттарының бірi болып табылады. Құқық қорғау органдарының қызметкерлерiн азаматтардың конституциялық құқықтарын, олардың ар-намысын құрметтеуге тәрбиелеу, азаматтарға тiлектестік қарым-қатынасты қалыптастыру кадр саясатының басым бағыты болуы тиiс.
Құқық қорғау органдарының кадрларын iрiктеудi, даярлауды және қайта даярлауды қайта қарау, олардың қызметкерлерi үшін әлеуметтiк және құқықтық кепілдiктердi қамтамасыз ету, тұрақты кәсiби кадр тобын қалыптастыру мен нығайту жөніндегі шаралар кешенiн жүзеге асыру керек.
Қызметтің нақты бағыттары бойынша практикадағы қажеттiліктермен барынша байланыстыра отырып, ведомстволық оқу орындарында мамандар даярлау деңгейi арттыру талап етiледi.
Арнайы, жауынгерлік, дене шынықтыру даярлығын, жеке құрамның біліктiлiгiн арттыру жүйесi жетiлдiрудi қажет етедi, оның материалдық-техникалық базасын нығайту керек.
Заңдылықты және қызметкерлердiң тәртібін нығайту, өз қатарларында сыбайлас жемқорлық көрiнiстерiне қарсы әрекет жасау бойынша күш-жiгерді үдете түсу жөніндегі жұмыстар құқық қорғау және фискалдық органдарды реформалау жөніндегі шаралар кешенiнің маңызды құрамдас бөлiгi болуы тиiс.
5.13. Қылмысқа қарсы күрестiң құқықтық
базасын одан әрi дамыту
Қазiргi кезде құқық жүйесiн құқық қорғау органдары қызметіндегі жазалау-қуғын-сүргiнге ұшырату бағытынан және сот өндiрiсiнде айыптауға бейiмделуден тазарту белең алуда. Қабылданған заң актілерінің барлық маңыздылығына қарамастан адамның және азаматтың құқықтары мен бостандықтарын қорғауды күшейту мақсатында қылмысқа қарсы күрес бағытындағы қолда бар құқықтық базаны одан әрi дамыту және жетiлдiру қажеттігiн мойындамауға болмады.
Қылмыстық заңнамада адам құқықтары мен бостандықтарының заңмен қорғалатын жоғары әлеуметтiк құндылықтар ретiнде бастапқы және ажырамас екендігін мойындау керек.
Осыған орай қылмыстық саясат iзгілік пен декриминализация, сонымен қатар ауыр және аса ауыр қылмыстар жасағаны үшiн жауапкершiлiктi күшейту бағытында дамуы тиiс.
Қылмыстардың алдын алу, жедел-iздестiру қызметiн жетілдiру, азаматтардың заңды орындаудағы құқықтық сана-сезiмiн қалыптастыру басым бағыттар болуы керек.
Қылмысқа қарсы күрес саласында құқықтық peттеудегі олқылықтардың орнын толтыру қажет. "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы" Қазақстан Республикасының Заңын iске асырудың аса айқын тетiгiн әзiрлеу, "ұйымдасқан қылмыс" ұғымына анықтама беру талап етiледi. Қылмыстық кодекстің баптарында көзделген қылмыстарды сыбайлас жемқорлыққа жатқызу тек қана заң бойынша белгiленуi тиiс.
Адамдардың әртүрлi санаттарын iздестiрумен байланысты заңнама нормаларын нақтылай түсу қажеттiлігі пiсіп жетiлдi. Ол барлық мемлекеттік органдардың қылмыскерлердi iздестiрудегi рөлiн және оған қатысуын; тергеуден, анықтау мен соттан жасырынған; алимент төлеуден жалтарушы; хабарсыз жоғалған адамдарды; азаматтық iстер бойынша жауап берушiлер мен борышкерлердi; мемлекеттік органдар iздестiретiн өзге де адамдарды айқындау мүмкіндігін береді.
Қабылданған заңдарды iске асыру мақсатында заңға тәуелдi кесiмдердi уақытында әзiрлеу және қабылдау талап етіледi.
