Тоқтап тұрған кәсiпорындарды және тиiмдiлiгi шамалы өндiрiстердi
саралаудың, кейiннен оларды белгiленген тәртiппен шағын кәсiпкерлiк
субъектiлерiне берудiң 2001-2005 жылдарға арналған салалық
бағдарламасын бекіту туралы Қазақстан Республикасы Үкіметінің
2001 ж. 17 шілдедегі № 969 қаулысы
(ҚР Үкіметінің 05.08.02 ж. № 876
қаулысымен енгізілген өзгерістерімен)
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2003 ж. 20 мамырдағы № 462 қаулысына сәйкес осы қаулының күші жойылды
Экономиканың басым бағыттарында шағын кәсiпкерлiктi тұрақты дамытуды және шағын бизнес үлесiн арттыруды қамтамасыз ету мақсатында Қазақстан Республикасының Yкіметі қаулы етеді:
1. Тоқтап тұрған кәсiпорындарды және тиiмдiлiгi шамалы өндiрiстердi саралаудың, кейiннен оларды белгiленген тәртiппен шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiне берудiң 2001-2005 жылдарға арналған салалық Бағдарламасы (бұдан әрi - Бағдарлама) бекітілсiн.
2. Бағдарламаның орындалуын қамтамасыз етудi үйлестiру Қазақстан Республикасының Табиғи монополияларды реттеу, бәсекелестiктi қорғау және шағын бизнестi қолдау жөніндегі агенттiгiне жүктелсiн.
3. Осы қаулының орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің орынбасары О.Ә. Жандосовқа жүктелсiн.
4. Осы қаулы қол қойылған күнiнен бастап күшiне енедi.
Қазақстан Республикасының
| Премьер-Министрі | Қ.Тоқаев |
Үкіметінің
2001 жылғы 17 шілдедегі
№ 969 қаулысымен
бекітілген
Тоқтап тұрған кәсiпорындарды және тиiмдiлiгi шамалы өндiрiстердi
саралаудың, кейiннен оларды белгiленген тәртiппен шағын кәсiпкерлiк
субъектiлерiне берудiң 2001-2005 жылдарға арналған салалық
бағдарламасы
1. Бағдарламаның паспорты
Бағдарламаның атауы - "Тоқтап тұрған кәсiпорындарды және тиiмдiлiгi шамалы өндiрiстердi саралаудың, кейiннен оларды белгiленген тәртiппен шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiне берудiң 2001-2005 жылдарға арналған салалық бағдарламасы".
Бағдарламаны әзiрлеу үшін негiздемелер - 2000 жылғы 23 қазандағы Қазақстан Республикасы Президентінің қатысуымен өткiзiлген кәсiпкерлiк мәселелерi жөнiндегі республикалық кеңестiң № 01-10/07 хаттамасының 2в тармағы және 2000 жылғы 23 қазандағы Қазақстан Республикасы Президентінің қатысуымен өткiзiлген шағын кәсiпкерлiктi дамыту мәселелерi жөніндегi республикалық кеңестiң № 01-10/7 хаттамалық шешiмiн iске асыру жөніндегі Қазақстан Республикасының Премьер-Министрi 2000 жылғы 4 желтоқсандағы № 17-11/005-188 бекiткен iс-шаралар жоспарының 4-тармағы.
Әзiрлеушi - Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кiрiс министрлігі.
Бағдарламаны iске асыру мерзiмi - 2001-2005 жылдар.
Бағдарламаны қаржыландыру көздерi - республикалық және жергiлiктi бюджеттер қаражаты, шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң өз қаражаттары және коммерциялық банктердiң несиелерi.
2. Кiрiспе
Тоқтап тұрған кәсіпорындарды және тиімділігі шамалы өндірістерді саралаудың, кейіннен оларды белгіленген тәртіппен шағын кәсіпкерлік субъектілеріне берудің 2001-2005 жылдарға арналған салалық бағдарламасын (бұдан әрі - Бағдарлама) Қазақстан Республикасы Мемлекеттік кіріс министрлігі 2000 жылдың 23 қазанында Қазақстан Республикасы Президентінің қатысуымен өткізілген Кәсіпкерлік мәселелері жөніндегі республикалық кеңестің № 01-10/07 хаттамасының 2в тармағы және 2000 жылғы 23 қазандағы Қазақстан Республикасы Президентінің қатысуымен Шағын кәсіпкерлікті дамыту мәселелері жөніндегі республикалық кеңестің № 01-10/7 хаттамалық шешімін іске асыру жөніндегі Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің 2000 жылғы 4 желтоқсанда № 17-11/005-188 бекіткен Іс-шаралар жоспарының 4-тармағына сәйкес әзірлеген.
Бағдарлама Қазақстан Республикасында шағын кәсіпкерлiктi дамытудың және қолдаудың 2001-2002 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасын одан әрi дамыту мен iске асыруға бағдарланған және шағын кәсіпкерлікті қолдаудың инфрақұрылымын дамытуға әрi оның дамуына қолайлы жағдай жасауға бағытталған iс-шараларды iске асыруды жалғастыру негiзінде қалыптастырылған.
Тоқтап тұрған кәсiпорындарды және тиiмдiлiгi шамалы өндiрiстердi саралаудың, кейіннен оларды шағын кәсіпкерлiк субъектiлерiне берудiң мәселелерi кәсiпорындардың ұйымдық-құқықтық нысанын, меншік нысанын және қаржы-экономикалық жағдайлары негiзге алынып, қаралады.
Бағдарлама шағын кәсiпкерлiк инфрақұрылымын дамытуға қолайлы жағдайлар жасау үшін тоқтап тұрған кәсiпорындар мен тиiмдiлiгi шамалы өндiрiстерді қайта ұйымдастыру және саралау кезiнде шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiне мүлiк кешендерiн, технологиялар мен жабдықтарды қалыптастыру мен беру жөніндегі негiзгi бағыттарды белгiлейдi.
3. Проблеманың жай-күйін талдау
Қазақстанда 2001 жылғы 1 мамырдағы жағдай бойынша 383 мыңнан астам шағын кәсiпкерлiк субъектiлерi (заңды және жеке тұлғалардың) тiркелген, шағын бизнес саласында 1,47 миллионнан астам адам жұмыс iстейдi, мұның өзi республикада жұмыс істейтiн еңбекшiлердiң жалпы санының (6,1 млн. адам) 24 пайызын құрайды.
