2005 жылға арналған республикалық бюджеттік бағдарламалардың паспорттарын бекіту туралы (Қазақстан Республикасы Парламентiнің Шаруашылық басқармасы)
(ҚР Үкіметінің 2004 жылғы 22 желтоқсандағы № 1354 Қаулысына
5, 6-қосымшалар)

(ҚР Үкіметінің 2005.25.05. № 509 қаулысымен енгізілген өзгерістерімен)

 

Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 24 сәуірдегі Бюджет кодексiне сәйкес Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДI:

1. Мыналардың:

5, 6, 6-1-қосымшаларға сәйкес Қазақстан Республикасының Парламентi Шаруашылық басқармасының 2005 жылға арналған республикалық бюджеттік бағдарламаларының паспорттары бекітілсiн.

2. Осы қаулы 2005 жылғы 1 қаңтардан бастап күшiне енедi.

 

Қазақстан Республикасының

Премьер-Министрі

 

Д. Ахметов

 

Қазақстан Республикасы Үкіметінiң

2004 жылғы 22 желтоқсандағы

№ 1354 қаулысына

5-қосымша

 

102 - Қазақстан Республикасы Парламентiнiң

Шаруашылық басқармасы

Бюджеттік бағдарламаның әкiмшісi

 

2005 жылға арналған

"Қазақстан Республикасы Парламентiнiң қызметiн

қамтамасыз ету"

деген 001 республикалық бюджеттік бағдарламаның

ПАСПОРТЫ

 

ҚР Үкіметінің 2005.25.05. № 509 қаулысымен 1-тармақ жаңа редакцияда

1. Құны: 5636279 мың теңге (бес миллиард алты жүз отыз алты миллион екi жүз жетпiс тоғыз мың теңге).

2. Бюджеттік бағдарламаның нормативтiк құқықтық негiзi: "Қазақстан Республикасының Парламентi және оның депутаттарының мәртебесi туралы" 1995 жылғы 16 қазандағы Қазақстан Республикасының Конституциялық заңы; 2004 жылғы 24 сәуiрдегі Қазақстан Республикасының Бюджет Кодексiнiң (Негiзгi бөлiм); "Мемлекеттік қызмет туралы" 1999 жылғы 23 шiлдедегi Қазақстан Республикасының Заңының 21, 22, 23, 24 және 25-баптары; "Сақтандыру қызметi туралы" 2000 жылғы 18 желтоқсандағы Қазақстан Республикасы Заңының 4 және 7-баптары; "Ақпараттандыру туралы" 2003 жылғы 8 мамырдағы Қазақстан Республикасының Заңы; "2005 жылға арналған Республикалық бюджет туралы" 2004 жылғы 2 желтоқсандағы Қазақстан Республикасы Заңы; Қазақстан Республикасы Президентінің "Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдары жүйесiн одан әрi оңтайландыру жөніндегі шаралар туралы" 1999 жылғы 22 қаңтардағы № 29 Жарлығы; "Мемлекеттік әкiмшiлiк қызметшiлер лауазымдарының санаттары бойынша тiзiлiмiн бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің 2004 жылғы 17 қаңтардағы № 1282 Жарлығы, "Қазақстан Республикасының мемлекеттік бюджетi және Ұлттық Банкінің сметасы (бюджетi) есебiнен қамтылған Қазақстан Республикасы органдарының қызметкерлерiне еңбекақы төлеудiң бiрыңғай жүйесi туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің 2004 жылғы 17 қаңтардағы № 1284 Жарлығы; "Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдарына көлiк қызметiн көрсету үшiн қызмет автомобильдерiн пайдалануды ретке келтіру туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінiң 1999 жылғы 27 мамырдағы № 663 қаулысы; Қазақстан Республикасы Президентінің Iс Басқармасының бұйрығымен бекітілген "Қазақстан Республикасы Парламентiнiң Шаруашылық басқармасы туралы" 2000 жылғы 29 қарашадағы N IБ 01/42 Ереже.

3. Бюджеттік бағдарламаны қаржыландыру көздері: республикалық бюджеттiң қаражаты.

4. Бюджеттік бағдарламаның мақсаты: жүктелген функцияларды барынша тиiмдi орындауға қол жеткізу үшiн Қазақстан Республикасы Парламентiнiң тиiмдi қызметiн қамтамасыз ету, өзiнiң лауазымдық міндеттерiн тиiмдi орындау мен кәсiби шеберлiгiн жетiлдiру үшiн ұсынылатын біліктілік талаптарына сәйкес кәсіптік қызмет саласындағы білім беру бағдарламалары бойынша теориялық және практикалық білiмдi, шеберлік пен дағдыны жаңарту.

