Қазақстан Республикасының агроөнеркәсіптік кешенін тұрақты
дамытудың 2006 - 2010 жылдарға арналған тұжырымдамасын іске
асыру жөніндегі 2006 - 2008 жылдарға арналған бірінші кезектегі
шаралар бағдарламасын бекіту туралы
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2006 жылғы 6 наурыздағы № 149 Қаулысы

(2008.27.08. берілген өзгерістер мен толықтыруларымен)

ҚР Үкіметінің 2009 жылғы 13 шілдедегі № 1060 Қаулысымен күші жойылды

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2005 жылғы 22 маусымдағы шешімімен мақұлданған Қазақстан Республикасының агроөнеркәсіптік кешенін тұрақты дамытудың 2006 - 2010 жылдарға арналған тұжырымдамасын іске асыру мақсатында Қазақстан Республикасының Үкіметі қаулы етеді:

1. Қоса беріліп отырған Қазақстан Республикасының агроөнеркәсіптік кешенін тұрақты дамытудың 2006 - 2010 жылдарға арналған тұжырымдамасын іске асыру жөніндегі 2006 - 2008 жылдарға арналған бірінші кезектегі шаралар бағдарламасы (бұдан әрі - Бағдарлама) бекітілсін.

2. 2006 - 2008 жылдарға арналған бірінші кезектегі шаралар бағдарламасын іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспарында (бұдан әрі - Іс-шаралар жоспары) көзделген шығыстардың сомасы 2006 және одан кейінгі жылдарға арналған республикалық бюджетті қалыптастыру кезінде нақтылауға және түзетуге жатады деп белгіленсін.

3. Облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдері Бағдарлама бекітілгеннен кейін бір ай мерзімде мүдделі мемлекеттік органдармен келісе отырып, өңірлік бағдарламалар мен оларға іс-шаралар жоспарларын әзірлесін.

4. Бағдарламаны іске асыруға жауапты мемлекеттік органдар мен мүдделі ұйымдар (келісім бойынша):

1) Бағдарламаны іске асыру жөнінде шаралар қабылдасын;

2) Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігіне жарты жылдықтың қорытындылары бойынша жылына екі рет, 10-қаңтарға және 10-шілдеге Іс-шаралар жоспарының орындалу барысы туралы ақпарат берсін.

5. Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігі Қазақстан Республикасының Үкіметіне жарты жылдықтың қорытындылары бойынша жылына екі рет, 25-қаңтарға және 25-шілдеге Іс-шаралар жоспарының орындалу барысы туралы жиынтық ақпарат берсін.

6. Осы қаулының орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің агроөнеркәсіптік кешен мәселелеріне жетекшілік ететін орынбасарына жүктелсін.

7. Осы қаулы қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының

Қазақстан Республикасы

Үкіметінің

2006 жылғы 6 наурыздағы

№ 149 қаулысымен

бекітілген

Қазақстан Республикасының агроөнеркәсіптік кешенін тұрақты

дамытудың 2006 - 2010 жылдарға арналған тұжырымдамасын іске

асыру жөніндегі 2006 - 2008 жылдарға арналған біріншi

кезектегі шаралар бағдарламасы

ҚР Үкіметінің 2007.05.10 № 908 Қаулысымен  мәтіндегі «РМК» және «ЕМК» деген аббревиатуралар «ЖШС» деген аббревиатурамен ауыстырылды (бұр .ред. қара)

Мазмұны

1.Бағдарламаның паспорты

2.Кіріспе

3.Агроөнеркәсіп кешені экономикасының қазіргі таңдағы жай-күйi

4.Қазақстан Республикасының агроөнеркәсіптік кешенін тұрақты

дамытудың 2006 - 2010 жылдарға арналған тұжырымдамасын іске

асыру жөніндегі 2006 - 2008 жылдарға арналған бірінші кезектегi

шаралар бағдарламасының мақсаттары мен міндеттерi

5.Бірінші кезектегі шараларды іске асырудың жолдары мен тетіктерi

§ 1. Өсімдік шаруашылығы өнімдерін өндіру және қайта өңдеу

§ 1.1. Ғылыми-негізделген агротехнологияның сақталынуы

негізінде егіншілікті өңірлік мамандандыру

§ 1.2. Егіншіліктің ылғалқорсақтау технологиясын енгізу

§ 1.3. Суармалы егіншілікті дамыту

§ 1.4. Ауыл шаруашылығы өндірісі үшін жанар-жағар май

материалдары рыногын басқарудың жаңа тетіктерi

§ 1.5. Өсімдік шаруашылығы өнімдерін өндіру және қайта

өңдеудің техникалық жарақтануын сапалы арттыру

§ 1.6. Өсімдік шаруашылығының кластерлік басым бағыттары

негізінде тігінен және көлденеңінен ықпалдасқан өндірісті құру

§ 1.7. Өсімдік шаруашылығы және оның қайта өңделген

өнімдерінің азық-түліктік рыногын реттеу тетіктерi

§ 1.8. Өсімдік шаруашылығы өнімін өндіру жөніндегі

инновациялық жобалар

§ 1.9. Өсімдік шаруашылығы өнімін өндіру мен қайта өңдеудi

дамыту жөніндегі іс-шараларды қаржылық қамтамасыз ету

§ 2. Мал шаруашылығы мен балық шаруашылығы өнімдерін өндіру

және қайта өңдеу

§ 2.1. Мал шаруашылығының өнімділігі мен сапасын арттыру

§ 2.2. Мал шаруашылығы өнімін өндіру мен қайта өңдеудi

техникалық жарақтандыруды арттыру

§ 2.3. Мал шаруашылығындағы және балық шаруашылығындағы

кластерлік басымдықтар негізінде тігінен және көлденеңінен

ықпалдасқан өндірісті құру

§ 2.4. Мал шаруашылығы өнімдерінің азық-түліктік рыногын

реттеу тетіктерi

§ 2.5. Мал шаруашылығы өнімдерін өндірудің экологиялық

қауіпсіздігін қамтамасыз ету

§ 2.6. Мал шаруашылығы және балық шаруашылығы өнімдерін

өндіру мен қайта өңдеуді дамыту жөніндегі іс-шараларды қаржылық қамтамасыз ету

§ 3. Отандық ауыл шаруашылығы машиналарын жасауды дамыту

§ 3.1. Ауыл шаруашылығы машиналарын жасауды дамытудың

негізгі бағыттары

§ 3.2. Ауыл шаруашылығы машиналарын жасауды дамыту

шараларын қаржылық қамтамасыз ету

§ 4. Қызмет көрсету құрылымын және өнімнің қауіпсіздігін

және сапасын бағалау жүйесін дамыту

§ 4.1. АӨК өнімінің қауіпсіздігі қаупін бағалау және

сапасын бақылау жүйесін жаңарту және нығайту, техникалық реттеудi

жетілдіру

§ 4.2. Ауыл шаруашылығы өнімдерін даярлау жүйесi

§ 4.3. АӨК өнімдерін көтерме саудада сату

§ 4.4. АӨК қаржы және сақтандыру құрылымдары

§ 4.5. Ақпараттық-маркетингтік қамтамасыз ету

§ 4.6. АӨК салаларын ғылыми және кадрлық қамтамасыз ету

§ 4.7. Қызмет көрсету инфрақұрылымдарын және өнімдердің

сапасын бақылау және қаупін бағалау жүйесін дамыту бойынша

іс-шараларды қаржылық қамтамасыз ету

§ 5. Қазақстанның Дүниежүзілік сауда ұйымына кіруi

жағдайында агроөнеркәсіп кешенінің бәсекеге қабілеттілігi

§ 5.1. Бәсекеге қабілеттігін көтеру - АӨК тұрақты дамуының

факторы

§ 5.2. Отандық АӨК бәсекеге қабілеттігін арттыру жөніндегi

іс-шараларды қаржылық қамтамасыз ету

6. Бірінші кезектегі шаралар бағдарламасын іске асырудан күтілетін

нәтижелер

7. Қазақстан Республикасының агроөнеркәсіптік кешенін тұрақты

дамытудың 2006 - 2010 жылдарға арналған тұжырымдамасын іске

асыру жөніндегі 2006 - 2008 жылдарға арналған бірінші кезектегi

шаралар бағдарламасын іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспары

