Республикалық және жергілікті бюджеттердің атқарылуын бақылау туралы
Қазақстан Республикасының 2002 ж. 29 қаңтардағы № 286-ІІ
Заңы
2004 ж. 24 сәуірдегі № 548-11 ҚР Бюджет Кодексімен күші жойылды
1-тарау. Жалпы ережелер (1 - 3 баптар) 2-тарау. Республикалық және жергілікті бюджеттердің (4 - 6 баптар)атқарылуын бақылаудың үлгілері, принциптері
мен стандарттары
3-тарау. Республикалық және жергілікті бюджеттердің (7 - 8 баптар)атқарылуын сыртқы бақылауды ұйымдастыру
негіздері
4-тарау. Республикалық және жергілікті бюджеттердің (9 - 10 баптар)атқарылуын ішкі бақылауды ұйымдастыру
негіздері
5-тарау. Мемлекеттік бақылау органдарының өзара (11 - 13 баптар)іс-әрекеті, есеп комитеті төрағасының,
мүшелерінің және мемлекеттік бақылау
органдары басшыларының өкілеттіктері мен
құқықтары, бақылау объектісі лауазымды
адамдарының міндеттері мен құқықтары
6-тарау. Қорытынды ережелер (14 - 17 баптар)Осы Заң республикалық және жергiлiктi бюджеттердiң атқарылуын бақылаудың негiзгi принциптерiн, үлгілерi мен стандарттарын, Республикалық бюджеттiң атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетiнiң (бұдан әрi - Есеп комитетi), мәслихаттардың тексеру комиссияларының, Қазақстан Республикасының Үкіметі уәкiлдiк берген мемлекеттік органдардың, әкiмдер уәкiлдiк берген мемлекеттік органдардың, мемлекеттік органдардың iшкi бақылау қызметтерiнiң ұйымдастырылуы мен қызметтерiнiң негiздерiн айқындайды, сондай-ақ олар мен республикалық және жергiлiктi бюджеттердiң атқарылуын бақылау объектiлерi арасындағы қатынастарды реттейдi.
1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негiзгi ұғымдар
Осы Заңда мынадай негiзгi ұғымдар пайдаланылады:
1) сыртқы бақылау - Қазақстан Республикасы Үкіметінiң республикалық бюджеттi және жергiлiктi атқарушы органдардың жергiлiктi бюджеттердi атқаруын бақылау, мұны оларға қатынасы жөнiнен тәуелсiз мемлекеттік органдар, мәслихаттардың тексеру комиссиялары жүзеге асырады;
2) iшкi бақылау - республикалық және жергiлiктi бюджеттердiң атқарылуын тиiсiнше Қазақстан Республикасының Yкіметі мен жергiлiктi атқарушы органдар жүзеге асыратын бақылау;
3) республикалық және жергiлiктi бюджеттердiң атқарылуын бақылау бақылау объектiлерi қызметiнiң Қазақстан Республикасы бюджет заңдарының талаптарына сәйкестiгiн тексеру, талдау және бағалау, мемлекеттік мекемелердiң қаржылық есептiлiгiн бақылау республикалық және жергiлiктi бюджеттер қаражатының нысаналы әрi тиiмдi пайдаланылуын, сондай-ақ республикалық және жергiлiктi бюджеттерге қаражаттың толық және уақтылы түсуiн бақылау;
4) республикалық және жергiлiктi бюджеттердiң қаражатын нысаналы пайдаланбау - мемлекеттік мекемелердiң республикалық және жергiлiктi бюджеттерден бөлiнген қаражатты бюджеттік бағдарламалардың (кiшi бағдарламалардың), сондай-ақ шығыстардың экономикалық жiктемесiнiң мақсатына сай келмейтiн мақсаттарға пайдалануы; жеке және заңды тұлғалардың республикалық және жергiлiктi бюджеттерден бөлiнген қаражатты мемлекеттік мекемелермен жасалған азаматтық-құқықтық мәмiлелердiң, оның iшiнде кредит шарттарының талаптарына сай келмейтiн мақсаттарға пайдалануы;
5) республикалық және жергiлiктi бюджеттердiң қаражатын тиiмсiз пайдалану - республикалық немесе жергiлiктi бюджеттерден қаражаттың бюджеттік бағдарламаның паспортында көзделген мақсаттарға жеткiзбей жұмсалуы;
6) бақылау объектiлерi - республикалық және жергiлiктi бюджеттердiң атқарылу мәселелерi бойынша Қазақстан Республикасының Үкіметі мен жергiлiктi атқарушы органдар, республикалық және жергiлiктi бюджеттердiң есебiнен ұсталатын мемлекеттік мекемелер, республикалық және жергiлiктi бюджеттерден мемлекеттік тапсырысты орындауға субсидиялар, кредиттер, мемлекет кепiлдiк берген заемдар түрiнде қаражат алатын жеке және заңды тұлғалар, сондай-ақ өздерi республикалық және жергiлiктi бюджеттерге қаражаттың толық және уақтылы түсуiн қамтамасыз етуi бөлiгiнде мемлекеттік органдар;
7) iшкi бақылау қызметi - мемлекеттік орган мен оның бөлiмшелерiнде республикалық және жергiлiктi бюджеттердiң атқарылуын iшкi бақылауды өз құзыретi шегiнде жүзеге асыратын мемлекеттік органның бөлiмшесi;
8) Қазақстан Республикасының Үкіметі уәкiлдiк берген мемлекеттік органдар - Қазақстан Республикасының республикалық немесе республикалық және жергiлiктi бюджеттердiң атқарылуын бақылауды жүзеге асыратын орталық атқарушы органдары;
9) әкiм уәкiлдiк берген мемлекеттік орган - жергiлiктi бюджеттiң атқарылуын бақылауды жүзеге асыратын және тиiстi жергiлiктi бюджеттен қаржыландырылатын атқарушы орган;
10) қаржылық есептiлiк - мемлекеттік мекемелердiң қаржылық жағдайы, қызметiнiң нәтижелерi және қаржылық жағдайындағы өзгерістер туралы ақпарат, егер Қазақстан Республикасының заң актілерінде өзгеше көзделмесе, оның нысандары мен көлемдерiн уәкiлеттi орган айқындайды.