Сондай-ақ, азаматтарды қылмыстық қудалау, iстердi сотта қарау барысында оларға қызметтер көрсететін аудармашыларға еңбекақы төлеу жөніндегі есептің (тарифтің) бірыңғай ережелерiн әзiрлеу орынды болмақ.
Халықаралық қауымдастыққа төнген қауiптi ескере отырып, трансұлттық ұйымдасқан қылмыстың және оның аса қауiптi көріністерінің - терроризмнің, дiни экстремизмнің, есiрткi бизнесінің, адамдарды саудалаудың, қару мен оның оқ-дәрiлерiн заңсыз әзірлеудің және олардың айналымының, сыбайлас жемқорлық сипатындағы, оның iшінде ақшаның жылыстауы саласына жататын қылмыстардың алдын алу мен жолын кесу саласындағы заңнаманы жетілдiруге ерекше назар аудару керек.
5.14. Қылмысқа қарсы күрестегі халықаралық ынтымақтастық
Қылмысқа қарсы күрес саласындағы Қазақстан Республикасының 2003-2004 жылдарға арналған халықаралық ынтымақтастығын дамыту шетел мемлекеттерiнің құқық қорғау органдарымен өзара практикалық іс-әрекет жасауын нығайтуға бағытталатын болады, ол ұлттық заңнамаға және халықаралық мiндеттемелерге сәйкес жүзеге асырылуы тиiс.
Шетел мемлекеттерiнің құқық қорғау органдары арасындағы өзара iс-әрекет жасаудың аса прогрессивтi нысандарын реттейтін қылмысқа қарсы күрес саласындағы екi жақты ынтымақтастықтың шартты-құқықтық базасын құру жөніндегі жұмысты жалғастыру қажет. Оның iшiнде ТМД-ға қатысушы мемлекеттердiң құқық қорғау органдарымен, әсiресе Еуразиялық экономикалық қоғамдастық және Орталық Азия қоғамдастығы мемлекеттерiнің тиiстi құрылымдарымен eкі жақты пішімді диалогты жандандыру түсу қажет.
Еуропа Одағы мемлекеттерінің құқық қорғау органдарымен кәсiби байланыстар орнату айрықша көңiл бөлудi талап етедi.
Қазақстан Республикасы құқық қорғау органдарының Бірiккен Ұлттар Ұйымының құқық қорғау саласындағы жобалары мен бағдарламаларына қатысуын жандандыру қажет.
Нақты қадамдар аймақтық ұйымдарды құрайтын мемлекеттердiң құқық қорғау органдарымен өзара қарым-қатынасты нығайтуға бағытталуы тиiс. Осыған орай, басты акцент Iшкi iстер министрлерінің кеңесi, Қауiпсiздiк органдары мен арнайы қызметтер басшыларының кеңесi, Бас прокурорлар кеңесi, Кеден органдарының кеңесi және басқа да кеңес шеңберiнде құқық қорғау органдары мен арнайы қызметтердің көпжақты өзара iс-әрекетiн қамтамасыз етуге бағытталуы керек. Қылмысқа қарсы күрестiң бірлескен шараларының мемлекетаралық бағдарламасын және ТМД-ға қатысушы мемлекеттердің халықаралық терроризм мен экстремизмнің өзге де көрiнiстерiне қарсы күрес жөніндегі 2003 жылға дейiнгi кезеңге арналған бағдарламасын iске асыру жөніндегі шараларды қабылдау қажет.
Шекаралас мемлекеттердiң ішкі iстер органдарымен шекаралық ынтымақтастық басым болуы тиiс.
Шанхай ынтымақтастық ұйымы, ШЫҰ-ның Аймақтық терроризмге қарсы құрылымы қызметiнiң шеңберiнде өзара іс-әрекет жасасуды нығайтуға бағытталған шаралардың ерекше мәнi бар.
Қазақстан Республикасының құқық қорғау және арнайы органдары өз құзыреттерi шегiнде шетел мемлекеттерiнiң тиiстi құрылымдарымен қолда бар әріптестiк қарым-қатынастарды нығайту және кеңейту жөніндегі, ең алдымен қылмыс жасаған адамдарды ұстап беру, қылмыстық iстер бойынша өзара құқықтық көмек көрсету, бірлескен жедел-iздестiру және алдын алу шараларын, сондай-ақ арнайы операцияларды жүзеге асыру мәселелерi жөніндегі шараларды қабылдайтын болады.