Ескерту

ҚР Үкіметінің 2007.05.10 № 908 Қаулысымен  1- бөлім өзгертілді  (бұр .ред. қара)

1. Бағдарламаның паспорты

Бағдарламаның    Қазақстан Республикасының агроөнеркәсіптік кешенін

атауы            тұрақты дамытудың 2006 - 2010 жылдарға арналған

                 тұжырымдамасын іске асыру жөніндегі 2006 - 2008

                 жылдарға арналған бірінші кезектегі шаралар

                 бағдарламасы

Бағдарламаны     Агроөнеркәсіп кешенін тұрақты дамытудың

әзірлеу үшін     2006 - 2010 жылдарға арналған тұжырымдамасы

негіздеме

Бағдарламаны     Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігi

негізгі әзірлеушi

Бағдарламаның    Салаларының өнімділігі мен табыстылығын арттыру

мақсаты          және отандық өнімдердің ұлттық бәсекелестік

                 артықшылықтарын дамыту негізінде АӨК-інің

                 тұрақтылығын қамтамасыз ету

Міндеттері       Ауыл шаруашылығы құрылымдарын өңірлік мамандандыру

                 және ірілету;

                 ылғалқорсақтау технологиясын егіншілікке енгізу;

                 суармалы егіншілікті дамыту;

                 АӨК сапалы техникалық жарақтандыру негізінде АӨК

                 салаларының техникалық жарақтануы және

                 технологиялық жаңаруын қамтамасыз ету;

                 кластерлік басымдылық негізінде ықпалдасқан

                 өндірісті құру;

                 азық-түлік өнімдері нарығын реттеудің жаңа

                 тетіктерін енгізу;

                 АӨК өнімінің қауіпсіздігі қаупін бағалау және

                 сапасын бақылау жүйесін жаңарту және нығайтуды

                 қамтамасыз ету;

                 ауыл шаруашылығы өнімдерін әзірлеу және көтерме

                 сауда жүйесін дамыту;

                 қаржылық, сақтандыру инфрақұрылымдары және

                 ақпараттық-маркетингтік қамтамасыз ету жолымен АӨК

                 субъектілерінің кәсіпкерлік белсенділігін арттыру;

                 АӨК-нің ғылыми-инновациялық инфрақұрылымдарын

                 дамыту және АӨК-ні кадрлық қамтамасыз етудi

                 жетілдіру;

                 ДСҰ кіру жағдайында АӨК субъектілерінің бәсекеге

                 қабілеттігін арттыру.

                 балық өсіруді және балық өнеркәсібін дамыту

Iске асыру       2006 - 2008 жылдар

мерзімi

Қаржыландыру     Республикалық және жергілікті бюджеттер қаражаты,

көздері          бюджеттен тыс көздер қаражаты (агроөнеркәсіптік

                 кешен субъектілерінің меншікті қаражаты, заем

                 қаражаты, тікелей инвестициялар және басқа да қаржы

                 институттарының қаражаты)

Қаржыландыру     2006 жылы - 70879,6 млн. теңге.

көлемдері:       2007 және 2008 жылдарға арналған іс-шаралар

                 бағдарламасын қаржылай қамтамасыз ету

                 Республикалық бюджет комиссиясы бекіткеннен кейін

                 анықталатын болады

Бағдарламаны     Агроөнеркәсіп кешенін техникалық және технологиялық

іске асырудан    жарақтандыру елеулі өседі;

күтілетін

нәтижелер        АӨК өнімінің қауіпсіздігі мен саласын бағалау

                 жүйесі ДСҰ талаптарына сәйкес үйлестірілетін

                 болады;

                 астықты қайта өңдейтін, сүт, жеміс-көкөніс, мақта

                 және балық кластерлер қалыптасатын болады;

                 ауыл шаруашылығы өнімі өндірісіндегі ірі және

                 орташа шаруашылықтардың үлесі 40 % дейін артады;

                 егістік құрамындағы жоғары рентабельді егістер 70%

                 дейін артады;

                 институционалды инфрақұрылым аграрлық рыноктың

                 қажеттілігіне бейімделетін болады;

                 отандық қайта өңдейтін өнеркәсіптерді дамыту үшін

                 тұрақты шикізат негізі құрылатын болады және қайта

                 өңдейтін кәсіпорындардың жүктеме дәрежесi

                 көтерілетін болады;

                 ішкі азық-түлік рыногын реттеу негізі қаланатын

                 болады, қазақстандық экологиялық және биологиялық

                 таза өнімнің экспортты бағдарланған брэндi

                 құрылған;

                 АӨК өнімінің жалпы көлемі 1 га егістік 300 АҚШ

                 долларына дейін артады;

                 АӨК отандық субъектілерінің бәсеке әлеуеті біршама

                 өседі, бұл ДСҰ-ға ену үшін өте маңызды.

ҚР Үкіметінің 2007.05.10 № 908 Қаулысымен  2- бөлім өзгертілді  (бұр .ред. қара)

2. Кіріспе

2005 жылы Қазақстан Республикасының 2003 - 2005 жылдарға арналған Мемлекеттік аграрлық азық-түлік бағдарламасын іске асыру аяқталды. Агроөнеркәсіптік кешенінің дамуы тұрақтанды, Ауыл шаруашылығы өнімдерін және оның қайта өңделген өнімдерін өндірудің өсуі байқалады, азық-түліктің импорты төмендеуде, құрал-жабдықтармен және ауыл шаруашылығы техникаларымен жарақтандыру артуда, ауыл халқының қуаттылығы жақсарды.

Солай бола тұра бұл жерде шешілмеген мәселе аз емес. Елдің ауыл шаруашылық өндірісі әлі де ұсақ тауарлы және соның нәтижесінде техникалық артта қалып отыр. Сала өндірістің негізгі құрал-жабдықтарын жедел жаңартуды, және бірінші кезекте техникалық паркті, қажет етеді.

Өндірілген ауыл және балық  шаруашылығы өнімдерінің 80%-ға жуығы қайта өңдеусіз, шикізат түрінде таралады, ал дайын өнімнің қайта өңдеу кәсіпорындарының техникалық артта қалуы, олардың құрал-жабдықтарының моральдық және табиғи тозуы себепті бәсекеқабілеттілігі төмен.

Ауылдық жерлерде халықтың кәсіпкерлік белсенділігі төмен, соның нәтижесінде ауылдағы халықтың жан басына шаққандағы ішкі өнім қалаға қарағанда 5 есе төмен. Бір жағынан бұл өндірістік инфрақұрылымның дамымауымен және қаржы ресурстарына қол жетімсіздігімен де байланысты.

Мұның барлығы еңбек өнімділігінің артуына, ауыл және балық  шаруашылығы өнімдерінің рентабелділігі мен сапасына кедергі болуда, бұл бізге ішкі азық-түлік рыногының ашықтығы жағдайынан жұмыс істеуге тура келетін ДСҰ кіру алдында аса өзекті.

Бұл міндеттерді шешу үшін мемлекет Басшысының Қазақстан халқына Жолдауына сәйкес Агроөнеркәсіптік кешенін тұрақты дамытудың 2010 жылға дейін арналған тұжырымдамасы әзірленді.

Осының негізінде алдағы жақын үш жылдық шараларды нақтылау мақсатында Қазақстан Республикасы агроөнеркәсіптік кешенін тұрақты дамытудың 2006 - 2010 жылдарға арналған тұжырымдамасын іске асыру жөніндегі 2006 - 2008 жылдарға арналған бірінші кезектегі шаралар бағдарламасы әзірленді.

ҚР Үкіметінің 2007.05.10 № 908 Қаулысымен  3- бөлім өзгертілді  (бұр .ред. қара)

3. Агроөнеркәсіп кешені экономикасының қазіргі таңдағы жай-күйi

2005 жылы ауыл шаруашылығының жалпы өнімі 764,8 млрд. теңге деңгейіне жетті, бұл 2004 жылмен салыстырғанда 9,4%-ға жоғары.

Жалпы өнім құрылымында мал шаруашылығы саласының үлесі өсуде, егер 2001 жылы ол 39 % төмендесе, қазіргі күні 46,5 % құрайды.