2-бап. Республикалық және жергiлiктi бюджеттердiң атқарылуын бақылау туралы заңдар
1. Қазақстан Республикасының республикалық және жергiлiктi бюджеттердiң атқарылуын бақылау туралы заңдары Қазақстан Республикасының Конституциясына негiзделедi және осы Заң мен Қазақстан Республикасының өзге де нормативтiк құқықтық актілерінен тұрады.
2. Егер Қазақстан Республикасы бекiткен халықаралық шартта осы Заңдағыдан өзгеше ережелер белгiленсе, аталған шарттың ережелерi қолданылады.
3-бап. Осы Заңның қолданылу аясы
Осы Заңның күшi республикалық бюджеттiң атқарылуын бақылау мәселелерi бойынша мемлекеттік органдарға, мәслихаттардың тексеру комиссияларына, жеке және заңды тұлғаларға қолданылады.
2-тарау. Республикалық және жергілікті
бюджеттердің атқарылуын
бақылаудың үлгілері, принциптері
мен стандарттары
4-бап. Республикалық және жергiлiктi бюджеттердiң атқарылуын бақылау үлгiлерi
Республикалық және жергілiктi бюджеттердiң атқарылуын бақылау кезiнде бақылаудың мынадай үлгiлерi пайдаланылады:
1) сәйкестiктi бақылау - бақылау объектiсi қызметiнiң Қазақстан Республикасы бюджет заңдарының талаптарына сәйкестiк дәрежесiн бағалау;
2) қаржылық есептiлiктi бақылау - бақылау объектiсiнiң қаржылық есептiлiктi жасауы мен беруiнiң дұрыстығын, негiздiлiгiн және уақтылылығын бағалау;
3) тиiмдiлiктi бақылау - бақылау объектiсiнiң бюджеттік бағдарламаны оның паспортына сәйкес атқаруын бағалау.
5-бап. Республикалық және жергілiктi бюджеттердiң атқарылуын бақылаудың принциптерi мен стандарттары
1. Республикалық және жергiлiктi бюджеттердiң атқарылуына бақылау-жасау құпиялылық режимi мен кәсiби әдептiң қамтамасыз етiлуi ескерiле отырып, тәуелсiздiк, объективтiлiк, дұрыстық, құзыреттiлiк, жариялылық принциптерi мiндеттi түрде сақталып жүзеге асырылады.
2. Республикалық және жергiлiктi бюджеттердiң атқарылуын бақылау стандарттары республикалық және жергiлiктi бюджеттердiң атқарылуын бақылаудың бiрыңғай талаптарын белгiлейтiн нормативтiк құжаттар болып табылады.
3. Республикалық бюджеттiң атқарылуын сыртқы бақылау стандарттарын Есеп комитетi әзiрлейдi және бекiтедi.
4. Жергiлiктi бюджеттердiң атқарылуын сыртқы бақылау мен республикалық және жергiлiктi бюджеттiң атқарылуын iшкi бақылау стандарттарын Қазақстан Республикасының Yкіметі уәкiлдiк берген мемлекеттік орган әзiрлейдi және Есеп комитетi бекiтедi.
6-бап. Бақылау нәтижелерi бойынша мемлекеттік органдар қабылдайтын актiлер
Бақылау нәтижелерi бойынша оны жүзеге асыратын мемлекеттік органдар мынадай актiлердi қабылдауға құқылы:
1) қорытынды - Есеп комитетiнiң бақылау нәтижелерi бойынша құжаты;
2) Есеп комитетiнiң қаулысы - Есеп комитетiнiң отырысында қабылданған нормативтiк құқықтық акт. Қаулыны қабылдау тәртібі Есеп комитетi туралы ережемен регламенттеледi. Есеп комитетiнiң қаулысы оның бақылау нәтижелерi жөніндегі басқа да барлық актілерінiң қолданылуын растайды.
Есеп комитетiнiң қаулысын ол жолданған барлық мемлекеттік органдардың, ұйымдар мен лауазымды адамдардың орындауы мiндеттi;
3) ұсыныс - Есеп комитетiнiң республикалық бюджеттiң атқарылуы жөніндегі жұмыстағы кемшiлiктердi жою туралы мемлекеттік органдарға, ұйымдар мен лауазымды адамдарға; Қазақстан Республикасының заң актілерінде көзделген жауапқа тарту мәселелерi бойынша құқық қорғау органдары мен соттарға жiберетiн құжаты;
4) мәслихаттың бақылау нәтижелерi бойынша шешiмi мәслихаттың тексеру комиссиясының бақылау жүргiзуiнiң қаралған немесе Қазақстан Республикасының Yкіметі уәкiлдiк берген мемлекеттік органдар, әкiм уәкiлдiк берген мемлекеттік орган, табыс еткен актілері бойынша шешiм бекітілетiн құжат;
5) нұсқама - Қазақстан Республикасының Yкіметі уәкiлдiк берген мемлекеттік органның басшысы, әкiм уәкiлдiк берген мемлекеттік органның басшысы өздерiнiң құзыретi шегiнде қабылдаған және ұйымдардың лауазымды адамдарына мiндеттi түрде орындау үшiн жiберiлген, жұмыстағы жолсыздықтар мен кемшiлiктердi жою туралы белгiленген нысандағы құжат;
6) бақылау жүргiзу актiсi - Қазақстан Республикасының Үкіметі уәкiлдiк берген мемлекеттік орган, мәслихаттың тексеру комиссиясы, әкiм уәкiлдiк берген мемлекеттік орган, мемлекеттік органның iшкi бақылау қызметi жүргiзген бақылаудың нәтижелерi бойынша жасалған құжат.