Макроэкономикалық тұрақтылыққа жету кезеңiнде шағын бизнестiң негiзгi бөлiгi өз қаражатының жеткiлiксiздiгiнен және несие ала алмауынан сауда-делдалдық операциялармен өз қызметін шектедi.
Осыған байланысты шағын кәсiпкерлiк субъектiлерi өндiретiн өнiмдердiң салалық құрылымы оңтайсыз күйінде қалуда. Республика бойынша тұтастай алғанда сауда-делдалдық қызмет, шығарылатын тауарлар мен көрсетiлетін қызметтің жалпы көлемінің 62,6%-ын құрайды және барлық аймақтарда, әсiресе, Шығыс Қазақстан (ағымдағы жылғы жалпы көлемiнiң 84,3%), Қарағанды (76,1%), Қостанай (64,3%) облыстарында жоғары күйде қалып отыр. Тек Оңтүстiк Қазақстан, Алматы облыстарында және Алматы қаласы мен Атырау облысында бұл үлес республикалық орташа деңгейден төмен (тиiсiнше 39%, 29% және 24,2%).
Нарықтық экономика елдерінде шағын бизнес құрылымы ұзақ уақыт кезеңінде табиғи жолмен құрылып, дамыды. Қазақстанда экономиканың бұл секторы, іс жүзінде, соңғы 10 жылда қалыптасты және осы процестерді мемлекеттік реттеу және қолдау қажет, мұның өзi осы Бағдарламаның мақсаты болып табылады.
Тоқтап тұрған кәсіпорындарды және тиiмділігі шамалы өндірістерді саралау өндірістік әлеуеттің пайдаланылу тиімділігін арттыру мен өнеркәсіптік кәсіпорындардың құрылымын оңтайландыруды және сонымен бiр мезгiлде шағын бизнестiң өнеркәсiп өндiрiсiнiң процестеріне қосылуына мүмкіндiк туғызуды қамтамасыз етуi тиiс.
Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің деректерi бойынша қазiргi уақытта шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiне берiлген несиелердiң ағымдағы қоржыны 73 388,4 млн. теңге болды. Қысқа мерзiмдi несиенiң үлесi 50,9%, ал орташа және ұзақ мерзiмдi несиелер үлесi 49,1% болды.
Шағын бизнес саласына жiберiлетін қаржы-несие ресурстарының негiзгi көздерiнiң бiрi - Азия Даму Банкінің (АДБ), Еуропалық Қайта жаңарту және Даму Банкінің (ЕҚДБ) несиелiк желiлерінiң қаражаттары болып табылады.
АДБ заемы бойынша қазiргi уақытта 31,0 млн. АҚШ доллары сомасында 52 жоба қаржыландырылып отыр. ЕҚДБ заемын игеру басталғаннан берi жалпы сомасы 86,1 млн. АҚШ доллары болатын 11 503 жоба қаржыландырылды.
Қазақстан Республикасы Президентінің "Шағын кәсiпкерлiктi мемлекеттік қолдау және дамуын жандандыру жөніндегі шаралар туралы" 1997 жылғы 6 наурыздағы № 3398 Жарлығы шыққан сәттен берi анықталған пайдаланылмайтын 4854 объекті мен ғимараттың 2130-ы шағын кәсiпкерлiк субъектiлерге сатылды, 1972-i жалға берiлдi, 819 объектi сенiмгерлiк басқаруға, 837 объектi қайтарымсыз негiзде берiлдi.
Бағдарлама шағын кәсiпкерлiкті тұрақты дамыту процестерiн жеделдетудi, экономиканың басым салаларында шағын бизнес үлесiн ұлғайтуды қамтамасыз етуi тиiс.
4. Бағдарламаның мақсаттары мен мiндеттерi
Бағдарламаның негiзгi мақсаттары:
шағын кәсiпкерлiктiң тұрақты дамуын қамтамасыз ету;
экономиканың басым салаларында шағын бизнес үлесiн ұлғайту;
жаңа жұмыс орындарының санын көбейту.
Көрсетiлген мақсаттарды iске асыру үшiн мынадай мiндеттердi шешу қажет:
өнеркәсiптiң өндiрiстiк әлеуетiн пайдаланудың тиiмдiлiгiн арттыру;
өндiрiстiк, қаржы, ғылыми-технологиялық және өзге де қызмет салаларында шағын кәсiпкерлiк қызметiн құруды және дамытуды қамтамасыз ету;
шағын бизнес субъектiлерi мен кәсiпорындарын өндiрiстiк-технологиялық процестерге енгізудi және өнеркәсiп орындарын кооперациялауды қамтамасыз ету;
кәсiпорындардың инженерлiк-техникалық әлеуетiн сақтау және өнеркәсіпте шағын бизнестi ақпараттық-техникалық қолдауды қамтамасыз ету; мемлекеттік бюджеттен қаржыландырылатын құрылымдардың күнделiктi мұқтаждары, өндiрiстiк кооперация мен өнеркәсiп орындармен ынтымақтастық салаларында шағын бизнес өнімін өткізу рыногын қалыптастыру.
5. Бағдарламаны iске асырудың негiзгi бағыттары
5.1. Республикалық меншіктегi тоқтап тұрған кәсіпорындарды және тиiмдiлігі шамалы өндірістерді, олардың мүліктік кешендерін, технологиялары мен жабдықтарын саралау және шағын кәсіпкерлік субъектілеріне беру.
Қазiргi уақытта республикадағы iрi кәсiпорындардың негізгі бөлігі акционерлік қоғам, жауапкершілігі шектеулі серіктестік т.б. түрінде мемлекеттік емес заңды тұлға нысанында қайта құрылған, олардың бір бөлігі жекешелендірілген немесе қабылданған сот шешіміне сәйкес банкроттық сатысында.