Сыртқы саудада ауыл шаруашылығы өнімдерінің және оның қайта өңделген өнімдерінің оң айырымы сақталуда. Ауыл шаруашылығы өнімдерінің және оның қайта өңделген өнімдерінің экспортының импорттан жоғарылауы 2003 - 2005 жылдары 8 %-ды құрады.

Балық және балық өнімінің сыртқы саудасындағы импорт физикалық көлемде экспорттан артық. Сонымен қатар, экспорттық портфельдің нарықтық құны жоғары.

Өсімдік шаруашылығында

Қазіргі уақытта ауыл шаруашылығы дақылдарының егіс алаңы 18,4 млн. гектар. Егіс алаңдары құрылымында жемдік астықтың, жарманың және жем дақылдарының үлесі аз болуы есебінен негізгі үлес дәнді дақылдарға (80 %-ға дейін) мен бидайға (68 %) тиіп отыр. Ауыспалы егіс тәртібі бұзылып қоза үлесі ұлғайтылған, жеміс ағаштары мен жүзім ағаштарының алаңын азайту тұрақты сипат алып отыр. Сонымен бірге майлы дақылдар мен қант қызылшасы егістіктерін ұлғайтуда оң өзгерістер де байқалады.

Егістік жердің өнімділігін арттыру мақсатында жыл сайын оның құрылымында сүрі жердің үлесі ұлғайтылып отырады. 2005 жылы ол 19,1%-ды құрады, бұл 2001 жылмен салыстырғанда 7%-ға дерлік артық.

2002 - 2004 жылдарда республика бойынша тұтас алғанда 100 мың тоннадан астам минералдық тыңайтқыш (қолданыстағы түрі) себілді, яғни өткен 6 жылда себілген минералдық тыңайтқыш көлемінен артық. Қазақстанда минералдық-шикізат ресурстарының барлық түрі болса да, өндірілетін минералды тыңайтқыштың түр-түрінің тек фосфорлымен шектелуде.

Тракторлар паркі 1995 жылы 138,5 мың бірлік болған еді, 2004 жылы 129,4 мың бірлікке дейін, жемшөп жинайтын комбайн - 7,7 мыңнан 3,1 мың бірлікке дейін және т.с.с. азайды. Қазіргі уақытта қолданыстағы тракторлар мен комбайндардың 70-75 %-ының орташа жасы 13 - 14 жыл, ал оларды пайдаланудың нормативтік мерзімі - 7-10 жыл.

Мал шаруашылығында

Мал шаруашылығы өнімін өндіру 1998 - 2000 жылдарда құлдырау шегіне жетті де, бірте-бірте ұлғайтыла бастады, алайда әлі 1995 жылғы деңгейге жеткен жоқ.

50 %-дан астамын ауыл шаруашылығы құрылымдары өндіретін жұмыртқа мен құс етін қоспағанда, еттің, сүттің және жүннің 80%-дан астамы үй шаруашылықтарында өндіріледі.

Мал шаруашылығы өнімін өндіру қарқынының ұлғаюы ең алдымен мал басының көбеюіне байланысты. 1998 жылдан бастап мал мен құс басы өсуге бағыт алды.

Еттің (негізінен құс еті) өзіндік құны мен түр-түрі бойынша бәсекеге қабілетсіздігінің салдарынан импорттың ұлғаюға беталысы байқалады. 2005 жылы құс еті импорты 2002 жылмен салыстырғанда 2,3 есеге өсті. Құс фабрикаларының қолданыстағы қуаттылығы 100,0 мың тоннадан артық құс етін өндіруге мүмкіндігі бола тұра, импорт бойынша келіп түскен құс етінің көлемі (110,4 мың тонна) республика бойынша өндіріс көлемінен (болжаммен 45,0 мың тонна) шамамен 2,5 есе артық.

Балық шаруашылығында

Балық шаруашылығы су тоғандарының жалпы алаңы, Каспий теңізін қоспағанда, 3 миллион гектарға жуық. 2006 жылы республика су тоғандарында лимит 49754,6 мың тонна болғанда 41773,9 мың тонна балық ауланған.

Мемлекеттік тапсырыс шеңберінде жыл сайын жіберілетін балық шабақтары мен личинкалары 194,02 млн. дана, оның ішінде Каспий теңізіне жіберілетін бекіре балығының шабағы 6,0-дан астам данаға дейін жетеді.

Республикамызға балық пен балық өнімі 35 шет елден келіп түседі. Балықты негізгі жеткізіп берушілерге Ресей, Норвегия және Латвия жатады.

Балық пен балық өнімінің импорты соңғы бес жыл ішінде көлемі бойынша да, құны бойынша да 2006 жылы ең жоғары болды және 2001 жылғы 34,7 мың тонна және 16,0 млн. АҚШ доллары болған көрсеткіштермен салыстырғанда тиісінше 44,1 мың тонна мен 31,6 млн АҚШ долларына жетті. 2006 жылы әкелінетін өнімнің негізгі көлемі мұхит балығы (дайын мұздатылған және консервіленген) болды.

Қазіргі уақытта балықты қайта өңдеу және балық өнімін шығару республикамыздың 58 кәсіпорнында жүзеге асырылады. Балық өнімін шығарудың негізгі түрлеріне мыналар жатады: балық консервілері мен пресервтері, балық еті, мұздатылған балық, ысталған балық, сүрленген және басқа да балық өнімі.

Ауыл шаруашылығы шикізатын қайта өңдеу өнімдерi

Тамақ өнеркәсібі ел экономикасының тұрақты өсуі үшін аса маңызға ие. Бұл сектор 2005 жылғы алдын ала алынған деректер бойынша қайта өңдеу өнеркәсібі құрылымында 26,3% құрайды және жалпы ішкі өнімнің шамамен 7,5 %-ын кіргізеді. Кейінгі төрт жылда сектор жыл сайын 108,2 %-дан 114,4 %-ға дейін өсу қарқынын көрсетті. Азық-түлік өнімдерін өндіру 2005 жылы 424,8 млрд. теңгеге жетті, бұл 2004 жылдың деңгейінен 14,4 %-ға жоғары.

Қолданыстағы қуаттылықтар республика халқының сүт өнімдерін терең қайта өңдеу жөніндегі қажеттігін 95,3 %-ға, консервіленген жеміс және көкөніс өндіру бойынша 27%-ға, ет өнімдері бойынша 49%-ға қамтамасыз ете алады.

Ауыл шаруашылығы өнімін қайта өңдеу және тамақ өнімдерін өндіру көлемі жыл сайын ұлғая түсуде. Яғни, 2005 жылы 2002 жылғы деңгейге қарағанда өсімдік майы - 3,2 есеге жоғары және 2004 жылдың деңгейінен - 1,0 %-ға жоғары, тиісінше, ұн 23,7 %-ға және 22,6%-ға, жарма 27,1%-ға және 15,1 %-ға, кондитерлік өнімдер 1,6%-ға және 16,8 %-ға, қоюлатылған сүт - 2,2 есе және 28,8%-ға, жеміс-көкөніс консервілері - 3,3 есе және 4,6 %-ға, шұжық өнімдері - 1,4 есе және 1,0 %-ға, ірімшік - 1,6 есе және 10,7%-ға, өңделген сұйық сүт пен кілегей - 42,6%-ға және 13,1%-ға, сары май - 2 есе және 40,9%-ға артық өндірілді.

2005 жылы 2004 жылмен салыстырғанда ең маңызды азық-түлік тауарларының түрлері бойынша экспорт ұлғайып импорт азайды.

Азық-түлік өнеркәсібі дамуының оң ағымы еліміздің экономикасы жалпы жақсаруына байланысты өнімнің көптеген түрлеріне халықтың сұранысы күшеюімен, сондай-ақ қуаттылықтарды жаңартуға және айналым қаражатын толықтыруға екінші деңгейдегі банктердің арзандатылған кредиттерін тартуға бағытталған мемлекеттік қолдау шараларын іске асырумен негізделінеді.