3-тарау. Республикалық және жергілікті
бюджеттердің атқарылуын сыртқы
бақылауды ұйымдастыру негіздері
7-бап. Республикалық және жергiлiктi бюджеттердiң атқарылуын сыртқы бақылаудың мемлекеттік органдары
Республикалық бюджеттiң атқарылуын сыртқы бақылауды жүзеге асыратын мемлекеттік орган Есеп комитетi болып табылады. Жергiлiктi бюджеттердiң атқарылуын сыртқы бақылауды жүзеге асыратын мемлекеттік органдар Қазақстан Республикасының Yкіметі уәкiлдiк берген мемлекеттік органдар, мәслихаттардың тексеру комиссиялары болып табылады.
8-бап. Республикалық және жергiлiктi бюджеттердiң атқарылуын сыртқы бақылаудың мемлекеттік органдарының өкiлеттiктерi мен құқықтары
1. Есеп комитетi Қазақстан Республикасының Президентiне тiкелей бағынады және есеп бередi.
2. Есеп комитетiнiң құқықтық жағдайы Қазақстан Республикасының Конституциясымен, осы Заңмен, Қазақстан Республикасының заңдарымен, Қазақстан Республикасы Президентінің актілерімен белгiленедi.
Есеп комитетi туралы ереженi Қазақстан Республикасының Президентi бекiтедi.
1) Қазақстан Республикасының Президентiне Есеп комитетiнiң жұмысы туралы тоқсан сайынғы ақпаратты табыс етiп отырады;
2) Қазақстан Республикасы Президентінің республикалық бюджеттiң атқарылуын, оның кiрiсiне салық және басқа да мiндеттi төлемдердiң толық әрi уақтылы түсуiн, бюджет қаражатының нысаналы және тиiмдi пайдаланылуын талдауға, бақылаудың қорытындылары мен нәтижелерiне байланысты мәселелер жөніндегі тапсырмаларын, сондай-ақ басқа да жекелеген тапсырмаларын орындайды;
3) республикалық бюджеттiң атқарылуы туралы есептi Қазақстан Республикасының Парламентiне есептi жылдан кейiнгi жылдың 1 маусымынан кешіктiрмей табыс етiп отырады, ол өзiнiң мазмұны жағынан Қазақстан Республикасы Үкiметінің республикалық бюджеттiң атқарылуы туралы есебi жөніндегі қорытынды болып табылады және Қазақстан Республикасының Парламентi бекiткеннен кейiн ол бұқаралық ақпарат құралдарында жариялануға тиiс;
4) Қазақстан Республикасының Yкіметі уәкiлдiк берген мемлекеттік органдар табыс еткен бақылау жүргiзу актілерін талдайды және республикалық бюджеттiң атқарылуын осы органдар жүзеге асыратын бақылаудың тиiмдiлiгiн арттыру жөнiнде Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныстар бередi;
5) республикалық бюджеттiң қаражатын пайдалануда бақылау объектiлерi лауазымды адамдарының әрекеттерiнде қылмыс белгiлерi, Қазақстан Республикасының заңдарын өзге де бұзу фактілерi анықталған жағдайда, бақылау материалдарын құқық қорғау органдарына бередi.
1) республикалық бюджет есебiнен ұсталатын мемлекеттік мекемелердiң Қазақстан Республикасы бюджет заңдарының талаптарын сақтауын; республикалық бюджеттік бағдарламалардың (кiшi бағдарламалардың) атқарылуын және кредиттердiң, сондай-ақ мемлекет кепiлдiк берген заемдардың нысаналы пайдаланылуын; мемлекеттік органдардың республикалық бюджетке қаражаттың; республикалық бюджеттен мемлекеттiң мiндеттемелерiн жабуға берiлген қаражаттың толық және уақтылы түсуiн олардың қамтамасыз ету бөлiгіндегі қызметiн бақылауды жүзеге асыруға;
2) республикалық бюджет есебiнен ұсталатын мемлекеттік мекемелердiң қаржылық есептiлiгiн бақылауды жүзеге асыруға;
3) республикалық бюджет қаражатын, оның iшiнде мемлекеттік тапсырыс бойынша алынған қаражатты пайдаланудың тиiмдiлiгiн бақылауды жүзеге асыруға;
4) Қазақстан Республикасының Үкіметінен және бақылау объектiлерiнен республикалық бюджет қаражатының толық түсуi мен пайдаланылуына қатысты мәселелер бойынша қажеттi құжаттама мен ақпаратты сұратуға және алуға;
5) бекітілген республикалық бюджеттік бағдарламалардың (кiшi бағдарламалардың) экономикалық тиiмдiлiгi мен мақсатқа лайықтылығына баға беруге;
6) Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкiнен бақылау объектiлерiнiң банк шоттары бойынша республикалық бюджет қаражатының түсуi, аударылуы, сондай-ақ нысаналы пайдаланылуы бөлiгiнде банктердi және банк операцияларының жекелеген түрлерiн жүзеге асыратын ұйымдарды тексерудiң қорытындылары туралы мәлiметтердi сұратуға және алуға;
7) республикалық бюджеттiң атқарылуы мәселелерi бойынша бақылау объектiлерi лауазымды адамдарының есептерiн тыңдауға;
8) Есеп комитетi анықтаған бақылау объектiлерi лауазымды адамдарының республикалық бюджеттiң атқарылуы туралы нормативтiк құқықтық актiлердiң талаптарын сақтамау фактілері бойынша Қазақстан Республикасының Президентiне ұсыныстар енгiзуге;
9) өзi белгiлеген мерзiмде бақылау объектiлерiнен бақылау жүргiзуге байланысты мәселелер бойынша қажеттi құжаттар, анықтамалар, ауызша және жазбаша түсiнiктемелер алуға;
10) республикалық бюджеттiң атқарылуына бақылау жүргiзуге мемлекеттік органдардың тиiстi мамандарын тартуға;
11) республикалық бюджеттiң атқарылуына ықпал ететiн нормативтiк құқықтық актiлердiң қолданылуы жөнiнде ұсыныстар әзiрлеуге және енгiзуге;
12) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес өзге де өкiлеттiктердi жүзеге асыруға құқылы.