"Акционерлік қоғамдар туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес акционерлік қоғам өз акционерлерінің мүлiктерiнен оқшауланған мүлiктi иеленедi және олардың міндеттемелерi бойынша жауап бермейдi. Мемлекет акционер ретінде акционерлік қоғамның мүлкiне дербес иелiк етуiне, соның iшiнде оны саралауға және шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiне беруге құқығы жоқ.
Тоқтап тұрған кәсiпорындар мен тиiмділiгi шамалы өндiрiстерге қатысты қайта ұйымдастыру және/немесе тарату рәсiмдерiн қолдану арқылы саралауды жүргiзу Қазақстан Республикасы Yкіметінiң 2000 жылғы 21 шілдедегi № 1095 қаулысымен бекітілген "Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік мүлiктi басқару және жекешелендiрудi басқару тұжырымдамасымен" белгiленген және мемлекеттік мүлiктi басқарудың мемлекеттік саясаты бағыттарының бiрi болып табылады. Саралауды жүргiзу мемлекеттік экономикалық саясаттың мүдделерін, белгiлi бiр салалар мен нақты кәсiпорындарды реттеу жөніндегi стратегиялық мiндеттердi мемлекеттiң шешуiн негiзге ала отырып, мемлекеттік мүлiктiң құрылымы мен құрамын оңтайландыруды қамтиды.
Республикалық мемлекеттік кәсiпорындарға қатысты оларды құрудың мәнi мен мақсатын және оларға қажеттi мүлiк құрамын жiтi айқындауды талап етедi.
Бұл ретте, мемлекеттік кәсiпорындардың артық, пайдаланылмайтын, мақсаттан тыс пайдаланылатын мүлiктерi уәкiлетті органдардың келісімi бойынша шағын кәсіпкерлік субъектiлерiмен бірлесіп бiрлескен кәсiпорындар мен өндiрiстер құру үшін пайдаланылуы мүмкiн.
Жарғылық капиталында мемлекет үлесi бар акционерлік қоғамдар мен шаруашылық серiктестiктерiнде кәсiпорындарды саралау мемлекет мүддесін ескере отырып мынадай жолдармен жүргiзiледi:
басқару шығындарын оңтайландыру (жарғылық капиталында мемлекет үлесі бар акционерлік қоғамдар мен шаруашылық серiктестiктерiнiң санын заңнамада белгiленген тәртіппен қысқарту, басқаруға байланысты шығыстарды қысқарту):
кәсіпорындардың құрылымы мен экономикасын институционалдық қайта құруды жүзеге асыру (кәсіпорындарды, салаларды қайта ұйымдастыру және қайта құрылымдау, оңтайлы біріктірілген құрылымдарды құру).
Аталған шараларды жүргізудің қажетті болатын себебі, ірі өнеркәсіптік акционерлік қоғамдардың көпшілігінде әртүрлі өнім түрлерін өндіру үшін пайдаланылатын құрылымдары бар. Осындай қоғамдарға қатысты жалпы мемлекеттік міндеттерді шешу мүлік кешендерін бөле отырып, мемлекетке қажетті қайта құрылымдау жүзеге асырылуы, осы мүлік кешенінің негізінде мемлекет үлесі жүз пайыз болатын акционерлік қоғамдар құрылуы не акционерлік қоғамның тиімді жұмыс істеуін қамтамасыз ететін өндірісті әртараптандыру жүргізілуі тиіс. Қалған мүлікке қатысты, соның базасында шағын және орта бизнесті қатыстыра отырып, жаңа өндірісті дамыту мақсатында саралау және жекешелендіру жүргізіледі.
Акционерлік қоғамдар бойынша қолданылып жүрген заңнама шеңберiнде:
мемлекеттiң қатысуымен анағұрлым шағын акционерлік қоғамдарды құру;
акциялардың мемлекеттік пакеттерiн қайтадан ұйымдастырылған акционерлік қоғамдарға кейiннен сатып алу құқығымен сенiмгерлiк басқаруға беру;
оқшауландырылған өндiрiстер негiзiнде шағын кәсiпкерлiк субъектілері ретiнде жауапкершiлiгi шектеулi еншiлес серiктестiктер құру;
оларға өндiрiстiк объектілер мен үй-жайлардың жарғылық капиталын берiп, шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiмен бiрлесiп жаңа заңды тұлғалар құру.
Өндiрiстi әртараптандыру және тиiмдiлiгін арттыру өндiрiстiк кооперация шеңберiнде аталған қызметтi жалғастыру үшiн шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiне оларды кейiн бере отырып, технологиялық процеске қатысатын кәсiпорындардың залалды бөлiмшелерiн қайта ұйымдастыру мен саралау жүргiзiледi.
Қарамағында мемлекеттік кәсіпорындары, акционерлік қоғамдар акцияларының мемлекеттік пакеттерi және шаруашылық серiктестiктерінің үлесi бар Қазақстан Республикасының министрлiктерi мен ведомстволары Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің Мемлекеттік мүлік және жекешелендіру комитетіне тоқтап тұрған кәсiпорындар, тиiмдiлiгi шамалы өндiрiстер, пайдаланылмаған өндiрiстiк қорлар мен алаңдар, олардың салалық ерекшелiктерін ескере отырып, кейіннен белгiленген тәртіппен шағын кәсіпкерлiк субъектiлерiне сату және/немесе беру үшін олардың тізбесі мен мүлкiн саралау жөніндегі ұсыныстардың берілуін қамтамасыз етуі тиiс.
Бағдарламаны iске асыру процесінде республика заңнамасында көзделген қайта ұйымдастыру және өзге де шаралар рәсімдерін қолдау кезінде, меншікті тиімсіз пайдаланушыдан неғұрлым тиімді пайдаланушыға қайта бөлу тәсілдерінің бірі ретінде банкроттық рәсімдерін де пайдалану қажет.
Республикалық бюджеттен берілген несиелерді, сондай-ақ Қазақстан Республикасының мемлекеттік кепiлдiгiмен қамтамасыз етiлген мемлекеттік емес сыртқы заемдар желісі бойынша республикалық бюджеттен оқшауландырылған республикалық қаражатты өтеу мақсатында мүліктерді алушылардың құқықтық тетігін белгілеуді, мүліктерді қабылдау мен тапсыру тәртібін, бағалау құнын және оның кейінгі өзгерістерін, төлем көздерін және осымен байланысты төлеушілердің ақшалай шығындары мен мүліктерді тапсыру кезінде туындайтын ҚҚС мөлшерін, бюджет алдындағы берешегін немесе оның бір бөлігін есептен шығару тәртібін және т.б. мәселелерді пысықтау қажет.