ҚР Үкіметінің 2007.05.10 № 908 Қаулысымен  4- бөлім өзгертілді  (бұр .ред. қара)

4. Агроөнеркәсіптік кешенін тұрақты дамытудың 2006 - 2010

жылдарға арналған тұжырымдамасын іске асыру жөніндегi

2006 - 2008 жылдарға арналған бірінші кезектегі шаралар

бағдарламасының мақсаттары мен міндеттерi

Мақсаты - салаларының өнімділігі мен табыстылығын арттыру және отандық өнімдердің ұлттық бәсекелестік артықшылықтарын дамыту негізінде АӨК-інің тұрақтылығын қамтамасыз ету.

Міндеттері:

ауыл шаруашылығы құрылымдарын аймақтық мамандандыру және ірілету;

ылғалқорсақтау технологиясын егіншілікке енгізу;

суармалы егіншілікті дамыту;

АӨК сапалы техникалық жарақтандыру негізінде АӨК салаларының техникалық жарақтануы және технологиялық жаңаруын қамтамасыз ету;

кластерлік басымдылық негізінде ықпалдасқан өндірісті құру;

азық-түлік нарығын реттеудің жаңа тетіктерін енгізу;

АӨК өнімінің қауіпсіздігі қаупін бағалау және сапасын бақылау жүйесін жаңарту және нығайтуды қамтамасыз ету;

ауыл шаруашылығы өнімін бірлесіп өндіру, дайындау, өткізу, қайта өңдеу, сақтау, тасымалдау, тауарлық-материалдық құндылықтармен жабдықтау және ауыл шаруашылығы өнімін көтерме саудамен сату жүйесін дамыту;

қаржылық, сақтандыру инфрақұрылымдары және ақпараттық- маркетингтік қамтамасыз ету жолымен АӨК субъектілерінің кәсіпкерлік белсенділігін арттыру;

АӨК-нің ғылыми-инновациялық инфрақұрылымдарын дамыту және АӨК-ні кадрлық қамтамасыз етуді жетілдіру;

ДСҰ кіру жағдайында АӨК субъектілерінің бәсекеге қабілеттігін арттыру.

АӨК салаларын индустрияландыру арқылы ауыл шаруашылығы өндірісін жеделдетіп дамыту;

балық өсіру мен балық өнеркәсібін дамыту

ҚР Үкіметінің 2007.05.10 № 908 Қаулысымен   (бұр .ред. қара); 2008. 17.06. № 589 Қаулысымен (бұр.ред.қара) 5- бөлім өзгертілді

5. Бірінші кезектегі шараларды іске асырудың жолдары мен тетіктерi

§ 1. Өсімдік шаруашылығы өнімдерін өндіру және қайта өңдеу

§ 1.1. Ғылыми-негізделген агротехнологияның сақталынуы

негізінде егіншілікте өңірлік мамандану

Мәселелер:

аймақтарда егіс алаңдары құрылымдары оңтайландырылмаған, егіс құрылымында рентабелді дақылдар алаңдары жеткіліксіз, жемдік дақылдар мен қант қызылшасының егіс алаңдары қысқаруы байқалды, арамшөптерге және дәнді дақылдардың ауруларына қарсы күрес жүргізу үшін "егістік санитары" ретінде ауыспалы егістікте сұлыны пайдаланудың жеткіліксіздігі (1-5-кестелер);

ауыл шаруашылығы дақылдарының түсімділігінің деңгейі төмен;

ғылыми негізделген агротехнология сақталмайды, агротехникалық жұмыстардың оңтайлы мерзімдері және сорттардың түрлі мерзімдік өсімділік арақатынасы ұсталмайды, егісте төмен сапалы тұқым пайдаланылады;

топырақтың құнарлылығының төмендеуі;

отандық селекция мен тұқым шаруашылығының жете дамымағандығы, қазақстандық селекцияның жоғары сапалы сорттары мен будандарының жоқтығы;

жаңа сорттар мен будандарды жедел енгізуде кедергі болып отырған ауыл шаруашылығы саласындағы өсімдіктерді аудандарға бөлу жөніндегі қолданыстағы заңдардың жетілдірілмеуі;

сорт сынау, тұқым шаруашылығы, тұқымның сапасын сараптау процестерінің техникалық жарақтануының әлсіздігі;

кадрлармен жеткіліксіз қамтамасыз етілу;

қайта өңдеу өнеркәсіптері үшін сапалы шикізаттың жеткіліксіздігі;

мақтаның дара дақылы;

отандық қант заводтарының қант өндірісінде тамыр-жемісті өсімдік орнына қамысты қант-шикізатын пайдалануы үлесінің жоғарылығы;

сапасын төмендетпей өнімді ұзақ сақтауды қамтамасыз ететін газды ортаны реттейтін арнаулы көкөніс сақтайтын қоймалар іс жүзінде жоқ.

жүзім екпелерінің алаңын және жүзімнің жоғары сапалы және жоғары өнімді сорттарын отырғызу материалын өндіруді қысқарту.

Міндеттер:

аймақтық табиғат-ауа райы ерекшеліктерін ескере отырып, ауыл шаруашылығы өнімдерін шоғырландыру және мамандандыру;

жоғары рентабельді, экспорт бағытты егісті кеңейту есебінен егіс алаңдарын оңтайландыру жолымен өсімдік шаруашылығын диверсификациялау;

ғылыми негізделген агротехнологияны сақтауды ынталандыру;

мемлекеттік сорт сынау жүйесін реформалау;

қайта өңдеу кәсіпорындарының шикізатқа қажеттілігін қанағаттандыру.

1-кесте. Астық дақылдарын өндіру

2-кесте. Майлы дақылдарды өндіру және қайта өндіру

3-кесте. Жарма дақылдарын өндіру

4-кесте. техникалық дақылдарын өндіру және қайта өңдеу

* мақта талшығының экспорты және импорты

5-кесте. Жемістер мен көкөністерді өндіру және қайта өңдеу

Шаралар:

республиканың әрбір облысы үшін басым дақылдар тізбесін (6-кесте) және егіс алаңдарының оңтайлы құрылымын анықтау (7-кесте);

бидайдың күшті және қатты сорттарын, астық, жемдік астық, майлы, дәнді-бұршақты және жарма дақылдарын өндіру мен қайта өңдеу көлемін арттыру;

мықты жемдік база құру, оның ішінде төмен бағалы (эрозияланған, аз өнімді) егістік жердің бөлігін толыққанды мал азығына арналған жерлерге жоспарлы ауыстыру және көпжылдық дәнді-бұршақтылармен және астық тұқымдастармен толтыру, табиғи мал азығына арналған жерлерді тамырынан жақсарту есебінен;

құнарландырылған және құрама жемдер құрамында арпаны негізгі жемдік дақыл ретінде пайдалану;

агротехникалық ережелер мен нормаларды және егіншіліктің қажетті жоғары мәдениетін сақтау;

ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілерді көктемгі-егіс және жинау жұмыстарын жүргізуге қажетті жанар-жағар май материалдарын, минералды тыңайытқыштарды және суару суларын жеткізу құнын субсидиялау тетіктері арқылы орта және ірі құрылымдарға біріктіруді ынталандыру;

көктемгі егіс және егін жинау жұмыстарын жүргізген кезде отандық тауар өндірушілер негізгі және айналымдағы қаражаттарды алуға жеңілдетілген кредит беру;

көктемгі егіс және егін жинау жұмыстарын жүргізуге жергілікті бюджет қаражаты есебінен кредит берген кезде сыйақы ставкасын өтеу;

егіншіліктің табиғат қорғау және бейімді-ландшафты ылғалқорсақтау жүйесін әзірлеу және көшу;

өсіру технологиясын топырақтық-климаттық жағдайларға және дақылдар мен сорттардың биологиялық ерекшеліктеріне бейімдеу;

өсімдіктердің жергілікті жағдайға бейімделген, торығуға шыдамды, жоғары түсімді сорттарын құру және енгізу, селекция мен тұқым шаруашылығын дамыту, өндіріске өнеркәсіптік сорттарын енгізу;

ғылыми-негізделген ауыспалы егісті сақтау және игеру жолымен егістік жерлердің құнарлылығын арттыру, дәнді-бұршақтылар және астықтық дәнді-бұршақтылар егісін кеңейту, сүрі жер енгізу;

тұқым шаруашылығы және өсімдік сорттарын қорғау саласындағы заңнаманы жетілдіру;

Қазақстан Республикасының "Мақта саласын дамыту туралы" Заңы жобасын әзірлеу және қабылдау;

биодизель өндіретін зауыт салу;

көкөніс дақылдарын өндірудің бөлігін консервілеуге арналған сорттарға қайта бағыттау, қайта өңделген өнімдер өндіру түр-түрі мен көлемін ұлғайту.