5. Қазақстан Республикасының Yкіметі уәкiлдiк берген мемлекеттік орган:
1) мәслихаттардың тексеру комиссияларына бақылау жүргiзу актілерін, сондай-ақ ақпарат беру үшiн жергiлiктi бюджеттердiң атқарылуын бақылау жоспарларын жiбередi;
2) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жергiлiктi бюджеттер қаражатының нысаналы және тиiмдi пайдаланылмауын тыю мен оған жол бермеу жөнiнде шаралар қолданады;
3) жергiлiктi бюджеттердiң қаражатын пайдалануда бақылау объектiлерi лауазымды адамдарының әрекеттерiнде қылмыс белгiлерi, Қазақстан Республикасының заңдарын өзге де бұзу фактілерi анықталған жағдайда бақылау материалдарын құқық қорғау органдарына бередi;
4) жергiлiктi бюджеттердiң атқарылуын бақылау саласында кадрлардың біліктiлiгiн арттыру мен қайта даярлауды ұйымдастырады.
6. Қазақстан Республикасының Үкіметі уәкiлдiк берген мемлекеттік орган:
1) жергiлiктi бюджеттер есебiнен ұсталатын мемлекеттік мекемелердiң Қазақстан Республикасы бюджет заңдарының талаптарын сақтауын бақылауды жүзеге асыруға;
2) Қазақстан Республикасы бюджет заңдарының жергілiктi бюджеттердiң атқарылуы туралы талаптарының бұзылуы себептерiне баға беруге;
3) өзi белгiлеген мерзiмде бақылау объектiлерiнен жергiлiктi бюджеттердiң атқарылуына бақылау жүргiзуге байланысты мәселелер бойынша қажеттi құжаттарды, анықтамаларды, ауызша және жазбаша түсiнiктемелердi сұратуға және алуға;
4) жергiлiктi бюджеттердiң атқарылуындағы анықталған бұзушылық фактілері бойынша бақылау объектiлерiнiң лауазымды адамдарын тыңдауға;
5) жергiлiктi бюджеттердiң атқарылуына бақылау жүргiзуге мемлекеттік органдардың тиiстi мамандарын тартуға;
6) құпиялылық режимiнiң, коммерциялық және заңмен қорғалатын өзге де құпияның сақталуын ескере отырып, жергiлiктi бюджеттердiң атқарылу мәселелерiне жататын құжаттармен кедергiсiз танысуға;
7) жергiлiктi бюджеттердiң атқарылуына бақылау жүргiзудiң нормативтiк құқықтық базасы мен әдiстемесiн жетiлдiру мәселелерi бойынша iс-шаралар әзiрлеуге;
8) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес өзге де өкiлеттiктердi жүзеге асыруға құқылы.
7. Мәслихаттың тексеру комиссиясы:
1) мәслихат пен әкiмге, жергiлiктi бюджеттiң атқарылуы туралы жергiлiктi атқарушы органның тиiстi есебi бойынша қорытынды берiп, оны кейiннен бұқаралық ақпарат құралдарында жариялайды;
2) мәслихат пен әкiмге бақылау нәтижелерi бойынша жергiлiктi бюджеттiң қаражатын нысаналы және тиiмдi пайдаланбау фактілері туралы, сондай-ақ жергiлiктi бюджеттiң атқарылуы жөніндегі жұмыстағы кемшiлiктер туралы хабарлап отырады;
3) жергiлiктi бюджеттiң атқарылуын әкiм уәкiлдiк берген мемлекеттікорган жүзеге асыратын бақылаудың тиiмдiлiгiн арттыру жөнiнде ұсынымдар бередi;
4) Үкiмет пен әкiм уәкiлдiк берген мемлекеттік органдар табыс еткен бақылау жүргiзу актілеріне талдау жасайды;
5) жергiлiктi бюджеттiң қаражатын пайдалануда бақылау объектiлерi лауазымды адамдарының әрекеттерiнде қылмыс белгiлерi, Қазақстан Республикасының заңдарын өзге де бұзу фактілерi анықталған жағдайда бақылау материалдарын құқық қорғау органдарына бередi.
8. Мәслихаттың тексеру комиссиясы:
1) жергiлiктi бюджет есебiнен ұсталатын мемлекеттік мекемелердiң жергiлiктi бюджеттiң атқарылуы туралы мәслихаттар шешiмдерiнiң атқарылуын; жергiлiктi бюджеттен берiлген қаражаттың, оның iшiнде кредиттердiң, нысаналы пайдаланылуын; мемлекеттік органдардың жергілiктi бюджетке қаражаттың толық және уақытылы түсуiн олардың қамтамасыз ету бөлiгіндегі қызметiн бақылауды жүзеге асыруға;
2) жергiлiктi бюджет есебiнен ұсталатын мемлекеттік мекемелердiң қаржылық есептiлiгiн бақылауды жүзеге асыруға;
3) жергiлiктi бюджеттiң қаражатын, оның iшiнде мемлекеттік тапсырыс бойынша алынған қаражатты пайдаланудың тиiмдiлiгiн бақылауды жүзеге асыруға;
4) өзi белгiлеген мерзiмде бақылау объектiлерiнен бақылау жүргiзуге байланысты мәселелер бойынша қажеттi құжаттар, анықтамалар, ауызша және жазбаша түсiнiктемелер алуға;
5) жергiлiктi бюджеттiң атқарылуына бақылау жүргiзуге жергiлiктi атқарушы органдардың тиiстi мамандарын тартуға;
6) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес өзге де өкiлеттiктердi жүзеге асыруға құқылы.