Жоғарыда аталған, республикалық бюджеттен оқшауландырылған несиелер мен қаражаттар бойынша кәсіпорындардың - түпкілікті заемшылардың мүлік кешендерін, технологиялары мен жабдықтарын саралау және шағын кәсіпкерлік субъектілеріне беру туралы шешімді Қазақстан Республикасы Үкiметінің уәкiлеттiк берген мемлекеттік орган осы азаматтық-құқықтық мәмiледе несие берушi ретiнде мемлекеттiң мүддесін белгiленген тәртiппен бiлдiредi. Шешiм Қазақстан Республикасы Үкіметінiң 1999 жылғы 21 маусымдағы № 813 қаулысымен құрылған Ведомствоаралық комиссияның ұсыныстары мен ұсынымдары негiзiнде қабылдайды.
5.2. Тоқтап тұрған кәсіпорындарды және тиiмдiлiгi шамалы өндiрiстердi саралау, олардың мүлiктiк кешендерін, технологиялары мен жабдықтарын шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiне беру.
Бағдарламаның негізi - әлеуметтiк-экономикалық даму әлеуметтiк саланы дамыту, кедейшiлiкпен және жұмыссыздықпен күресу, шағын және орташа кәсіпкерлiктi дамыту аймақтық бағдарламаларын iске асыру процесінде жергiлiктi атқарушы органдар жүзеге асыратын коммуналдық меншiктегi кәсiпорындардың мүлiктерiн қайта ұйымдастыру және саралау болып табылады. Кәсiпорындардың мәртебесiн, оларды тоқтап тұрған және қайта ұйымдастыру мен саралау санатына жатқызyды, тиiмдiлiгi шамалы өндiрiстiк қуатының болуын, саралауды жүргiзу ұсынылатын кәсiпорындар тiзбесін iрiктеу мен қалыптастыруды анықтау, кәсiпорындарды қаржылық-экономикалық сауықтыру, қайта ұйымдастыру және тарату жөніндегi облыстық комиссияның немесе облыстардың, Астана және Алматы қалаларындағы әкiмдердiң жанынан құрылған осындай құрылымдардың ұсынымдары негізінде жүзеге асырылады.
Аймақтық бағдарламаларды әзiрлеу процесінде коммуналдық меншiктi тексеру (түгендеу), кәсіпорындарды паспорттандыру, кәсiпорындарды қаржылық-экономикалық сауықтырудың бизнес жоспарын әзірлеу, кәсіпорындардың өміршеңдігі мен болашақтағы дамуын бағалауды, қайта ұйымдастыру және саралау ұсынылатын кәсіпорындардың қаржылық-шаруашылық қызметінің тұрақты мониторингін енгізуді жүргізу қажет. Мемлекеттік меншіктің тиімді пайдаланылуын қамтамасыз ете алмаған кәсіпорындардың мүліктерін қайта ұйымдастыру және саралау туралы шешім қаржылық-шаруашылық қызметтің мониторингі, шағын бизнес өнімдері, жұмыстар мен көрсететін қызметтерінің аймақтық рыногын одан әрі қайта ұйымдастыру және саралау бизнес жоспарларын талдау негізінде шағын кәсіпкерлік үшін тиісті бизнес бірліктері, технологиялық кешендер мен жабдықтар бөлініп, қабылданады.
Бағдарламаны, соның ішінде, дәрменсіз кәсіпорындардың банкроттық рәсімін пайдалана отырып іске асыру "Банкроттық туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес жүргізіледі.
5.3. Банкроттық және оңалту рәсімдері арқылы борышкер кәсіпорындардың конкурстық массасы құрамындағы мүлік кешендерін, технологиялары мен жабдықтарын шағын кәсіпкерлік субъектілеріне қалыптастыру және сату.
Банкроттық және оңалту рәсiмдерi өтiмдi мүлiктiң негізінде тиiмдi жұмыс iстейтiн жаңа кәсiпорынды, бәлкiм, мемлекеттiң қатысу үлесiмен құруға мүмкiндiк бередi. Мемлекеттің банкроттық рәсiмдерге несие берушi ретiнде қатысуы кәсiпорындарды қайта құрылымдауды жүзеге асыруға, тиiмдi меншiк иелерiн тартуға, кәсiпорындардың тиiмдiлігiн арттырудың ұзақ мерзiмдi мақсаттарына қол жеткiзуге арналған.
Дәрменсiз кәсiпорындардың мүлiктерiн қайта ұйымдастыру, саралау және сату "Банкроттық туралы" Қазақстан Республикасының Заңына және республиканың өзге де заңнамалық кесiмдерiне сәйкес жүзеге асырылады. Дәрменсiз кәсiпорындарды қайта ұйымдастыру және банкроттық рәсiмдерi несие берушiлер мүдделерiнде әрi несие берушiлер комитетінің басшылығымен жүргiзiледi де, банкроттық жөніндегі мамандар - сот тағайындайтын, конкурстық немесе оңалтуды басқарушы жүзеге асырады. Банкроттық рәсiмi iс жүзiнде борышкердiң мүлiктерiн саралау және сату барысында әкiмшiлiк ықпал ету шараларына мүлде жол бермейдi. Мүлiктердi сату несие берушiлер комитетi бекiткен конкурстық массаны сату жоспарына сәйкес аукциондық саудаластықта өтемдiк негiзде келісілген баға бойынша жүргiзiледi.