Ұйымдасқан қылмысқа, есiрткi құралдарының, психотроптық заттардың, олардың аналогтары мен прекурсорларының заңсыз айналымына, терроризм мен өзге де қылмыс түрлерiне қарсы күрестегі ынтымақтастық туралы үлгілiк халықаралық шарттарды, ведомствоаралық деңгейде көпжақты және екіжақты нысандағы шарттарды жасасу практикасы жалғастырылатын болады.
Мемлекеттің қылмысқа қарсы күрес саласындағы халықаралық Конвенцияларға қатысуын қамтамасыз етуге бағытталған қадамдарға ықпал ету қажет.
Бағдарламаны iске асырудың мониторингi
"Ic-шаралар жоспарының" 8-бөліміндегi "Орындалуына жауаптылар" деген бағанда бірiншi көрсетілген iс-шараларды орындаушылар ведомствоаралық топтар құра алады, олардың жұмысын белгiленген мерзiмдерде есептер алу арқылы ұйымдастырады және бақылайды.
Жауапты орындаушылар бірлесе орындаушылармен бірге іс-шаралардың сапалы әрі уақытылы орындалуына, Бағдарламаны iске асыру үшiн бөлінетiн қаражаттың ұтымды пайдаланылуына жауап береді.
Қажет болғанда Бағдарламаны iске асыруға қатысатын орталық және жергiлiктi мемлекеттік органдар, сондай-ақ тиiстi бюджет комиссиялары заңнамада белгiленген тәртiппен Бағдарламаны және оны iске асыру жөніндегi Іс-шаралар жоспарын түзету жөнінде ұсыныстар енгiзе алады.
Бағдарламаның іс-шараларын орындау барысы мен нәтижелерi Қазақстан Республикасының Президентi жанындағы Құқықтық саясат жөніндегi кеңес төрағасының шешiмi бойынша Бағдарламаның орындаушылары - орталық және жергiлiктi мемлекеттік органдар басшыларының есептерін тыңдау арқылы Кеңестің отырысында қаралуы мүмкiн.
ҚР Үкіметінің 15.06.04 ж. № 651 қаулысымен 6-бөлім өзгертілді
6. Бағдарламаны ресурстық қамтамасыз ету
Қаржы шығындарын талап ететiн Бағдарлама іс-шараларын iске асыру республикалық және жергiлiктi бюджеттердің қаражаттары есебiнен көзделген.
Бағдарламаның iс-шараларын iске асыруға бағытталған ықтимал шығыстар барлығы 2288,966 млн. теңгенi, оның iшiнде республикалық бюджет қаражатының есебiнен 1036,295 млн. теңгенi (2003 жылы - 564,0 млн. теңгенi, 2004 жылы - 472,295 млн. теңгенi), жергiлiктi бюджеттер қаражаттарының есебiнен - 1252,671 млн. теңгенi (2003 жылы - 597,66 млн. теңгенi, 2004 жылы - 655,011 млн. теңгенi) құрайды.
7. Бағдарламаны іске асырудан күтілетін нәтижелер
Бағдарламаны жүзеге асыру нәтижесінде:
құқық бұзушылықтардың әлеуметтiк алдын алудың тиiстi жүйесін құрудың негiзi қаланады, құқыққа қарсы әрекет жасауға бейiм азаматтарды бақылау күшейеді;
тұтастай алғанда, елiмiздегi криминалдық ахуал жақсарады, қылмысқа қарсы күрес күшейе түседi, ауыр қылмыстардың азаю үрдiсi байқалады (олардың тiркелетiн саны жыл сайынғы бастамалық деңгейден - 10 мың тұрғынға 70 қылмыстан аспайды), қылмыстарды ашу жоғарылайды;
қоғамдық қауiпсiздiкке қауiп төндiрулерге оңтайлы түрде қимыл көрсету қамтамасыз етiлетін болады;
көшелердегi және басқа да қоғамдық орындардағы ахуал жақсарады;
экономиканың криминализациялану деңгейi төмендейдi, салық және бюджетке төленетiн өзге де міндеттi төлемдер артады;
халықтың құқықтық сана-сезiмiнің, олардың мемлекет пен құқық қорғау органдарына сенімiнің деңгейi жоғарылайды, азаматтардың құқық қорғау органдарымен өзара қарым-қатынасы жақсарады.