4-тарау. Республикалық және жергілікті
бюджеттердің атқарылуын ішкі
бақылауды ұйымдастыру
негіздері
9-бап. Республикалық және жергiлiктi бюджеттердiң атқарылуын iшкi бақылаудың мемлекеттік органдары
Республикалық және жергiлiктi бюджеттердiң атқарылуын iшкi бақылау жөніндегі мемлекеттік органдар Қазақстан Республикасының Yкіметі, әкiм уәкiлдiк берген мемлекеттік органдар және мемлекеттік органдардың iшкi бақылау қызметтерi болып табылады.
10-бап. Республикалық және жергiлiктi бюджеттердiң атқарылуын iшкi бақылаудың мемлекеттік органдарының өкiлеттiктерi мен құқықтары
1. Қазақстан Республикасының Yкіметі уәкiлдiк берген мемлекеттік орган:
1) республикалық бюджеттiң атқарылуын бақылау саласындағы орталық мемлекеттік органдардың iшкi бақылау қызметтерiнiң жұмысын үйлестiрiп отырады;
2) орталық мемлекеттік органдар жүзеге асыратын бақылаудың тиiмдiлiгiн арттыру жөнiнде ұсынымдар бередi;
3) Есеп комитетiне бақылау жүргiзу актілерін, сондай-ақ ақпарат беру үшiн республикалық бюджеттiң атқарылуын бақылау жоспарларын жiбередi;
4) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес республикалық бюджет қаражатының нысаналы және тиiмдi пайдаланылмауын тыю мен оған жол бермеу жөнiнде шаралар қолданады;
5) республикалық бюджеттiң қаражатын пайдалануда бақылау объектiлерi лауазымды адамдарының әрекеттерiнде қылмыс белгілерi, Қазақстан Республикасының заңдарын өзге де бұзу фактілері анықталған жағдайда бақылау материалдарын құқық қорғау органдарына бередi;
6) республикалық бюджеттiң атқарылуын бақылау саласында кадрлардың біліктiлiгiн арттыруды және оларды қайта даярлауды ұйымдастырады.
2. Қазақстан Республикасының Yкіметі уәкiлдiк берген мемлекеттік орган:
1) республикалық бюджет есебiнен ұсталатын мемлекеттік мекемелердiң Қазақстан Республикасы бюджет заңдарының талаптарын сақтауын; республикалық мемлекеттік кәсiпорындардың таза табыс үлесiн республикалық бюджетке толық және уақтылы аударуын, сондай-ақ шаруашылық серiктестiктерiнде табыстың мемлекеттік үлеске және дивидендтердiң акционерлік қоғамдардың мемлекеттік акциялар пакеттерiне есептелуiн; республикалық бюджеттен берiлген бюджет қаражатының, оның iшiнде кредиттердiң, сондай-ақ мемлекет кепiлдiк берген заемдардың нысаналы пайдаланылуын бақылауды жүзеге асыруға;
2) республикалық бюджет есебiнен ұсталатын мемлекеттік мекемелердiң қаржылық есептiлiгiн бақылауды жүзеге асыруға;
3) республикалық бюджет қаражатын, оның iшiнде мемлекеттік тапсырыс бойынша алынған қаражатты пайдаланудың тиiмдiлiгiн бақылауды жүзеге асыруға;
4) Қазақстан Республикасы бюджет заңдарының республикалық бюджеттiң атқарылуы туралы талаптарының бұзылу себептерiне баға беруге;
5) бекітілген республикалық бюджеттік бағдарламалардың (кiшi бағдарламалардың) экономикалық тиiмдiлiгi мен мақсатқа лайықтылығына баға беруге;
6) мемлекеттік органдардың iшкi бақылау қызметтерiнен жоспарлар, есептер және өзге де қажеттi ақпарат алуға;
7) өзi белгiлеген мерзiмде бақылау объектiлерiнен бақылау жүргiзуге байланысты мәселелер бойынша қажеттi құжаттарды, анықтамаларды, ауызша және жазбаша түсiнiктемелердi сұратуға және алуға;
8) республикалық бюджеттiң атқарылуындағы анықталған бұзушылық фактілері бойынша бақылау объектiлерiнiң лауазымды адамдарын тыңдауға;
9) мемлекеттік органдардың тиiстi мамандарын республикалық бюджеттiң атқарылуына бақылау жүргiзуге тартуға;
10) құпиялылық режимiнiң, коммерциялық және заңмен қорғалатын өзге де құпияның сақталуын ескере отырып, республикалық бюджеттiң атқарылу мәселелерiне қатысты құжаттамамен кедергiсiз танысуға;
11) нормативтiк құқықтық базаны және бақылау жүргiзу әдiстемесiн жетiлдiру мәселелерi жөнiнде iс-шаралар әзiрлеуге;
12) акционерлік қоғамдардың мемлекеттік акциялар пакетi иеленуге және пайдалануға берiлген мемлекеттік органдарға акционерлік қоғамдардың тексеру комиссияларының құрамына сыртқы немесе iшкi бақылаудың мемлекеттік органдарының қызметкерлерiн енгiзудi ұсынуға;
13) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес өзге де өкiлеттiктердi жүзеге асыруға құқылы.