Жүктелген функцияларды барынша тиiмдi орындауға қол жеткізу үшiн Қазақстан Республикасы Парламентiнiң тиiмдi қызметiн қамтамасыз ету, өзiнiң лауазымдық мiндеттерiн тиiмдi орындау мен кәсiби шеберлiгiн жетiлдiру үшiн ұсынылатын біліктілік талаптарына сәйкес кәсiптiк қызмет саласындағы білім беру бағдарламалары бойынша теориялық және практикалық білімдi, шеберлiк пен дағдыны жаңарту.

5. Бюджеттік бағдарламаның мiндеттерi: Қазақстан Республикасының Парламентiн ұстау, Парламент депутаттарының тұруы мен жұмысы үшiн жағдай жасау, Парламенттiң заң шығару қызметінің тиiмдiлiгiн арттыру, басқа елдер Парламенттерiмен және халықаралық ұйымдармен халықаралық байланысты нығайту және кеңейту, Парламенттiң ақпараттық-техникалық базасын жетiлдiру, мемлекеттік қызметшiлердiң кәсiби біліктілігiн арттыру, ақпараттық-есептеу қызметiн сатып алу, әкiмшiлiк ғимараттарды сақтандыру, Парламент депутаттарының қызметтiк тұрғын үйi мен жатақханасы үшiн жиһаз, тұрмыстық техника және басқа да интерьер заттарын сатып алу.

ҚР Үкіметінің 2005.25.05. № 509 қаулысымен 6-тармақ өзгертілді

6. Бюджеттік бағдарламаны iске асыру жөніндегі iс-шаралар жоспары.

____________________________________________________________________
 N |Бағ.|Кiшi |   Кіші    |   Бағдарламаны   | Іске  |   Жауапты
п/п|дар.|бағ. |бағдарлама.|    іске асыру    | асыру | орындаушылар
   |лама|дар. |  лардың   |    жөніндегі     |мерзімі|
   |коды|лама |  атауы    |    іс-шаралар    |       |
   |    |коды |           |                  |       |
____________________________________________________________________
 1 |  2 |  3  |     4     |         5        |   6   |      7
____________________________________________________________________
 1  001        Қазақстан
               Республика-
               сы Парла-
               ментiнiң
               қызметiн
               қамтамасыз
               ету
 
 2       001   Орталық     Қазақстан Респуб-   Жыл    Қазақстан
               органның    ликасы Парламен-    бойы   Республикасы
               аппараты    тiнiң 116 депута-          Парламентiнiң
                           тын, Сенат пен             Шаруашылық
                           Мәжіліс аппаратта-         басқармасы
                           рының 379 қызмет-
                           керiн, Шаруашылық
                           басқармасының 29
                           қызметкерiн ұстау.
                           Келісім шартқа
                           сәйкес он чартер-
                           лiк рейс үшiн кө-
                           лiктiк төлем жа-
                           сау. Қызметтік
                           тұрғын үй алғанша
                           депутаттардың қо-
                           нақ үйде тұру
                           қызметіне ақы
                           төлеу.
                           Заң жобаларын
                           әзiрлеу, заң шығару
                           қызметiнiң прак-
                           тикасы бойынша
                           зерттеу материал-
                           дарын даярлау,
                           социологиялық және
                           сараптамалық сау-
                           алдар, заң шыға-
                           руды реттеу про-
                           блемалары бойынша
                           мониторинг жүргізу
                           жөніндегі қызмет
                           көрсетулерге
                           төлем жасау.
                           Әкiмшілiк ғимарат-
                           тарды сақтандыру.
                           Парламент жұмы-
                           сына, оның iшiнде
                           пленарлық отырыс-
                           тар өткізу, бюро,
                           комитеттер оты-
                           рыстары мен басқа
                           да отырыстарды
                           өткізу, полигра-
                           фиялық қызмет
                           көрсету, фото-
                           және бейне-
                           қызметтерiн,
                           кабельдiк теле-
                           дидармен және
                           iлеспе аударма-
                           мен қамтамасыз
                           ету бойынша
                           қызметтер
                           сатып алу
                          Спорттық-сауықтыру 

                          іс-шараларын жүргiзу.

                          Қазақстан 

                          Республикасы 

                          Парламентiнiң 10 

                          жылдығын мерекелеу  

                          құрметiне мерейтойлық 

                          медальдар мен 

                          оларға құжаттар, 

                          монеталар, омырауға

                          тағатын белгiлер

                          сатып алу.