Дәрменсiз кәсiпорындарды қаржылық-экономикалық сауықтыру процесінде олардың төлем қабiлеттiгiн қалпына келтiру мақсатында оңалту рәсiмдерінің бүкiл кешенi, соның iшiнде кез келген қайта ұйымдастыру, ұйымдық-шаруашылық, басқару, техникалық, қаржылық-экономикалық, құқықтық және заңнамаға қайшы келмейтін әрi борышкердi оңалту мақсатына жетуге бағытталған өзге де рәсiмдер қолданылады. Залалды бөлiмшелердi iшкi қайта ұйымдастыру және тарату нәтижесi бойынша сараланған бизнес бiрлiктi, өндiрiстiк-технологиялық кешендер мен жабдықтарды сату, несие берушiлер комитетiнiң келісімiмен және соттың бекітуiмен оңалту жоспарына сәйкес жүзеге асырылады. Залалды бөлімшелерді ішкі қайта ұйымдастыру және саралау шығын деңгейін кемітуді әрі оңалтылатын кәсіпорындар өндірісінің тиімділігін арттыруды қамтамасыз етуі тиіс.
Шағын кәсіпкерлік субъектілеріне мүліктері сатылатын дәрменсіз кәсіпорындар тізбесі банкроттық рәсімі арқылы жүзеге асырыла алады, мұның өзі уәкілетті органның* Қазақстан Республикасы Мемлекеттік кiрiс министрлiгінің аумақтық салық органдарымен және Қаржы министрлігімен өзара іс-қимылы арқылы қалыптастырылатын дәрменсіз кәсіпорындар тізілімінің бір бөлігі болып саналады.
Тізілімде салық және бюджетке өзге де төлемдер, соның ішінде республикалық бюджет есебінен алған несиелер бойынша берешектер және Қазақстан Республикасының мемлекеттік кепілдігі бойынша әрі кәсіпорындардың қаржылық жағдайы жөніндегі міндеттемелерді орындауға байланысты республикалық бюджеттен оқшауландырылатын қаражаттар туралы ақпарат болады.
Уәкілетті орган банкрот кәсіпорындардың мүліктеріне аукциондық саудаластықты жүргізер алдында әкімияттар жанындағы шағын кәсіпкерлікті қолдау департаментіне немесе өзге де сондай құрылымдарға борышкер кәсіпорындардың конкурстық массасында мүлiктiң болуы әрi құрамы, оны сату жоспары мен шағын кәсiпкерлiк субъектiсiне сату мүмкiндiктерi туралы ақпарат ұсынады.
5.4. Жеке iрi кәсiпорындардың оқшауландырылған бөлiмшелерiн саралау және шағын кәсiпкерлiк қызметiнiң салаларын кеңейту мәселелерi.
Шағын кәсiпкерлiк құрылымын дамыту және жетiлдiру мақсатында Қазақстан Республикасының Экономика және сауда министрлігі, салалық министрлiктер мен ведомстволар, облыстардың және Алматы мен Астана қалаларының әкiмдерi iрi өнеркәсiптiк және қала құраушы кәсiпорындарды аумақтық оқшауландырылған залалды бөлiмшелерiн, коммуналдық шаруашылықтың көп функциялы және оқшауландырылған бөлiмшелерiн, энергиямен және сумен жабдықтау, автомобиль жолдарын, ауыл шаруашылығы шикiзаттары мен қайталама ресурстарды жинауды және бастапқы қайта өңдеудi, ауыл мен ауыл шаруашылығының инфрақұрылымдарын, әкiмшiлiк және үстеме шығыстардың жоғары деңгейде болуына байланысты мемлекеттік меншiктi пайдаланудың тиiмдiлiгi мен бәсекелесу қабiлетi төмен өзге де өндiрiстердi саралау және шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiне беру мәселелерi бойынша ұсыныстарды қарауы және беруi қажет.
Осы проблемалар мен мәселелердi шешудi ұйымдастыру мен басшылық ету Қазақстан Республикасының Экономика және сауда министрлігіне, Қазақстан Республикасының Табиғи монополияларды реттеу, бәсекенi қорғау және шағын бизнестi, қолдау жөніндегi агенттігіне, облыстардың және Астана мен Алматы қалаларының әкімдеріне жүктеледi.
6. Бағдарламаны іске асыруды ұйымдастыру, қаржыландыру
және бақылау мәселелерi
Бағдарламаны әзiрлеу және iске асыру Шағын кәсіпкерлiктi дамыту және қолдау мемлекеттік бағдарламасының, бизнестiң инфрақұрылымына қолайлы жағдай жасау бөлiгiндегі элементінің бірі болып табылатын және Қазақстан Республикасы Үкіметінің іс-қимыл бағдарламасын іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспарының шеңберінде жүзеге асырылады.
Тоқтап тұрған кәсіпорындар мен тиімділігі шамалы өндірістерді қайта ұйымдастыру мен саралауды жүргізу үшін тізбелер қалыптастыру мәселесін мүліктің тікелей иелері шешеді, ал салалық министрліктер мен ведомстволардың басқаруында болатын республикалық меншік объектілеріне қатысты Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің Мемлекеттік мүлік және жекешелендіру комитеті олардың өкілі болып табылады. Қарамағында акциялардың мемлекеттік пакеттері мен үлесі бар Қазақстан Республикасының салалық министрліктері мен ведомстволары, меншік иесі мен атқарушы органдарға кәсіпорындардың аумақтық-әкімшілік тиесілілігіне сәйкес тоқтап тұрған кәсіпорындар мен тиімдігі шамалы өндірістердің салалық ерекшеліктерін ескере отырып, оларды саралаудың тізбелері жөніндегі ұсыныстарын береді.
Жергілікті атқарушы органдардың (әкімияттардың) мемлекеттік коммуналдық меншік департаменті коммуналдық меншіктегі тоқтап тұрған кәсіпорындар мен тиімділігі шамалы өндірістердің аймақтық тізбесін қалыптастырады және аймақтық деңгейде оларды саралауды жүргізеді.
Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кiрiс министрлігі тоқтап тұрған кәсiпорындар мен тиiмдiлiгi шамалы өндiрiстер тiзбесiн қалыптастыруға қатысады және Қазақстан Республикасы Қаржы министрлiгінің Мемлекеттік мүлiк және жекешелендiру комитетiне, жергiлiктi атқарушы органдарға салық және бюджетке төленетiн басқа төлемдер бойынша берешектерi туралы ақпараттар ұсынады, салық және бюджетке төленетiн басқа да төлемдер бойынша берешектерi бар дәрменсiз кәсiпорындар тiзiлiмiн қалыптастырады. Уәкілеттi орган төлемге қабiлетсiз және дәрменсiз кәсiпорындар мониторингiн жүргiзедi, банкроттық рәсімдерді қолдана отырып, қаржылық-экономикалық сауықтыру рәсiмдерiн жүргiзуге бастамашылық жасайды әрi оны ұйымдастырады.