жүзімдіктердің ескі алаңдарын қалпына келтіру (қайта жаңарту) және жаңаларының негізін қалау;

отандық шарап ашыту өнімінің сапасы мен түр-түрін жақсарту, өндіріс шығындары мен бағаларын төмендету есебінен оның бәсекеге қабілеттілігін арттыру.

6-кесте. Өңірлер бойынша ұсынылған басым дақылдар тізбесi

7-кесте. Егіс алаңдарының ұсынылған құрылымы, %

Күтілетін нәтижелер:

ғылыми негізделген ауыспалы егісті енгізу және игеру;

түсімділікті, жалпы өнімді және өсімдік шаруашылығы өнімдерінің сапасын арттыру;

елдің негізгі тамақ өнімдеріне ішкі қажеттілігін қамтамасыз ету;

бәсекелестіктің, қайта өңдеу көлемінің, оның ішінде терең, өсуі, өсімдік шаруашылығы өнімдерінің және оның қайта өңдеу өнімдерінің экспорты көлемінің ұлғаюы және импорт көлемінің қысқаруы;

қазақстандық экологиялық және биологиялық таза өсімдік шаруашылығы өнімдерінің және оның қайта өңдеу өнімдерінің коммерциялық брэндін құру, түр-түрін арттыру;

отандық қайта өңдеу кәсіпорындарын дамыту үшін тұрақты шикізат негізін құру және қайта өңдеу кәсіпорындарының жүктелінім деңгейін жоғарылату;

өнеркәсіптік мал шаруашылығы және құс шаруашылығын дамыту үшін жемдік базаның тұрақты негізін құру.

§ 1.2. Егіншіліктің ылғалқорсақтау технологиясын енгізу

Мәселелер:

астық салалары рентабельдігінің төмендігі, себебі астыққа баға сұраным мен ұсыныстың ықпалымен қалыптасады және тұрақсыздылықпен сипатталады, астық өндірісінің рентабельдігін шығынды қысқарту есебінен ғана көтеру мүмкін (8-кесте)

8-кесте. Дәнді дақылдарын әртүрлі технологиялар бойынша

өндірудің өзіндік құнының құрылымы

су және жел эрозиясына ұшырағыштығы, өңдеудің одан әрі қарқындануы жағдайында жердің толық тозу қаупі;

дәстүрлі технология жағдайында өсімдік шаруашылығы өнімін өндіруге жұмсалатын шығындар, жанар-жағар май (бұдан әрі - ЖЖМ), шығыс материалдары, техника және еңбек ақыны төлеу бағасының деңгейі жоғары (дәнді ауыспалы егіске арналған машиналардың дәстүрлі жиынтығы әр 2,5 мың гектарға машиналардың 21 атаулы 64 бірлігін қамтиды, оның ішінде 12 трактор. Жалпы металды қажетсіну 206 тоннаны құрайды) (9-кесте);

ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілердің ылғал ресурстарын сақтау технологияларын енгізуге дайын еместігі (техникалық, технологиялық, моральдік);

ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілердің өсімдіктерді қорғау құралдарын (атап айтқанда құрамында глифосаты бар гербицидтерді), тыңайтқыштарды, жанар-жағар май материалдарын, техникаларды сатып алуға олардың құндарының жоғары болу себебінен қаражат айналымының жеткіліксіздігі;

ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілерде топыраққа механикалық әсер етуді азайтуды қамтамасыз ететін арнайы жұмыс органдары бар сепкіштер және жабу қабаттарын жасау үшін сабандарды біркелкі шашуды қамтамасыз ететін ұсақтағышы бар жинауыш техникалар жоқтығы;

білікті мамандардың іс жүзінде жоқтығы.

9-кесте. «Заречное» РМК үлгісінде ең төменгі-нөлдік

технологияны қолданудың экономикалық тиімділігi

Шаралар:

ылғал ресурстарын сақтау ең аз нөлдік технологияларды бірінші кезеңде Ақмола, Қостанай, Солтүстік Қазақстан облыстарында тиісті материалды-техникалық базалары бар шаруашылық жүргізуші субъектілер базасында енгізу;

ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілерді жаңа технологияларға үйрету, технология компоненттерін өндірістік жағдайда көрсету, шетел тәжірибелерімен танысу, егіншіліктің жаңа жүйесінің артықшылығын ғылыми жарияланым және бұқаралық ақпарат құралдары арқылы кеңінен насихаттау;

химиялық сүрі жер технологиясын енгізу (10-кесте).

10-кесте. Глифосат пайдаланудағы шығын

Күтілетін нәтижелер:

мемлекеттік қолдаумен егіншіліктің ылғалқорсақтау технологиясын жаппай жедел енгізу, жер жырту көлемін азайтуға қол жеткізу, ылғалды сақтауды қамтамасыз ету, ауыл шаруашылығы дақылдарының түсімділігін арттыру, еңбек шығынын қысқарту, жанар-жағар май материалын, жұмыс күшін, материалдық ресурстарды және ақша қаражатын үнемдеу, құрал-жабдықтарға шығыстарды азайту;

топырақ қабатының жоғарғы қабатында органикалық заттарды сақтау, су және жел эрозиясы қатерін азайту, топырақтың құнарлылығын жоғарылату және құрылымын жақсарту.

§ 1.3. Суармалы егіншілікті дамыту

Мәселелер:

суармалы жердің тұздану, сортаңдану және суландыру эрозиясына ұшырауы процесінің дамуы;

суару жүйелерінің пайдалы қызмет коэффициентінің төмендеуі;

тұтынылатын суды шынайы есепке алудың жүргізілмеуі;

мелиорацияны мемлекеттік бюджет және басқа да көздердің есебінен қаржыландыру көлемінің аздығы;

суармалы жерлерді көп жағдайда монодақылды егуге ғана пайдалану, ғылыми негізделген ауыспалы егістің сақталмауы;

ішкі суару жүйелерін пайдалану және ұстап тұру бойынша су пайдаланушылардың ауылдық тұтыну кооперативтерін (ары қарай - САТК) ұйымдастырудың әлсіздігі;

күріш өңделетін негізгі өңірлерде суару су жеткіліксіз;

мақта өңделетін негізгі өңірлерде суару судың шығыстарының артуы.

Шаралар:

нормативтік құқықтық базаны жетілдіру;

гидромелиорациялық кондоминиумді және САТК құруға және нығайтуға ықпал ету;

судың есебін жүргізу жүйесін қалпына келтіру және суару жүйелеріндегі гидропосттарды паспорттауды жүргізу;

суармалы жерлерде су пайдалануды басқарудың ұйымдық құрылымын жетілдіру;

суармалы жерлердің мелиоративтік жай-күйін жақсарту шараларын жүргізу;

шаруашылық аралық арналар және гидромелиорациялық құрылыстардың айрықша қауіпті учаскелерін күрделі жөндеу және қалпына келтіру;

суару жүйелерін қайта жаңарту және қайта жабдықтау;

суарудың суды үнемдейтін және топырақты қорғайтын технологияларын пайдалану;

суармалы жерлердегі егіс алаңдары құрылымдарын жетілдіру;

кешенді мақсаттағы гидротехникалық құрылыстар және су қоймаларын қайта жаңарту;

ауыл шаруашылығы тауарларын өндірушілерге суару суын жеткізу қызметі бойынша құнды субсидиялау;

ауыл шаруашылығы дақылдарын өсірудің прогрессивтік технологияларын қолдану;

суармалы жерлердегі мелиоративтік жүйелерді кешенді қалпына келтіру үшін республикалық бюджет және халықаралық қаржы институттарының қаржыларын тарту.

Күтілетін нәтижелер:

суармалы жерлерді рациональды пайдалану, ауыспалы егісті қалпына келтіру есебінен топырақтың құнарлылығын сақтау және жоғарылату;

мелиоративтік жүйенің пайдалы әрекет коэффициентін арттыру.