8. Бағдарламаны іске асыру жөніндегі
ІС-ШАРАЛАР ЖОСПАРЫ
ҚР Үкіметінің 29.11.03 ж. № 1216; 15.06.04 ж. № 651; 13.08.04 ж. № 861 қаулыларымен жоспар өзгертілді
Р/ с N | Іс-шара | Аяқтау нысаны | Орындалуына (іске асырылуына) жауаптылар | Орындалу (іске асырылу) мерзімі | Болжанып отыр- ған шығыстар (млн-теңге) |
| |
2003 жыл | 2004 жыл | ||||||
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 |
Құқық бұзушылықтарды алдын алу және қоғамдық тәр тіпті қамтамасыз ету | |||||||
1 2 3 4 5 6 7 | Облыстардың, Астана және Алматы қалала- рының жергілік- ті бюджеттерін қалыптастыру кезінде қоғам- дық тәртіпті сақтауға қаты- сушы азамат- тарды мара- паттауға қаражат көздеу Көшедегi таксо- фондар желісін кеңейту, қала- лардың және басқа да ірі елді мекендер- дің көшелерін, аулалары мен кіреберістерін жарықтандыру жөніндегі жұмыстарды жалғастыру Полиция учаске- лері пункттері (бөлiмшелері) қызметінің тиімділігін арттыру және полиция учаске- лік инспектор- ларының қыз- метін, олардың: а) қызметтiк автокөлiкке (ВАЗ модифи- кациясы); б) телефон байланысы құралдарына; в) қызметтiк жиhазға; г) қызметтiк пәтерге қажет- тілігін кезең-кезеңмен қамтамасыз ету арқылы нығайту шараларын қабылдау Полиция учаске- лiк инспектор- ларының штат санын қолда бар тиесілiк норма- ларына дейiн кезең-кезеңмен жеткізу шара- ларын қабылдау "Рубеж" бекет- терiн жаңғырту және автомат- тандырылған бақылау мен көлiктер ағыны арасынан iздеу- дегi көлiк құралдарын анықтаудың ("Поток" ақпараттық-бағ- дарламалық ке- шендерi) техни- калық құралда- рымен, сондай- ақ қазiргі заманғы байла, ныс құралдары- мен (ҚТ-радио- станциялар) жарақтау жөніндегі жұмысты жалғастыру Ауылды жерлер мен саяжай алқаптарында мүліктiк қылмыс түрлерiнiң алдын алу және оларды ашу мақсатында атты полиция бөлiм- шелерiн құру және жергілікті бюджеттер есебiнен оларды қаржыландыруға қаражаттар бөлу туралы мәселенi шешу Пәтер тонаулар- дың алдын алу мен жолын кесу мақсатында көп қабатты тұрғын үйлердiң кiре- берiстерiн күзету жөнiн- дегі Павлодар және Қызылорда қалаларының оң тәжiрибесiн тарату | Облыс- тардың, Астана, Алматы қала- лары әкімде- рінің шешім- дері Облыс- тардың, Астана, Алматы қала- лары әкімде- рінің шешім- дері Облыс- тардың, Астана, Алматы қала- лары әкімде- рінің шешім- дері Облыс- тардың, Астана, Алматы қала- лары әкімде- рінің шешім- дері Облыс- тардың, Астана, Алматы қала- лары әкімде- рінің шешім- дері Облыс- тардың, Астана, Алматы қала- лары әкімде- рінің шешім- дері Облыс- тардың, Астана, Алматы қалала- рының әкім- деріне ұсыныс- тар |