Сараланатын мүлiктердiң тiзбесi мен көлемінің бақылау цифрлары облыстардың әлеуметтік-экономикалық дамуының аймақтық және салалық бағдарламалары, министрліктер мен ведомстволардың тиiстi ұсыныстары, оларды iске асыру жөніндегi iс-шаралар жоспарлары негiзінде анықталады.
Тоқтап тұрған кәсiпорындар мен тиiмдiлiгi шамалы өндiрiстердi қайта ұйымдастыру процесiнде сараланған мүлiктер (иесiнiң шешiмi негізінде) шағын кәсіпкерлiк субъектiлерiне заңнамада белгiленген тәртіппен сату, жалға беру немесе сенімгерлiк басқару арқылы кейіннен сатып алу немесе меншiкке тегiн беру құқығымен берiледi. Шағын кәсiпкерлiк субъектілері-борышкер кәсіпорынның банкроттық, саралау және мүлiктерiн сату рәсiмдерi банкроттық туралы заңнамаға сәйкес жүргiзiледi.
Тоқтап тұрған кәсіпорындар мен тиімділігі шамалы өндірістердің сараланған мүліктерін шағын кәсіпкерлік субъектілеріне шағын кәсіпкерлікті қолдау әдісі ретінде беру процесінде лизингтік және франчайзингтік қатынастарды қолдау мен дамыту, бизнес-орталық, шағын бизнес технопарк құрылымын және инкубаторларын құруды қамтамасыз ету қажет.
Тоқтап тұрған кәсіпорындар мен тиімділігі шамалы өндірістерді қайта ұйымдастыру және саралау рәсімдерін қаржыландыруды, оларды белгіленген тәртіппен шағын кәсіпкерлік субъектілеріне беруді республикалық және жергілікті бюджеттер қаражаттары, шағын кәсіпкерлік субъектілерін өз қаражаттары, коммерциялық банктердің несиелері есебінен қамтамасыз ету қажет. Бөлінген қаражаттар мен несиелері барынша қайтарымдығын қамтамасыз ету қажет, ол үшін тоқтап тұрған және тиімділігі шамалы өндірістерді қайта ұйымдастыру процесінде сараланған мүліктерді шағын кәсіпкерлік субъектілеріне беруді, бизнес-жоспарлар мен шарттарды (келісім-шарттарды) қарау нәтижесі бойынша тендерлік негізде жүргізу қажет, оларда сараланған объектілерді жеңілдікті немесе өтеусіз негізде сатып алған шағын кәсіпкерлік субъектілеріне қатысты инвестициялық және өзге де міндеттемелерін және тиісті деп қою шараларын тексеру көзделуі тиіс.
Қайта ұйымдастыру және саралау, кейiннен оларды шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiне беру үшiн ұсынылатын тоқтап тұрған кәсiпорындар мен тиiмдiлiгi шамалы өндiрiстер тiзбесiн белгiлеу және қалыптастыру жөніндегі жұмыстардың алдын-ала кезеңi көп шығынды қажет етпейдi және Қазақстан Республикасы орталық атқарушы органдарының, жергiлiктi өкілдi және атқарушы органдардың қызметтiк функциялары мен өкiлеттiктерiн iске асыру процесiнде жүзеге асырылады.
Сараланатын кәсiпорындардың бақылау цифрларының тiзбесi мен көлемiн анықтағаннан кейiн аймақтық және салалық басқару құрылымдары 2002 жылға және одан кейiнгi жылдарға арналған республикалық және жергiлiктi бюджеттердiң қаражаттары есебінен Бағдарламаны іске асыру үшiн қажеттi қаржыландыру көлемiн белгiлейдi.
Бағдарламаны iске асыру кезiнде шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiн өзқаражаттарын, коммерциялық банктер несиелерін тоқтап тұрған кәсiпорындар мен тиiмдiлiгi шамалы өндiрiстердi қайта ұйымдастыру процесiнде сараланған мүлiктердi сатып алу үшін пайдаланылады.
Қайта ұйымдастырылған кәсiпорындардың мүліктiк кешенi құрамына негізгі құрал-жабдықтар - ғимараттар, құрылыстар, жабдықтар, мүкәммал, шикізат, өнімдер және ұйымның өзге де активтері енеді. Сондықтан, сараланатын объектілер мен мүліктерді беру процесі қайта ұйымдастыру және тарату рәсiмдерінің жиынтығы болып табылады, оның процесінде жергілікті атқарушы органдар шағын кәсіпкерлік субъектілері шаруашылық қызметінің мүліктік-құқықтық негізін қамтамасыз ету үшін меншік құқығын растайтын аталған бизнес бірлікті, жабдықтарды, шикізаттар мен материалдарды беру шарттар жасауға мүмкіндік беретін барлық құжаттардың сәйкестендiрiлуiне, паспортталуына және тиісінше ресімделуіне ықпал көмек көрсетуі қажет.
Сараланған объектілер мен мүлiктердiң тиiстi техникалық жай-күйiн, жинақталуын, сатар алдындағы әзiрлiгін, инженерлiк-технологиялық және өндiрiстiк консалтингiн қамтамасыз етуi қажет.
7. Бағдарламаны іске асырудан күтiлетiн нәтижелер
Кәсiпорындардың салалық құрылымын және шағын кәсiпкерлiк шығаратын өнiмдердi жетiлдiру.
Өндiрiстi әртараптандыру және шағын бизнес кәсiпорындары өнiмiнiң номенклатурасын кеңейту.
Шағын бизнес саласында бәсекелестiк ортаның сапасын арттыру.
Қолөнер өндiрiсiнiң бiр бөлiгiн өнеркәсiптiк негiзге көшіру.
Халықтың жұмыспен қамтылу деңгейін арттыру.