§ 1.4. Ауыл шаруашылығы өндірісі үшін жанар-жағар май

материалдары рыногын басқарудың жаңа тетіктерi

Мәселелер:

соңғы жылдардағы мұнай мен мұнай өнімдеріне әлемдік бағаның өсуі ішкі бағаның өсуіне әкелді;

мұнай өнімдері (дизельдік отын) рыногын реттеуде ауыл шаруашылығы науқанын жүргізу кезеңінде оларға бағаны төмендету мақсатымен рыноктық емес әдістерді пайдалануы;

ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілердің ЖЖМ-ға қолжетімдігінің тиімді тетіктерінің жоқтығы.

Міндеттер:

отандық ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілерді қолжетімді баға бойынша жанар-жағар майлармен қамтамасыз ету.

Шаралар:

жыл сайын облыстар қимасында дизельдік отынға қажеттілікті анықтау;

дизельдік отынды өңірлік мамандандырылуды ескере отырып бөлу;

ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілердің қажеттіліктеріне және бекітілген облыстарға сәйкес мұнай өндіруші зауыттардың (бұдан әрі - МӨЗ) ішкі рынокқа мұнай өнімдерін жеткізуін қамтамасыз ету;

ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілердің ЖЖМ сатып алу жөніндегі ұсынылған құжаттары және егілген алаңдар туралы анықтамалары (1-сурет) негізінде көктемгі-егіс және жинау жұмыстарын жүргізуі үшін дизельдік отынның құнын субсидиялау;

ауыл шаруашылығы мұқтаждығы үшін мұнай өнімдерін құюға жылжымалы құрамның үздіксіз және уақытылы берілуін қамтамасыз ету.

Күтілетін нәтижелер:

астық түсімділігін оңтайлы мерзімде барлық агротехникалық шараларды орындау есебінен жоғарылату;

өсімдік шаруашылығы өнімдерін өндіруді тұрақтандыру және оның табыстылығын арттыру;

отандық ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілердің бәсекеге қабілеттілігін жоғарылату.

1-сурет. Ауыл шаруашылығы тауарларын өндірушілерге субсидия

төлеу сызбасы

ҚР  Үкіметінің 2007 ж. 5 қазандағы № 908 Қаулысымен   1.5 параграфы өзгертілді (бұр. ред. қара)

§ 1.5. Өсімдік шаруашылығы өнімдерін өндіру және қайта

өңдеудің техникалық жарақтануын сапалы арттыру

Өсімдік шаруашылығы өнімдерін өндіру және қайта

өңдеудің техникалық жарақтануын арттыру

Мәселелер:

ауыл шаруашылығы техникасының тозу деңгейінің жоғарылылығы (80 %) және жаңартудың баяу қарқыны (5,6 % соңғы төрт жылда);

ауыл шаруашылығы тауарларын өндірушілердің арнайы техникамен және құрал-жабдықтармен жарақтануының төмендігі;

республиканың машина-трактор паркін жаңартуға мемлекет бөлетін қаржының жеткіліксіздігі;

ауыл шаруашылығы және өнеркәсіп өнімдеріне бағаның теңсіздігі;

ауыл шаруашылығы шикізатын қайта өңдеу кәсіпорнының өндірісті елеулі жаңартуға қаржысының жоқтығы;

екінші деңгейдегі банктердің кредит берудегі проценттік ставкасының жоғары болуы және кепілдік қамтамасыз ету жоқтығы себепті кредит қаржысының қол жетімсіздігі;

құрал-жабдықтарды және технологияны қазіргі заманғы әзірлеудің жеткіліксіздігі;

жоғары өнімді шетелдік құрал-жабдықтардың қымбатшылығы;

шикізатты өлшеп буу, тиеу және бөлу процесін автоматтандырудың төмен деңгейі.

Міндеттер:

ауыл шаруашылығы өндірісін энергиямен қамтамасыз етудің өсуін қаржылық лизингті инвестициялау және кредит және лизинг бойынша проценттік ставканы субсидиялау арқылы ынталандыру;

технологиялық процестер мен құрал-жабдықтарды жедел жаңарту.

Шаралар:

Қазақстан Республикасының сәйкестік сертификаты бар қазіргі заманғы ауыл шаруашылығы техникасының импорты;

лизингке берілетін ауыл шаруашылығы техникалары мен технологиялық құрал-жабдықтарының номенклатурасын кеңейту;

арнайы ауыл шаруашылығы техникаларымен және құрал-жабдықтармен қамтамасыз ету;

лизинг бағдарламасына мемлекеттік реттеу тетіктерін (қаржылай лизингі бойынша сыйақы ставкасын өтеу) пайдалану арқылы жеке капиталды тарту;

ауыл шаруашылығы өнімдерін қайта өңдеу кәсіпорындары үшін құрал-жабдық лизингісіне қаржыны көбейту;

жоғары өнімді технологиялық құрал-жабдықтардың лизинг рыногын кеңейту;

өндірістің аз шығынды технологияларын енгізу.

Күтілетін нәтижелер:

жеке капиталды тарта отырып республиканың машина-трактор паркін техникалық жаңарту;

ауыл шаруашылығы өнімдерін қайта өңдеу кәсіпорындарында қазіргі заманғы құрал-жабдықтар және өндіріс технологиясын енгізу;

құрал-жабдықтардың өнімділігі мен сапасын арттыру.

Машина-технологиялық станциялары арқылы сервистік қызмет көрсету

Мәселелер:

машина-технологиялық станциялары (МТС) жүйесінің дамымағандығы;

техникалық сервистік қызмет көрсету орталықтарының жоқтығы.

Міндеттер:

ауыл шаруашылығы өндірісіне сервистік қызмет көрсету жүйесін құру.

Шаралар:

МТС жүйесін дамыту, олардың қызмет көрсету саласын және ұсынатын қызмет түрлерін кеңейту;

ауыл шаруашылығы техникаларын жөндеу, сервистік қызмет көрсету және қосымша бөлшектер сатуды іске асыратын техникалық қызмет көрсету желісін құру;

жөндеу-сервистік қызмет көрсету қызметін сертификаттау.

Күтілетін нәтижелер:

МТС жүйесін дамыту негізінде техниканы пайдалану тиімділігін арттыру;

ауыл шаруашылығы инфрақұрылымдарын дамыту.

ҚР  Үкіметінің 2007 ж. 5 қазандағы № 908 Қаулысымен  (бұр. ред. қара); 2008. 17.06. № 589 Қаулысымен (бұр.ред.қара) § 1.6  өзгертілді

§ 1.6. Өсімдік шаруашылығының кластерлік басым бағыттары

негізінде тігінен және көлденеңінен ықпалдасқан өндірісті құру

Ақмола, Қостанай және Солтүстік Қазақстан облыстарындағы астықты қайта өңдеу кластерi

Мәселелер:

астық қабылдау кәсіпорындарында сапалы көрсеткіштері бойынша астық партияларын құруға бақылаудың жоқтығы ұн тарту партиясын құруды қиындатады;

қазақстандық астықтың бәсекеге қабілеттілігінің және экспорттық әлеуетінің төмендеуі;

ауыл шаруашылығы өнімі экспортының шикізат сипаты;

қайта өңдейтін кәсіпорындарға салынатын салық деңгейі жоғары, оның ішінде қосылған құн салығына;

астық жинаудан кейінгі өңдеу жұмыстары жүйесінің және астықты сақтаудың нашарлауы;

ұнды ұсақ тауарлы өндіру - кәсіпорындардың бар болғаны 13,6%-ы ғана өнеркәсіптік диірмен кәсіпорындарын құрайды;

ұнның өркениетті көтерме рыногы жүйесінің жоқтығы;

ұнның қазақстандық ортақ брэндінің жоқтығы, ол бағаның түсуіне және сыртқы рынокқа сапасыз өнімнің жеткізілуіне әкеліп соғады;

астықты терең қайта өңдеудің жеткіліксіз дамуы;

тасымалдауға көлік шығыстарының жоғарлығы;

Қазақстанда өндірілетін макарон өнімдерінің сапасы халықаралық стандарттарға сай емес;

астықты терең қайта өңдеу өнімдерінің экспортын қолдаудың анық мемлекеттік стратегиясының жоқтығы;

сала жөнінде статистикалық шынайы мәліметтердің жоқтығы.