| Жыл сайын Жыл сайын Жыл сайын Жыл сайын Жыл сайын Жыл сайын 2003 ж- 2- тоқ- сан | 2,1 0,25 0,251 1,003 0,5 0,5 0,805 2,0 0,25 0,3 0,4 - 0,5 2,5 80,0 - 72,1 а)57,706 б)8,594 в)1,3 г)4,5 10,7 а)10,7 27,0 б)2,0 в)25,0 5,795 а)2,0 б)0,2 в)3,195 г)0,4 56,7 а)33,223 б)0,1 в)0,7 г)22,677 - - 0,809 12,0 7,8 9,395 64,0 21,571 - - 2,0 2,85 5,508 1,5 13,0 - 0,9 1,5 - | 3,6 0,25 0,251 1,062 0,5 0,523 0,805 2,0 0,25 0,3 0,4 - 0,5 2,5 80,0 - 131,796 а)115,991 б)9,0 в)1,36 г)5,445 - - 25,0 б)- в)25,0 5,795 а)2,0 б)0,2 в)3,195 г)0,4 56,7 а)33,223 б)0,1 в)0,7 г)22,667 - 27,304 0,808 40,0 11,4 9,395 - 21,57 - 14,0 - 2,85 5,508 1,453 13,0 - 4,7 - - | Жергі- лікті бюджет -"-"-" -"-"-" -"-"-" -"-"-" -"-"-" -"-"-" -"-"-" -"-"-" -"-"-" -"-"-" Жергі- лікті бюджет -"-"-" Жергі- лік- ті бюджет "-"-" "-"-" "-"-" Жергі- лікті -"-"-" -"-"-" -"-"-" -"-"-" -"-"-" Жергі- лікті бюджет -"-"-" -"-"-" -"-"-" Жергі- лікті бюджет |
Кәмелетке толмағандар арасындағы қадағалаусыз қалу мен құқық бұзушылықтардың алдын алу | |||||||
8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 | "Жасөспiрiм", "Сабақ" және т-б- кешендi жедел-алдын алу iс-шараларын жүргiзу практи- касын жалғастыру Оқу орындарына бармайтын бала- лар мен жас- өспiрiмдердi анықтау жөнiн- дегi iс-шара- ларды ұдайы жүргізу, олар- дың оқудан жалтаруына ықпал ететiн себептер мен шарттарды жою шараларын қабылдау Тұрмысы нашар және аз қамтыл- ған отбасылары- нан шыққан кәмелетке толмағандарды спортпен айна- лысуға тарту және мәдени- ойын-сауық iс-шараларымен қамту жөніндегі шаралар кешенiн әзiрлеу және iске асыру Сырқаттанушылық пен аурушаңдық көрсеткiштерi төмен аймақтар- да алдын алу жұмыстарының ахуалын және кәмелетке толмағандарды алкоголизмнен, нашақорлық пен уытқорлық- тан емдеудiң ұйымдастырылуын тексеpуді жүзе- ге асыру- Нашақорлыққа, уытқорлыққа және алкоголь- дiкке тәуелді болған кәмелет- ке толмаған- дарды мәжбүр- леп емдеудi көздейтiн және реттейтiн нормативтік құқықтық кесiмді әзiр- леудiң орынды- лығы туралы ұсыныстар енгізу Жергілiктi ат- қарушы органдар жанындағы қам- қоршылық және қорғаншылық органдарының осы саладағы қызметiне ерекше көңіл бөле отырып, ажырасу, ата-ана құқы- ғынан айыру кезінде және кәмелетке толмағандарға қатысты басқа да жағдайларда олардың заңды құқықтары мен мүдделерiн қорғауды қамтамасыз ету Тәрбие колония- лярынан оралған және туыстық байланыстарын жоғалтқан кәме- летке толмаған- дарды немесе ата-аналарының қамқорынсыз қалған өзге де жасөспiрiмдердi еңбекке және тұрмыстық орна- ластыруда көмек көрсетудi көз- дейтiн шаралар кешенiн әзiрлеу мен iске асыру Арнайы білiм беру ұйымдары мен Кәмелетке толмағандарды уақытша оқшау- лау, бейiмдеу және сауықтыру орталықтарын ойын, спорт жабдықтарымен және мұқаммал- мен қамтамасыз ету Батыс Қазақстан (сыйымдылығы 120 орындық) және Қостанай (50 орындық) облыстарында мiнез-құлқының ауытқуы бар кәмелетке тол- мағандар үшiн арнайы жалпы білім беретiн мектеп-интернат тарды ашу жөніндегі шара- ларды қабылдау Мiнез-құлқының ауытқуы бар балалар үшiн арнайы жалпы