8. Бағдарламаны iске асыру жөніндегі
iс-шаралардың жоспары
ҚР Үкіметінің 05.08.02 ж. № 876 қаулысымен жоспар өзгертілді
Іс-шара | Аяқтау нысаны | Орындалуына жауаптылар | Орындалу мерзiмi |
8.1. Тоқтап тұрған кәсiпорындар мен тиiмдiлiгi шамалы өндiрiстер тiзбесiн қалыптастыру | |||
8.1.1 Республикалық мемлекеттік меншiктегi кәсiпорындар | |||
8.1.1.1. Акциялар пакеттерi республикалық меншiктегi тоқтап тұрған және залалды мемлекеттік кәсiпорындар мен акционерлік қоғамдардың мүлiктерiн тексерудi жүзеге асыру, қайта ұйымдастыру және саралау рәсiмдерi ұсынылатын кәсiпорындардың мемлекеттік меншiгiн басқарудың және өмiршеңдiгiнiң тиiмдiлiгін бағалауды жүргiзу |
| Тоқсан сайын | |
8.1.1.2. Акцияларының бақылау пакеттерi мемлекет меншiгіндегі тоқтап тұрған мемлекеттік кәсiпорындар мен акционерлік қоғамдардың тiзбесiн қалыптастыру және толықтыру, олардың құрамынан тиiмдiлiгi шамалы құрылымдық бөлiмшелердi шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiне беру үшiн бөлiп шығару жөнiнде ұсыныс жасау | Тоқсан сайын | ||
8.1.2 Мемлекеттік коммуналдық меншiктегi кәсiпорындар | |||
8.1.2.1. Коммуналдық меншiктегi тоқтап тұрған және залалды кәсiпорындарды тексерудi, қайта ұйымдастыруға, саралауды жүргiзуге және шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiне беруге ұсынылатын кәсiпорындардың коммуналдық меншігін басқарудың өмiршеңдiгiнің тиiмдiлiгін бағалау. |
| Тоқсан сайын | |
8.1.2.2. Кәсiпорындарды қаржылық-экономикалық сауықтыру, қайта ұйымдастыру және тарату жөніндегі облыстық комиссиялардың ұсынымдарына сәйкес қайта ұйымдастыру мен саралауды жүргiзу ұсынылатын тоқтап тұрған кәсiпорындар мен тиiмдiлiгi шамалы өндiрiстердiң тiзбесiн қалыптастыру | Ай сайын | ||
8.1.2.3. Мемлекеттік меншiктегi тоқтап тұрған кәсiпорындар мен тиiмдiлiгi шамалы өндiрiстердi шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiне беру көзделетiн нормативтік құқықтық кесiмдерге өзгерістер мен толықтырулар енгізу жөніндегі нормативтiк құқықтық кесiмнiң жобасын әзірлеу | 2001 ж. 3 тоқсаны | ||
8.1.3. Төлем жасауға қабiлетсiз және дәрменсіз кәсіпорындар | |||
8.1.3.1. Банкроттық рәсiмдерi арқылы саралау және шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiне сатуға ұсынылатын төлем жасауға қабiлетсiз және дәрменсiз кәсiпорындардың аймақтық тізбелерiн қалыптастыру |
| Ай сайын | |
8.1.3.2. Банкроттық рәсiмдерi арқылы саралау және шағын кәсiпкерлiк субъектілерiне сатуға ұсынылатын кәсiпорындарды қаржылық- экономикалық сауықтыру, қайта ұйымдастыру және тарату жөніндегі облыстық комиссиялармен ұсынылған тiзбелердi келiсу және бекіту | Ай сайын | ||
8.1.3.3. Шағымдану-талап арыз беру және дәрменсiз кәсiпорындардың банкроттығына бастама жасауды тұрақты негiзде жүзеге асыру |
| Уәкілетті орган | Ай сайын |
8.1.4. Орталықтандырылған несиелер бойынша республикалық бюджеттен берiлген, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Үкіметінің кепiлдiгiмен мемлекеттік емес сыртқы заемдар бойынша алынған төлем жасауға қабiлетсiз заемшылардың мүлiктері жөнінде | |||
8.1.4.1. Шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiне келісілген шарттармен олардың бюджеттен оқшауландырылған қаражатты өтеуi үшiн орталықтандырылған несиелер бойынша республикалық бюджеттен берiлгенi, сондай-ақ ?кімет кепілдiгiмен мемлекеттік емес сыртқы заемдар бойынша алынған пайдаланылмаған мүлiктердi саралау мүмкiндiгiн талдау |
| ҚР ҚарМ, "Эксим- банк" ЖАҚ | Жарты жылда бір рет |
8.1.5. Жиынтық тiзбенi қалыптастыру | |||
8.1.5.1. Жиынтық ақпаратты, кадастрларын және өзге де ақпарат жиынтықтарын қамтитын қайта ұйымдастырылатын және сараланатын кәсiпорындардың жиынтық тiзбесiн қалыптастыру | Кәсіпорындар активтерінің тізбесі |
| Тоқсан сайын |
8.2 Республикалық және коммуналдық меншіктегі тоқтап тұрған кәсiпорындар мен тиiмдiлiгі шамалы өндірістерді қайта ұйымдастыру және саралау | |||
8.2.1. ҚР МБА әдiстемелiк материалдары негiзiнде республикалық және коммуналдық меншiктегi тоқтап тұрған кәсiпорындар мен тиiмдiлiгi шамалы өндiрiстердi қайта ұйымдастыру мен саралаудың бизнес жоспарларын әзiрлеу |
| Мүдделі шаруашы- лық субъек- тілері, әкімдер | Тоқсан сайын |
8.2.1.1. Республикалық және коммуналдық меншiктегi тоқтап тұрған және тиiмдiлiгi шамалы өндiрiстердi қайта ұйымдастыру мен саралаудың бизнес жоспарлары жөніндегi қорытындыларды әзiрлеу | Бизнес жоспарлар жөніндегі қорытынды |
| Тұрақты |
8.2.2. Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес республикалық және коммуналдық меншiктегi тоқтап тұрған кәсіпорындар мен тиімділігі шамалы өндiрiстердi қайта ұйымдастыру және саралау рәсiмдерiн немесе банкроттық рәсiмдерiн ұйымдастыруды жүргiзу |
| Тоқсан сайын | |