3. Әкiм уәкiлдiк берген мемлекеттік орган:
1) мәслихаттың тексеру комиссиясына бақылау жүргiзу актілерін, сондай-ақ ақпарат беру үшiн жергiлiктi бюджеттiң атқарылуын бақылау жоспарларын жiбередi;
2) жергiлiктi бюджеттердiң атқарылуын бақылау саласындағы жергiлiктi атқарушы органдардың iшкi бақылау қызметтерiнiң қызметiн үйлестiреді;
3) жергiлiктi бюджеттердiң қаражатын пайдалануда бақылау объектiлерiнiң лауазымды адамдарының қызметiнде қылмыс белгiлерi, Қазақстан Республикасының заңдарын өзге де бұзу фактілері анықталған жағдайда бақылау материалдарын құқық қорғау органдарына бередi.
4. Әкiм уәкiлдiк берген мемлекеттік орган:
1) жергiлiктi бюджет есебiнен ұсталатын мемлекеттік мекемелердiң Қазақстан Республикасының жергiлiктi бюджеттiң атқарылуы туралы нормативтiк құқықтық актілерінiң талаптарын сақтауын; жергiлiктi бюджеттен берiлген бюджет қаражатының, оның iшiнде кредиттердiң нысаналы пайдаланылуын; коммуналдық мемлекеттік кәсiпорындардың таза табыс үлесiн жергiлiктi бюджетке толық және уақтылы аударуын бақылауды жүзеге асыруға, сондай-ақ кiрiстi шаруашылық серiктестiктеріндегі мемлекеттік үлестерге және дивидендтердi коммуналдық меншiктегi мемлекеттік акциялар пакеттерiне есептеуге;
2) жергілiктi бюджет есебiнен ұсталатын мемлекеттік мекемелердiң қаржылық есептiлiгiн бақылауды жүзеге асыруға;
3) жергiлiктi бюджет қаражатын, оның iшiнде мемлекеттік тапсырыс бойынша алынған қаражатты пайдаланудың тиiмдiлiгiн бақылауды жүзеге асыруға;
4) жергiлiктi бюджет атқарылуының анықталған бұзушылық фактілері бойынша бақылау объектiлерiнiң лауазымды адамдарын тыңдауға;
5) бекітілген жергiлiктi бюджеттік бағдарламалардың (кiшi бағдарламалардың) экономикалық тиiмдiлiгi мен орындылығына баға беруге;
6) өзi белгiлеген мерзiмде бақылау объектiлерiнен бақылау жүргiзуге байланысты мәселелер бойынша қажеттi құжаттар, анықтамалар, ауызша және жазбаша түсiнiктемелер алуға;
7) жергiлiктi бюджеттердiң атқарылуына бақылау жүргiзуге мемлекеттік органдардың тиiстi мамандарын тартуға;
8) құпиялылық режимiнiң, коммерциялық және заңмен қорғалатын өзге де құпияның сақталуын ескере отырып, жергiлiктi бюджеттердiң атқарылу мәселелерiне қатысты құжаттамамен кедергiсiз танысуға;
9) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес өзге де өкiлеттiктердi жүзеге асыруға құқылы.
5. Мемлекеттік органның iшкi бақылау қызметi Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес құрылады.
Мемлекеттік органның iшкi бақылау қызметi:
1) бақылау жоспарын жасайды;
2) ақпарат беру үшiн iшкi бақылау жүргiзу жөніндегі жоспарды: орталық атқарушы орган - Қазақстан Республикасының Үкіметі уәкiлдiк берген мемлекеттік органға; жергiлiктi орган - әкiм уәкiлдiк берген мемлекеттік органға табыс етедi;
3) iшкi бақылау жүргiзу жоспарларының орындалуы жөніндегі есептi: орталық атқарушы орган - Қазақстан Республикасының Үкіметі уәкiлдiк берген мемлекеттік органға; жергiлiктi орган - әкiм уәкiлдiк берген мемлекеттік органға табыс етедi.
Жыл сайынғы есептердi табыс ету туралы талаптар мен iшкi бақылау жүргiзу жоспарлары туралы ақпараттар ақпараты мемлекеттік құпияға жататын шығыстарды бақылауға байланысты жағдайларға қолданылмайды.
6. Мемлекеттік органның iшкi бақылау қызметi:
1) орталық атқарушы органда, оның аумақтық бөлiмшелерiнде және ведомстволық бағыныстағы ұйымдарында, жергiлiктi атқарушы органда - тиiстi жергiлiктi бюджеттерден қаржыландырылатын жергiлiктi мемлекеттік басқарудың жекелеген функцияларын жүзеге асыруға әкiм уәкiлдiк берген мемлекеттік мекемелерде, сондай-ақ олардың ведомстволық бағыныстағы ұйымдарында iшкi бақылау жүргiзуге;
2) тиiсiнше Қазақстан Республикасының Үкіметі уәкiлдiк берген мемлекеттік орган мен әкiм уәкiлдiк берген мемлекеттік органның консультациясын алуға құқылы.
5-тарау. Мемлекеттік бақылау органдарының өзара іс-әрекеті, есеп
комитеті төрағасының, мүшелерінің және мемлекеттік бақылау органдары
басшыларының өкілеттіктері мен құқықтары, бақылау объектісі лауазымды
адамдарының міндеттері мен құқықтары
11-бап. Мемлекеттік бақылау органдарының өзара iс-әрекетi
1. Қазақстан Республикасының Үкіметі уәкiлдiк берген мемлекеттік органдар ақпарат беру үшiн Есеп комитетiне республикалық бюджеттiң атқарылуына бақылау жүргiзу жоспарларын жiбередi.