білім беретiн оқу орындары жоқ аймақтарда оларды ашу орындылығы туралы мәселенi зерделеу және ұсыныстар енгізу Мектеп каникул- дары кезеңiнде балалар мен жасөспiрiмлер- дің бос уақытын ұйымдастыру мақсатында спорттық және сауықтыру лагерлерін құру шараларын қабылдау Күрделi крими- ногендiк ахуалы бар аймақтарда кәмелетке толмағандардың iсі жөніндегі "мектептік" полиция инспек- торларын енгізу практикасын жалғастыру Телерадио-арна- ларда, мемлекет тiк тапсырыс шеңберiнде, кәмелетке тол- мағандардың құқық бұзушы- лықтары мен қадағалаусыз қалуы пробле- маларын жария- лауды қамтама- сыз eту Педагогикалық факультеттерi бар жекелеген жоғары оқу орындарында мінез-құлқының ауытқуы бар кәмелетке тол- мағандармен жұмыс iстейтiн педагогтар даярлауды ұйымдастыру Жоғары оқу орындарындары мен колледж- дерде оқушы және студент жастар арасын- дағы Құқық бұзушылықтар- дың алдын алу жөніндегі кеңестер құруды қамтамасыз eту Жалпы білім беретiн, кәсiби мектептерде, колледждер мен жоғару оқу орындарында "Есiрткiсiз өмiр сүру" акцияла- рын ұдайы өткізу Алматы қаласын- да және Алматы облысында ювенальды әдiлет жүйесiн енгізу жөніндегі эксперименттiң нәтижелерiн қорытындылау, оны одан әрi таратудың орын- дылығы туралы ұсыныстар енгізу | Арнайы жоспар- лар Бірлес- кен жоспар Іс-ша- ралар жоспар- лар Үкімет- ке ұсыныс- тар Кәмелет ке тол- маған- дардың құқық- тарын қорғау жөнін- дегі комис- сиялар- дың шешім- дері Облыс- тардың, Астана, Алматы қала- лары әкімде- рінің шешім- дері Тиісті облыс- тардың, Алматы қаласы әкімде- рінің шешім- дері Тиісті облыс- тардың әкімде- рінің шешім- дері Үкімет- ке ұсы- ныстар Облыс- тардың, Астана, Алматы қалала- ры әкімде- рінің шешім дері Облыс- тардың, Алматы қаласы әкімде- рінің шешім- дері Теле- радио- хабар- лар Бұйрық Бұйрық Акция- лар өткізу Үкімет- ке ақпарат |
| Жарты жылда 1 рет Жарты жылда 1 рет Жарты жылда 1 рет 2003 ж- 1- тоқсан 2003- 2004 жж- Жыл сайын Жыл сайын 2003 ж- 3- тоқсан 2004 ж- 3- тоқсан 2003 ж- 2- тоқсан Жарты жылда 1 рет Жарты жылда 1 рет Жарты жылда 1 рет 2003 ж- 2- тоқсан 2003 ж- 1- тоқсан Жарты жылда 1 рет 2004 ж- 2- тоқсан | Бюджет- ке көз- делген қара- жаттар шегін- де - - 0,75 0,2 1,5 - 21,7 - - 0,89 1,0 - - - - 5,188 5,5 19,656 - | Бюджет- ке көз- делген қара- жаттар шегін- де 3,5 0,16 0,75 - 1,5 - 8,0 - - 0,89 2,602 - - - 19,89 5,188 5,5 19,656 - | Жергі- лікті бюджет Жергі- лікті бюджет -"-"-" -"-"-" Жергі- лікті бюджет Жергі- лікті бюджет Жергі- лікті бюджет -"-"-" "-"-" |
Маскүнемдiктің, алкоголизм мен нашақорлықтың алдын алу | |||||||