Міндеттер:

экспорттық бағыттағы астықты қайта өңдеу кластерін республиканың негізгі астықты белдеуінде - Ақмола, Қостанай және Солтүстік Қазақстан облыстарында құру;

астықтың және терең қайта өңдеу өнімдерінің бәсекеге қабілеттілігін арттыру.

Шаралар:

республиканың астықты қайта өңдеуінің экспорттық әлеуетін арттырудың мемлекеттік стратегиясын әзірлеу;

астықты терең қайта өңдеу өнімдерінің қазақстандық ортақ брэндін құру;

экспорттаушылар - астықты қайта өңдеушілер қауымдастығын құру;

астықты экспортқа сату жөніндегі қызметті лицензиялау;

экспортерлерге жеңілдетілген кредит, шикізат және дайын өнімді тасуға жеңілдетілген тарифтер, экспорттық жеткізуге мемлекеттік кепілдік беру;

бидай астығын терең қайта өңдеуді, құрғақ дән маңызы мен биоэтанолды қоса алғанда, дамыту;

астықты қайта өңдеу зауытын салу;

астықты және оның қайта өңдеу өнімдерінің экспортын, оның ішінде ауыл шаруашылығы өнімі экспортын қолдау жөніндегі бағдарламаны субсидиялау, әзірлеу және іске асыру арқылы мемлекеттік ынталандыру;

ТМД, ЕурАзЭҚ және ЕЭС мүше-мемлекеттер аумағында экспорттың инфрақұрылымдарын бірлесе дамыту және ауыл шаруашылығы өнімдерін қамқорлыққа алу саясатын жүргізу;

ЕурАзЭҚ мүше-мемлекеттері аумағында кедендік-тарифтік реттеуді әзірлеу және іске асыру, бір ыңғайланған темір жол тарифтерін енгізу;

ауыл шаруашылығы және оның қайта өңдеу өнімдерін өткізу рыноктарын кеңейту жөнінде Қазақстан Республикасының шетелдік мекемелерін белсенділендіру, әсіресе Қытай, Ауғаныстан, Пәкістан, Египет;

«Ақ Бидай Терминал» АҚ жарғылық капиталын ұлғайту және Ақтау портындағы астық терминалын тиеу құрылғысын ауыстыру;

Баку (Әзірбайжан), Амирабад (Иран) және Поти (Грузия) порттарында астық қабылдау терминалдарын, сондай-ақ Баку (Әзірбайжан) және Поти (Грузия) порттарында диірмен кешендерін салу.

Алматы, Жамбыл және Оңтүстік Қазақстан облыстарындағы жеміс-көкөніс кластерi

Мәселелер:

ішкі рыноктың сыйымдылығының жеткіліксіздігі;

буып-түю материалдарының құнының жоғарылылығы, бірінші кезекте шыны ыдыстары;

ыдыстардың жеткіліксіздігі, әсіресе қажетті түр-көлемдегі шыны ыдыстар;

елде өнімді және өндірісті сертификаттау бойынша аккредиттелген құрылымдардың жоқтығы;

өнеркәсіптік қайта өңдеуге жарамды шикізаттың жеткіліксіздігі;

ауыл шаруашылығы өнімдерін әзірлеу, сақтау және алғашқы қайта өңдеу жүйесінің дамымағандығы.

Міндеттер:

республиканың негізінен жеміс-көкөніс белдеуінде - Алматы, Жамбыл және Оңтүстік Қазақстан облыстарында орналасқан жеміс-көкөніс шикізаттарын қайта өңдеуші-кәсіпорындардың қатысуымен бәсекеге қабілетті жеміс-көкөніс кластерін құру.

Шаралар:

таза сортты егу материалдары мен тұқым өсіру үшін жеміс тұқымбақтарын , жүзім көшеттіктерін  және тұқым шаруашылығын қайта қалпына келтіру және дамыту жөніндегі шараларды әзірлеу;

азық-түлік құрал-жабдықтары сертификаттарын тану рәсімін оңайлату;

жеміс-көкөніс дақылдарын және жүзім  өндіру және қайта өңдеу жөніндегі кәсіпорындар үшін техника және құрал-жабдықтар лизингін кредиттеу;

жеміс-жидек дақылдарының және жүзімнің көпжылдық екпе ағаштарын және жүзім егу жөніндегі, жеміс-жидек дақылдарының қайта өңдеуге жарамды сорттарын өндіруді арттыру жөніндегі жұмыстарды мемлекеттік қолдау шараларын әзірлеу.

өңірлік бағдарламалар іс-шараларын жоспарлау (оның ішінде қаржыландыру) кезінде одан әрі есепке алу үшін өңірлердің ғылыми ұйымдарымен бірлесіп, жергілікті атқарушы органдардың қазіргі жүзім екпелерінің алаңдарын түгендеуді жүргізуі

Оңтүстік Қазақстан облысындағы «Тоқыма өнеркәсібі» кластерi

Мәселелер:

мақта өндірумен айналысатын ауыл шаруашылығы құрылымдарының бөлшектенуі;

өнеркәсіптің өсіп келе жатқан сұранымдарына жауап бере алатын бәсекеге қабілетті сорт жиынтығының болмауы;

білікті кадрлардың жеткіліксіздігі;

ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілерді ары қарай қамтамасыз ету мақсатында бірінші-үшінші өндіруге дейін тұқым көбейту бойынша тұқым шаруашылықтары желісінің жеткіліксіз дамуы;

мақта тазалау зауыттарында сорттық түрінің бұзылуы жүретіндіктен сорттық агротехника іс жүзінде сақталмайды, бұл оның сапасына және мақтаның сатылу бағасына кері әсер етеді;

өнім мен өндірісті, қажетті стандарттарды, сапа менеджменті жүйесін сертификаттау жөніндегі тіркелген құрылымдардың жоқтығы;

ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілер мен мақтаны өндіретін және қайта өңдейтін кәсіпорындар корпорациялардың (бірлестіктердің) қарқыны төмен;

маркетингтің төмен деңгейі;

отандық қайта өңдеу кәсіпорындарының жұмыспен аз жүктелінуі.

Міндеттер:

Оңтүстік Қазақстан облысында мақта-мата жіптері мен маталарын өндіретін кластер құру.

Шаралар:

мақта шаруашылығы саласы үшін маман даярлауға байланысты мамандықтарға гранттарды көбейту (түрлі саладағы агрономдар, гидромелиораторлар және т.б.);

мақтаны қайта өңдейтін ұйымдарға сапа менеджменті жүйесін енгізу;

"Мақта саласын дамыту туралы" Заңды әзірлеу және қабылдау;

мақтаны қайта өңдеу ұйымдарында 9000 сериялы ИСО халықаралық стандартына сай сапа менеджменті жүйесін енгізуге қолдау көрсету;

"Мақта шаруашылығы ҒЗИ" ЕМК техникалық жарақтандыру;

мата және тігін компаниялары арасындағы өзара қарым-қатынастың тиімділігін арттыру үшін мата саласының маркетингтік зертеу жүргізуіне қолдау көрсету және мақта-мата секторындағы маркетингтік зерттеуді "Қазагромаркетинг" АҚ қызметінің қосу мүмкіндігін қарастыру;

мақта шаруашылығы және тоқыма өнеркәсібі жөніндегі халықаралық ұйымдар арқылы халықаралық ынтымақтастықты кеңейту;

мақта талшығының сапасын сараптау жөніндегі отандық сертификаттау орталығын құру;

акциялары кейіннен ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілерге берілетін мақтаны қайта өңдеу кәсіпорнын салу;

мақтаның сорттық тұқымдық материалын өндіретін зауыт салу.

Күтілетін нәтижелер:

Қазақстандық өнімнің сыртқы рынокта бәсекеге қабілеттілігін арттыру;

терең қайта өңдеу өнімдерін өндіру және экспорттау көлемін ұлғайту;

отандық компаниялар арасындағы жосықсыз бәсекелестікті төмендету және баға түсуін жою;

бюджетке салық түсімінің көлемін және өндірісте жұмыспен қамтылғандар санын өсіру;

өндіріс көлемінің 200 млн. АҚШ долларына (2,4 есеге) өсуі салдарынан 2008 жылы қайта өңделген жеміс-көкөніс өнімдерінің экспортының көлемі 60 млн. АҚШ долларына (2004 жылмен салыстырғанда 30 есеге) дейін өседі;

саланың өнімдерінің экспортының шикізаттық бағытынан кету.