8.2.3. Аукциондық саудаластықтарда шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiне конкурстық массасынан (технологиялық кешендерi мен жабдықтарынан) сараланған мүлiктердi сатуды ұйымдастырy | Уәкілетті орган | Тоқсан сайын | |
8.2.4. Жаңа өндiрiстердi құру үшiн салық төлеушiнiң иелiгіндегі жабдықтарды, жылжымайтын мүлiктердi және т.б. сипаттау кезiнде мүлiкке билiк етуге шектеу қоюдың кезектiлiгiнiң өзгергенi туралы белгiленген тәртiппен ұсыныстарды енгізу |
| 2001 ж. 3 тоқсаны | |
8.3 Бағдарламаның орындалуын ұйымдастыру және бақылау мәселелері | |||
8.3.1. Қалпына келтiрiлген және сараланған өндiрiстердегi жұмыс iстеп тұрған және жаңа жұмыс орындарын пайдаланудың тиiмдiлiгiн арттыратын, белгiлi бiр қызмет түрiмен айналысатын шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiне лицензия беру жөніндегі нормативтiк құқықтық базаны оңайлату |
| 2001 ж. 3 тоқсаны | |
8.3.2. Кәсiпкерлiк қызмет субъектілерiне БАҚ-та және тиiстi лицензиялар мен рұқсаттарды ресiмдеу және беру бөлiгiнде бақылау-рұқсат беру функцияларына ие мемлекеттік органдардың толық тiзбелерiн ұдайы жариялауды қамтамасыз ету | БАҚ-қа ақпарат |
| Тоқсан сайын |
8.3.3. Iрi базалық кәсiпорындардың оқшауланған өндiрiстiк бөлiмшелерi мен пайдаланылмайтын жабдықтарды және беру жөніндегі шарттардың шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiмен жасалуын және негiзгi қызметi шеңберiнде өзара iс-қимыл, ынтымақтастық және өндiрiстiк кооперация жасауды ұйымдастыруға бастамашылық ету және ынталандыру |
| ҚР ОАО, әкімдер | Тоқсан сайын |
8.3.4. Тоқтап тұрған және залалды кәсiпорындарды саралау процесіне қаржылық-несиелiк әрi инвестициялық қолдауды қамтамасыз ету және оларды республикалық және жергiлiктi бюджеттердiң қаражаттары, сондай-ақ басқа да қаржыландыру көздерi (мақсатты заемдар, гранттар және т.б.) есебiнен шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiне белгiленген тәртiппен беру |
| Тоқсан сайын | |
8.4 Шағын кәсiпкерлiк субъектiлерінің сараланған мүліктерді тиімді пайдалануын қамтамасыз ету | |||
8.4.1. Алып тасталды | |||
8.4.2 Өнеркәсiп орындарының сараланған мүлiктерi базасында өз бизнесiн ұйымдастыратын кәсiпкерлердi шағын және орта бизнес саласында даярлау және қайта даярлау бағдарламасын енгізудi жүзеге асыру | Курстар |
| Тұрақты, 2001 ж. 3 тоқсанынан бастап |
8.5 Бағдарламаны ұйымдастыру және іске асыру мәселелері жөніндегі бұқаралық түсіндіру жұмыстарын жүргiзу | |||
8.5.1. Шағын кәсiпкерлiк субъектілерiн бағдарламаның iске асырылуы және бизнес инфрақұрылымын құру үшін объектiлердiң, технологиялық кешендердiң, жабдықтардың және т.б. болуы туралы ұдайы ақпарат берудi қамтамасыз ету |
| Тұрақты | |
8.5.2. Шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң басым салалардағы инвестициялық мүмкiндiктер, шағын бизнес жұмыстары, тауарлары мен көрсетiлетін қызметтерiнiң конъюнктурасы туралы хабардар болуын қамтамасыз ету | Тұрақты | ||
8.6 Бағдарламаны iске асыру жөнінде есеп беру | Жарты жылда бір рет | ||
Қысқартулар тiзбесi:
ҚР ҚарМ ММЖК - Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің
Мемлекеттік мүлік және жекешелендіру комитеті;
ҚР МБА - Қазақстан Республикасының Табиғи монополияны реттеу,
бәсекелестікті қорғау және шағын кәсіпкерлікті қолдау жөніндегі
агенттігі;
ҚР МКМ - Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кіріс министрлігі;
ҚР ӘдМ - Қазақстан Республикасының Әділет министрлігі;
ҚР ҚарМ - Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігі;
ҚР МАКМ - Қазақстан Республикасының Мәдениет, ақпарат және қоғамдық
келісім министрлігі;
ҚР СІМ - Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрлігі;
ҚР ОАО - қарамағында республикалық және/немесе коммуналдық
меншіктегі акцияларының мемлекеттік пакеттері бар акционерлік қоғамдар
және шаруашылық серіктестерінің үлесі бар Қазақстан Республикасының
орталық атқарушы органдары;
облыстық комиссиялар - облыстар әкiмдерінің шешімімен құрылған
кәсіпорындарды қаржылық-экономикалық сауықтыру, қайта ұйымдастыру және
тарату жөніндегі облыстық комиссиялар.
Ескерту: * - уәкiлеттi орган - банкроттық рәсiмдерi мен соттан тыстарату рәсiмдерiнде бюджетке және бюджеттен тыс қорларға міндеттi
төлемдер бойынша несие берушiлер мүдделерін бiлдіруге уәкілетті,
сондай-ақ соттан тыс тарату рәсiмiне бастама жасайтын, Үкiмет белгiлейтiн
орган.
Бағдарлама мәтінінде "кәсiпорын" атауы былайша қолданылады және
ұғынылады:
Кәсiпорын құқық объектiсi ретінде - кәсiпкерлiк қызметте
пайдаланылатын мүлiк кешені. Кәсiпорын тұтастай алғанда мүлiк кешені
ретінде жылжымайтын мүлiк болып танылады.
Кәсiпорын құқық субъектісі ретiнде - кәсіпкерлiк қызметiнiң негiзгi
мақсаты - тауарлар (өнiмдер, жұмыстар мен қызмет көрсетулер) өндiру болып
табылатын заңды тұлға, коммерциялық ұйым.