24 25 | Алкоголизмге, нашақорлық пен уытқорлыққа душар болған адамдарды мәж- бүрлеп емдеуге арналған қол- даныстағы мамандандырыл- ған емдеу-алдын алу мекемелерi- нiң төсек-орын- дар санын аймақтардағы қажеттiлiктерге қарай кеңейту шараларын қабылдау Алкогольдiк мас болу күйiнде жа- салған қыл- мыстардың үлес сал- мағы жоғары аймақтардағы медициналық айықтырғыш- тардың жұмысын зерделеу- Маскүнемдiк пен алкого- лизмге қарсы күрестi, адамдар мас күйiнде жасай- тын қылмыс- тардың алдын алуды жандан- дыру, iшкi iстер органдары арнайы мекеме- лерiнiң осы бағыттағы қыз- метiнiң тиiмдi- лiгiн арттыру жөніндегі ұсы- ныстарды енгізу | Облыс- тардың, Астана, Алматы қала- лары әкімде- рінің шешім- дері Облыс- тардың, Астана, Алматы қалала- рының әкімде- ріне ұсыныс- тар, Үкімет- ке ақпарат |
| Жарты жылда 1 рет 2004 ж- 1- тоқсан | 8,0 - | 8,0 - | Жергі- лікті бюджет |
Рецидивті қылмыстардың алдын алу | |||||||
26 27 28 |
| 2003 ж- 1- тоқсан 2003 ж- 1- тоқсан Жыл сайын | Бюджет- те көз- делген қара- жаттар шегін- де | Бюджет- те көз- делген қара- жаттар шегін- де | Жергі- лікті бюджет | ||
Қоғамның құқықтық мәдениеті деңгейін арттыру | |||||||
29 30 31 32 |
| 2004 ж- 3- тоқсан Жарты жылда 1 рет 2004 ж. 3- тоқсан 2003 ж- наурыз | - - - - - - | 0,929 - - - - - | Респу- блика- лық бюджет Респу- блика- лық бюджет | ||
Ұйымдасқан қылмысқа қарсы күрес- Қылмыстарды ашу және тергеу | |||||||
33 34 35 36 37 38 39 40 |
| Арнайы жоспар- лар Бірлес- кен бұйрық Тиісті дерек- тер банкі Үкімет- ке ақпарат Үкімет- ке Үкімет- ке ұсы- ныстар Норма- тивтік құқық- тық кесім Бірлес- кен бұйрық |
| Жарты жылда 1 рет 2003 ж- 1- тоқсан 2004 ж- 4- тоқсан Жыл сайын 2003 ж- 4- тоқсан 2003 ж- 4- тоқсан 2003 ж- 1- тоқсан 2003 ж- 1- тоқсаны | |||
Eciрткілердің заңсыз айналымына қарсы күрес | |||||||
41 42 43 |
| Жарты жылда 1 рет 2003 ж- 4- тоқсан Жыл сайын | Бюджет- те көздел- ген қара- жаттар шегінде | Бюджет- те көз- делген қара- жаттар шегінде | Рес- пуб- лика- лық бюд- жет | ||
Терроризмге, экстремизмнің өзге де көріністеріне және заңсыз көшіп келуге қарсы күрес | |||||||
44 45 46 47 48 49 |
| Жарты жылда 1 рет Жыл сайын 2003 ж- 1- тоқсан Жыл сайын Жыл сайын 2003 ж- 2- тоқсан | - 4,95 0,5 0,6 1,711 | 3,2 4,95 0,5 - 2,0 | Жергі- лікті бюджет -"-"-" -"-"-" -"-"-" | ||
Экономикалық қылмысқа және сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес | |||||||
50 51 52 53 |
| 2003- 2004 жж- Жарты жылда 1 рет Жарты жылда 1 рет 2003 ж- 1- тоқсан | |||||
Қылмысқа қарсы күресті ақпараттық-техникалық қамтамасыз ету | |||||||
54 55 56 57 58 59 60 |
| Пайда- лануға беру Пайда- лануға беру Пайда- лануға беру Пайда- лануға беру Пайда- лануға беру Пайда- лануға беру Пайда- лануға беру |
| 2003 ж- 2003- 2004 жж- 2004 ж- 2003- 2004 жж- 2003- 2004 жж- 2003ж- ------ 2004ж- 2003 ж- 2- тоқ- сан 2003- 2004 жж- | 20,0 95,345 - 23,655 114,5 400,0 Бюджет те көз делген қара- жаттар шегін- де 25,0 | - 20,649 19,415 23,655 104,5 327,0 Бюджет- те көз- делген қара- жаттар шегін- де 80,647 | Респу- блика- лық бюджет Респу- блика- бюджет Респу- блика- лық бюджет Респу- блика- лық бюджет Жергі- лікті бюджет Респу- блика- лық бюджет Респу- блика- лық бюджет Респу- блика- лық бюджет |