§ 1.7. Өсімдік шаруашылығы және оның қайта өңдеу

өнімдерінің азық-түліктік рыногын реттеу тетіктерi

Мәселелер:

ауыл шаруашылығы өнімдеріне бағаның көрші елдердің сыртқы және ішкі рыноктарының жағдайы мен конъюнктурасына тәуелділігінің жоғары деңгейі;

ауыл шаруашылығы өнімдерін әзірлеу, сақтау және алғашқы қайта өңдеу пункттері желісінің жоқтығы, сапасы төмендігі және оның тұр-түрі, көлемі және өндірістік қайта өңдеуге жарамдылық деңгейі бойынша жеткіліксіздігі.

Міндеттер:

интервенциялық тетіктер арқылы ауыл шаруашылығы өнімдерінің рыногын реттеу тиімділігін арттыру.

Шаралар:

астықты сатып алудың фьючерлік жүйесін ара қарай дамыту және сатып алынатын жемдік, дәнді бұршақтар, жарма дақылдарының түр-түрін кеңейту;

орташа жылдық есеп әдістерін ынталандыру және олардың негізінде тіркелген сатып алу бағасын белгілеу;

мемлекеттік сатып алу операцияларын және баға интервенцияларын жүргізу тетігін әзірлеу;

Үкіметтің шешімімен айқындалған өсімдік шаруашылығы өнімінің маңызды түрлері бойынша мемлекеттік сатып алу операцияларын және баға интервенцияларын жүргізу.

Күтілетін нәтижелер:

елдің азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету астыққа және азық-түліктің басқа әлеуметті маңызды түрлеріне ішкі бағаны тұрақтандыру.

ҚР Үкіметінің 2008. 17.06. № 589 Қаулысымен § 1.8. өзгертілді (бұр.ред.қара)

§ 1.8. Өсімдік шаруашылығы өнімін өндіру жөніндегi

инновациялық жобалар

Мәселелер:

экономиканың нақты секторына ғылыми-техникалық әзірлемені енгізудің айқын тетігі жоқ;

жаңа ғылымды қажетсіну және инновациялық технологиялардың дамуы нашар;

инновациялық, ғылымды қажетсіну және жоғары технологиялық өнімге сұраныс деңгейі төмен;

коммерциализация технологияларын және инновациялық және жоғары технологиялық жобаларды басқару технологияларын білетін мамандар институты жоқ.

Міндеттер:

«С.Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университеті» РМК қатысуымен «Тамақ өнеркәсібі және биоотын ҒӨО» ЖШС базасында «Астана» Ұлттық агротехнологиялық паркін құру (бұдан әрі - «Астана» ҰАТП);

инновациялық өндірісті, сапаның әлемдік стандартына сәйкес импортты айырбастайтын, бәсекеге қабілетті және экспортты-бағдарлы тауарларды, жұмыстарды және көрсетілетін қызметтерді шығаруды ұйымдастыру үшін өте қолайлы жағдайлар жасау;

инновациялық кәсіпкерлікті, сондай-ақ инжинирингалық, маркетингтік, консалтингтік және басқару қызметтерін құруда және дамытуда материалдық-техникалық көмектер көрсету.

Шаралар:

«Астана» ҰАТП құру» бюджеттік-инвестициялық жобаның техника-экономикалық негіздемесін әзірлеу;

кәсіпорынның материалдық-техникалық базасын реконструкциялау және жаңарту және технопарктың инфрақұрылымын ұйымдастыру бойынша жұмыс істеу үшін жобалау-смета құжаттамасын әзірлеу;

«Астана» ҰАТП аумағында салалық бағыты арнайы экономикалық аймақты ұйымдастыру;

өсімдік шаруашылығы өнімін өндіру және қайта өңдейтін инновациялық технологияларды енгізу саласында астық индустриясын дамытудың басым бағыттарын анықтау және қолдау;

инновациялық менеджмент саласындағы оқыту орталықтарының технопаркінде қалыптастыру;

технологияларды трансферттеу бойынша шетел тәжірибесінің оңтайлы варианттарын таңдау және олардың Қазақстанның жағдайына бейімдеу.

Күтілетін нәтижелер:

инфрақұрылымды қалыптастыру және өңірлік технопарктің және ілеспе құрылымның іс-қимыл жасау процесстерін іріктеу;

өңірде инновациялық айтылған жобаларды жинау, талдау, іріктеу және дамыту;

инновациялық идеялардың әлеуетті әзірлеушілерімен олардың ойлап табуына ынтымақтастықты жақсарту;

өңірдің экономикасының ерекшеліктеріне сәйкес ғылыми-техникалық, инновациялық және өндірістік әлеуетті арттыру.

ҚР  Үкіметінің 2007 ж. 5 қазандағы № 908 Қаулысымен  (бұр. ред. қара); 2008. 17.06. № 589 Қаулысымен (бұр.ред.қара) 1.9 параграфы өзгертілді

§ 1.9. Өсімдік шаруашылығы өнімін өндіру мен қайта

өңдеуді дамыту жөніндегі іс-шараларды қаржылық қамтамасыз ету

11-кесте. Қаржылық қамтамасыз ету*

                                               млн. теңге

*Іс-шараларды республикалық бюджеттен қаржыландыру бойынша ұсынылған қаражаттардың көлемдері және тиісті жылға республикалық бюджетті қалыптастырған кезде нақтылауға және түзетуге жатады

§ 2. Мал шаруашылығы мен балық шаруашылығы өнімдерін

өндіру және қайта өңдеу

§ 2.1. Мал шаруашылығының өнімділігі мен сапасын арттыру

Мәселелер:

ұсақ тауарлы өндіріс;

жеке қосалқы шаруашылықтарда өнімді өндірудегі үлес салмағының жоғарлығынан мал шаруашылығы шикізаты сапасының төменділігі;

сиырлардың сүт өнімділігі төмен, бұл шаруашылықтың барлық санаттарында орташа 2108 кг құрайды. Сүтті малдың қолда бар тұқымы сиырлардың сүт өнімділігін жылына 2500-3000 кг дейін арттыруға әлеуетті;

малдың қосылған салмағының аздығы. Союға арналған мал төменгі сапамен сатылады, сою шығымы төмен (52 %);

селекциялық-асыл тұқымды жұмыстарының деңгейі жеткіліксіз, малдарды қолдан ұрықтандыру пункттерінің жетіспеушілігі;

жемшөп базасының нашарлығынан малды сапасыз азықтандыру және малды жайып семірту мен жемдеудің мүмкіншіліктерін толық пайдаланбау;

толық құнарлы құрама жем құнының жоғарлығы;

асыл тұқымды ірі қара малының үлес салмағы - 3,8 %, қой - 7,1, жылқы - 1,6 және шошқа - 5,9 % ғана құрайды;

ет, жұмыртқа бағытындағы құстардың отандық бәсекеге қабілетті кросстарының болмауы;

отандық тоқыма өнеркәсіптері мен жүнді алғашқы қайта өңдеу кәсіпорындарының тарапынан мал шаруашылығы шикізатының сапасының төмендігінен жүнге сұраныстың жоқтығы.

Міндеттер:

өсірудің алдыңғы қатарлы технологияларын қолдану және жемдеудің мөлшерін оңтайландыру негізінде ауыл шаруашылығы малдарының өнімділігін арттыру;

табынды сапалы жақсарту және мал шаруашылығын ірілету жолымен мал шаруашылығы өнімін өндірудің тиімділігін арттыру;

ішкі рыноктың мал шаруашылығы өнімін тұтынуын қанағаттандыру және сыртқы рыноктарға шығару.

12-кесте. Сүт өндіру және қайта өңдеу

кестенің жалғасы

13-кесте. Ет өндіру және қайта өңдеу (барлық түрлері)

кестенің жалғасы

кестенің жалғасы

14-кесте. Ет түрлері бойынша өндіру

кестенің жалғасы

15-кесте. Жұмыртқа өндіру