2. Қазақстан Республикасының Үкіметі уәкiлдiк берген мемлекеттік органдар және әкiм уәкiлдiк берген мемлекеттік орган ақпарат беру үшiн мәслихаттың тексеру комиссиясына жергiлiктi бюджеттiң атқарылуына бақылау жүргiзу жоспарларын жiбередi.
3. Қажет болған жағдайда Есеп комитетi Қазақстан Республикасының Үкіметі уәкiлдiк берген мемлекеттік органмен, ал мәслихаттың тексеру комиссиясы Қазақстан Республикасының Үкіметі уәкiлдiк берген мемлекеттік органмен және әкiм уәкiлдiк берген мемлекеттік органмен бiрлесе отырып бақылау жүргiзедi.
4. Қазақстан Республикасының Үкіметі уәкiлдiк берген тиiстi мемлекеттік органдар республикалық бюджеттiң атқарылуына бақылау жүргiзген кезде осы жұмысқа шарттық негiзде және Есеп комитетiмен келісім бойынша тәуелсiз жеке аудиторлық ұйымдарды тартып, аталған органдарға олардың көрсеткен қызметтерiне осы мақсатқа республикалық бюджеттен бөлiнген қаражат шегiнде ақы төлей алады.
5. Қазақстан Республикасының Үкіметі уәкiлдiк берген мемлекеттік орган және әкiм уәкiлдiк берген мемлекеттік орган бюджет қаражатын пайдалануды бұзушылық фактілері бойынша тексерiс жүргiзу туралы қылмыстық қудалау органдарының қаулылары негiзiнде жоспардан тыс бақылау жүргiзедi.
12-бап. Есеп комитетi төрағасының, мүшелерiнiң және мемлекеттік бақылау органдары басшыларының өкiлеттiктерi мен құқықтары
1. Есеп комитетiнiң төрағасы:
1) Есеп комитетiнiң қызметiне басшылық етедi, өзiне жүктелген тапсырмалар мен мiндеттердi орындау үшiн Қазақстан Республикасы Президентінің алдында дербес жауапты болады;
2) кемiнде тоқсанына бiр рет Қазақстан Республикасының Президентiне Есеп комитетiнiң жұмысы туралы ақпарат берiп отырады;
3) Есеп комитетi қызметiнiң регламентiн бекітедi;
4) өз құзыретi шегiнде бұйрықтар шығарады, нұсқаулар бередi, олардың орындалуын тексередi, Есеп комитетiнiң отырыстарында қабылданған қаулылар мен өзге де актiлерге қол қояды;
5) республикалық және шетелдiк ұйымдармен өзара қатынастарда Есеп комитетiнен өкiлдiк етедi;
6) бақылау жүргiзудiң мерзiмдiлiгi мен ұзақтығын белгiлейдi;
7) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес өзге де өкiлеттiктердi жүзеге асырады.
2. Есеп комитетiнiң төрағасы мен мүшелерi:
1) Қазақстан Республикасы Үкіметінiң, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкi басқармасының және Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдары алқаларының отырыстарына қатысуға;
2) құпиялылық режимiнiң, коммерциялық және заңмен қорғалатын өзге де құпияның сақталуын ескере отырып, республикалық бюджеттiң атқарылуын бақылау мәселелерiне қатысты құжаттамамен кедергiсiз танысуға;
3) өздерi белгiлеген мерзiмде бақылау объектiлерiнен бақылау жүргiзуге байланысты мәселелер бойынша қажеттi анықтамаларды, ауызша және жазбаша түсiнiктемелердi талап етуге және алуға құқылы.
3. Есеп комитетiнiң төрағасы мен мүшелерi:
1) өздерiнiң өкiлеттiктерiн жүзеге асыру кезiнде Қазақстан Республикасы заңдарының талаптарын сақтайды, тексерiлетiн бақылау объектiлерiнiң жұмыс iстеуiне кедергi жасамауға және олардың ағымдағы шаруашылық қызметiне араласпауға тиiс;
2) бақылау нәтижелерiнiң бұрмаланғаны, мемлекеттік органдарға табыс етiлетiн және жариялауға берiлетiн ақпараттың дұрыстығы, заңмен белгiленген құпияны жария еткенi үшiн Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен жауап бередi.
4. Қазақстан Республикасының Үкіметі уәкiлдiк берген мемлекеттік органның басшысы:
1) Қазақстан Республикасының Үкіметі уәкiлдiк берген мемлекеттік органның қызметiне басшылық етедi;
2) Қазақстан Республикасының Yкіметіне тиiстi шаралар қолдану үшiн бақылаудың нәтижелерi туралы ақпарат берiп отырады;
3) бақылау жүргiзудiң мерзiмдiлiгi мен ұзақтығын белгiлейдi;
4) бақылау объектiлерiнен республикалық және жергiлiктi бюджеттердiң атқарылуын бақылау мәселелерi жөніндегі қажеттi құжаттама мен ақпаратты сұратады және алады;
5) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес өзге де өкiлеттiктердi жүзеге асырады.
5. Мәслихаттың тексеру комиссиясының төрағасы:
1) мәслихаттың тексеру комиссиясының қызметiне басшылық етедi, өзiне жүктелген тапсырмалар мен мiндеттердiң орындалуына дербес жауап бередi;
2) бақылау жүргiзудiң мерзiмдiлiгi мен ұзақтығын белгiлейдi;
3) мәслихатқа тексеру комиссиясының жұмысы туралы хабарлап отырады;
4) мәслихат пен әкiмге бақылаудың нәтижелерi туралы хабарлап отырады;
5) жергiлiктi атқарушы органдардан, бақылау объектiлерiнен жергiлiктi бюджеттiң атқарылуын бақылау мәселелерi жөніндегі қажеттi құжаттама мен ақпаратты сұратады және алады;
6) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес өзге де өкiлеттiктердi жүзеге асырады.