Құқық қорғау органдарының қызметіндегі заңдылықты нығайту | |||||||
61 62 63 |
| 2003- 2004 жж- 2003 ж- 4- тоқсан 2003 ж- 4- тоқ- сан 2003 ж- 2- тоқсан | 0,528 | - | Жергі- лікті бюджет | ||
Құқық қорғау органдарының кадр саясатын жетілдіру | |||||||
64 65 66 67 68 69 70 |
| 2003 ж- 2- тоқсан 2003 ж- 2- тоқсан 2003 ж- 4- тоқсан 2003 ж- 3- тоқсан 2004 ж- 2- тоқсан 2004 ж- 3- тоқсан 2004 ж- 2- тоқсан | |||||
Қылмысқа қарсы күрестің құқықтық базасын одан әрі дамыту | |||||||
71 72 73 74 |
| 2004 ж- 3- тоқсан 2003 ж- 1- оқсан 2003 ж- 2- тоқсан 2003 ж- 4- тоқсан | |||||
Қылмысқа қарсы күрестегі халықаралық ынтымақтастық | |||||||
75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 |
| Жарты жылда 1 рет 2003- 2004 жж- 2003- 2004 жж- 2003- 2004 жж- 2003 ж- 2003- 2004 жж- 2003- 2004 жж- 2003- 2004 жж- 2003 ж- 4- тоқсан 2003 ж- 2003- 2004 жж- | |||||
БАРЛЫҒЫ | 1161,66 | 1127,306 | |||||
оның iшiнде республикалық бюджет бойынша жергiлiктi бюджеттер бойынша | 564,0** 597,66* | 472,295 655,011* |
* Жергiлiктi бюджеттерден қаржыландырылатын iс-шараларға арналған
шығыстарды облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкiмдерiне
2003-2004 жылдарға арналған жергiлiктi бюджеттердi қалыптастыру мен
анықтау кезiнде iздестiру ұсынылады-
** 2004 жылға арналған республикалық бюджет бойынша шығыстар сомасы
алдын ала қарастырылған болып табылады және "Бюджет жүйесi туралы"
Қазақстан Республикасының 1999 жылғы 1 сәуірдегі Заңына сәйкес 2004 жылға
арналған республикалық бюджеттi қалыптастыру жөніндегі бюджет комиссиясы
анықтайтын болады-
Ескерту-
Қысқарған атаулардың толық жазылуы:
БП - Бас Прокуратура ЕХҚМ - Еңбек және халықты
ҰБ - Ұлттық Банк әлеуметтiк қорғау
ҰҚК - Ұлттық қауiпсiздiк комитетi министрлігі
ПКҚ - Қазақстан Республикасы ҚорМ - Қорғаныс министрлігі
Президентінің Күзет қызметi МҚА - Мемлекеттік қызмет
ДСМ - Денсаулық сақтау министрлігі істері жөніндегі
СIМ - Сыртқы iстер министрлігі агенттік
ӘдМ - Әдiлет министрлігі КБА - Кедендiк бақылау
агенттігі
IIМ - Iшкi iстер министрлігі ҚПА - Қаржы полициясы
Ақпаратминi - Ақпарат министрлігі агенттiгi
Мәдениетминi - Мәдениет министрлігі МСА - Мемлекеттік сатып алу
БҒМ - Білім және ғылым министрлігі жөніндегі агенттiк
ҚM - Қаржы министрлігі ТЖА - Төтенше жағдайлар
ЭСЖҚА - Қазақстан Республикасының жөніндегі агенттiк
Экономикалық және сыбайлас жем- ОӘI ҰК - Қазақстан Республика-
қорлық қылмысқа қарсы күрес жөнiн- сы Президентінің
дегi агенттiгi (қаржы полициясы) жанындағы Отбасы
және әйелдер iстерi
жөніндегі ұлттық
комиссия
ДБҚХ - Қазақстан Республика-
сы Үкіметінiң
жанындағы Дiни
бірлестiктермен
байланыстар жөнiнде-
гi кеңес