6. Әкiм уәкiлдiк берген мемлекеттік органның басшысы:
1) әкiм уәкiлдiк берген мемлекеттік органның қызметiне басшылық етедi;
2) тиiстi шаралар қолдану үшiн әкiмге және мәслихатқа бақылаудың нәтижелерi туралы ақпарат берiп отырады;
3) бақылау жүргiзудiң мерзiмдiлігi мен ұзақтығын белгiлейдi;
4) бақылау объектiлерiнен жергiлiктi бюджеттердiң атқарылуын бақылау мәселелерi жөніндегі қажеттi құжаттама мен ақпаратты сұратады және алады;
5) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес өзге де өкiлеттiктердi жүзеге асырады.
7. Мемлекеттік органның iшкi бақылау қызметiнiң басшысы:
1) мемлекеттік органның басшысына бағынады және есеп бередi;
2) iшкi бақылауды жүргiзуге жауапты;
3) Қазақстан Республикасы заңдарының бұзылу фактілері туралы тиiсiнше Қазақстан Республикасының Yкіметі уәкiлдiк берген мемлекеттік органның және әкiм уәкiлдiк берген мемлекеттік органның басшыларына дереу хабарлауға мiндеттi.
13-бап. Бақылау объектiсi лауазымды адамдарының мiндеттерi мен құқықтары
1. Бақылау объектісiнiң лауазымды адамы:
1) сыртқы және iшкi бақылаудың мемлекеттік органы қызметкерiн жұмыс орнымен қамтамасыз етедi;
2) сыртқы және iшкi бақылаудың мемлекеттік органы қызметкерiн бақылау жұмыстарын жүзеге асыру үшiн қажеттi сұрау салынған барлық ақпаратпен қамтамасыз етедi және оның дұрыстығы, объективтiлiгi және толықтығы үшiн дербес жауапты болады;
3) сыртқы және iшкi бақылаудың мемлекеттік органы қызметкерiнiң iс-әрекеттерiне араласпайды, жаңылыстыруға әрекет етпейдi, бақылау жүргiзуiне кедергi жасамайды және оның ауқымын шектемейдi;
4) кемшiлiктердi жою жөнiнде қолданылған шаралар туралы уақтылы есеп берiп отырады.
2. Бақылау объектiсiнiң лауазымды адамы:
1) бақылаудың мақсатын, уақыты мен ұзақтығын, оның нәтижелерiн, тұжырымдары мен ұсынымдарын (егер олар болса) бiлуге;
2) тиiсiнше Есеп комитетiнiң тапсырмасын, Қазақстан Республикасының Үкіметі уәкiлдiк берген мемлекеттік органның және әкiм уәкiлеттiк берген мемлекеттік органның бұйрығын мәслихаттың, мәслихат тексеру комиссиясының не мәслихат хатшысының бақылау жүргiзуге берiлген шешiмiн табыс етпеген сыртқы және iшкi бақылаудың мемлекеттік органының қызметкерiн бақылауға жiбермеуге құқылы.
14-бап. Халықаралық байланыстар
Есеп комитетi және Қазақстан Республикасының Үкіметі уәкiлдiк берген мемлекеттік орган шет мемлекеттердiң мемлекеттік аудит және бақылау органдарымен және халықаралық ұйымдармен байланыс жасайды, оның Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес олармен ынтымақтастық туралы шарттар мен келісімдер жасасуға құқығы бар және ол Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен осы халықаралық ұйымдардың құрамына кiре алады.
1. Мүдделер тартысы - сыртқы және iшкi бақылаудың мемлекеттік органы қызметкерiнiң объективтiлiгi мен тәуелсiздiгiн шектей алатын кез келген қызмет немесе қатынастар.
1) бақылау объектiсi басшысының, құрылтайшысының немесе оған қатысушының жақын туыстары немесе жекжаттары болып табылатын;
2) бақылау объектiсiнде жеке мүлiктiк мүдделерi бар қызметкерлердiң, қатысушылардың, оның лауазымды адамдарының бiрi болып табылатын;
3) тексеру кезеңiнде бақылау объектiсiнде жұмыс iстеген сыртқы және iшкi бақылаудың мемлекеттік органдарының қызметкерлерiне бақылау жүргiзуге тыйым салынады.
3. Мүдде тартысы туындаған жағдайда сыртқы және iшкi бақылаудың мемлекеттік органының қызметкерi бұл туралы бақылауды тағайындаған басшыға хабарлауға тиiс. Олай болмаған жағдайда мүдде тартысы жағдайларының туындағаны үшiн толық жауапкершiлiк сыртқы және iшкi бақылаудың мемлекеттік органының қызметкерiне жүктеледi.
16-бап. Келiспеушiлiктердi шешу
Республикалық және жергiлiктi бюджеттердiң атқарылуын бақылауды жүзеге асыратын мемлекеттік органдар, мәслихаттардың тексеру комиссиялары, сондай-ақ бақылау объектiлерi лауазымды адамдарының әрекеттерiне Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен шағым берiлуi мүмкiн.
17-бап. Қазақстан Республикасының республикалық және жергіліктi бюджеттердiң атқарылуын бақылау туралы заңдарын бұзғаны үшiн жауапкершiлiк
Республикалық және жергiлiктi бюджеттердiң атқарылуын бақылау туралы заңдардың бұзылуына кiнәлi тұлғалар Қазақстан Республикасының заң актілеріне сәйкес жауапты болады.
Қазақстан Республикасының
| Президенті | Н. Назарбаев |