 

 3       007   Мемлекет-   Бекiтiлген білік-   Жыл    Қазақстан
               тiк қыз-    тіліктi көтеру      бойы   Республикасы
               метшiлер-   жоспарына сәйкес           Парламентінің
               дiң білік-  мемлекеттік қыз-           Шаруашылық
               тілігiн     метшiлердiң                басқармасы
               арттыру     біліктілігiн
                           арттыру жөнiндегі

                           қызметтi сатып
                           алу, соның iшiнде
                           мемлекеттік тiлдi
                           оқыту. Тыңдаушылар
                           саны 85.
 
 4       009   Мемлекет-   1. Жаңадан салын-   Жыл    Қазақстан
               тiк ор-     ған қызметтiк       бойы   Республикасы
               гандарды    тұрғын үйлерді             Парламентінің
               матери-     жиһазбен, тұрмыс-          Шаруашылық
               алдық-тех-  тық техникамен             басқармасы
               никалық     және басқа да
               жарақтан-   интерьер заттары-
               дыру        мен жарақтау:
                           140 дана қабырға
                           жиһаздың, 2 дана
                           жұмсақ жиһаз
                           жиынтығын, 133
                           дана дивандар,
                           30 дана жатын
                           бөлме жиһаз
                           жиынтығын, 132
                           дана көйлек-көн-
                           шек комодын, 95
                           дана балалар гар-
                           нитурын, 140 дана
                           ас үй жиһазын, 20
                           дана теледидар,
                           140 дана теледидар
                           тумбаларын, 140
                           дана жорнал үс-
                           телдерін, 140 дана
                           жылжымалы үстел-
                           дер, 95 дана кітап
                           шкафтарын, 140 да-
                           на жазу үстелде-
                           рін, 95 дана ком-
                           пьютер үстелде-
                           рін, 840 дана жар-
                           тылай жұмсақ
                           орындықтар, 140
                           дана жұмыс крес-
                           лоларын, 647
                           дана люстралар,
                           507 дана перде-
                           карниз жиынтығын,
                           227 дана үстел
                           лампасын, 140
                           дана ас үй ауа
                           тазалағышын, 20
                           дана тоңазытқыш,
                           20 дана микро-
                           волновка, 560 ас
                           үй орындығын,
                           20 дана кiр жуа-
                           тын машина, 140
                           дана дәлiз жиһазы
                           жиынтығын, 140
                           дана шкаф-купе,
                           20 дана шаңсор-
                           ғыш, 140 дана
                           радиоқабылдағыш-
                           тар, 140 дана
                           телефон аппарат-
                           тарын сатып алу.
                           2. Парламенттiң
                           жаңадан салынған
                           жатақханасын
                           жиһазбен, тұрмыс-
                           тық техникамен
                           және басқа да
                           интерьер затта-
                           рымен жарақтау:
                           а) 90 дана шкаф-
                           купе, 90 дана
                           жылжымалы диван-
                           дар, 90 дана
                           жорнал үстелде-
                           рін, 90 дана
                           теледидар қоятын
                           тумбалар, 90 дана
                           жылжымалы үстел-
                           дер, 360 дана
                           жартылай жұмсақ
                           орындықтар, 90
                           дана ас үй гарни-
                           турін, 90 дана
                           тоңазытқыштар,
                           90 дана ас үй
                           үстелдерiн, 360
                           дана ас үй орын-
                           дықтарын, 90
                           дана дәлiз жиһа-
                           зының жиынтығын,
                           180 дана перде-
                           карниз жиынтығын,
                           270 дана шырағдан-
                           дар, 90 дана ван-
                           на бөлмесi жинақ-
                           талымын, 2 дана
                           кiр жуу машинасын,
                           1 дана көйлек-
                           көншек кептiргiш;
                           90 дана телефон
                           аппараттарын;
                           б) жұмсақ инвен-
                           тарь:
                           180 дана одеял-
                           дар, 180 дана
                           пледтер, 180 дана
                           жастықтар, 180
                           дана төсек жиынты-
                           ғын;
                           в) 1 дана буфет
                           жиынтығын:
                           1 дана тоңазытқыш
                           витрина, 1 дана
                           қабырғаға қойыла-
                           тын витрина, 1
                           дана тотталмайтын
                           болаттан жасалған
                           өндiрiстiк үстел,
                           1 дана тоңазытқыш
                           агрегат, 1 дана
                           қуыратын үстi
                           тегiс аппарат, 1
                           дана екi комфоралы
                           электр плита, 1
                           дана қуыру шкафы,
                           1 дана ас үй ыдыс-
                           тарын қоятын стел-
                           лаж, 1 дана ыдыс
                           жинайтын арбаша,
                           1 дана ыдыс жуғыш,
                           1 дана электр ско-
                           вородасы, 1 дана
                           электр кептiргiш,
                           1 дана мұздату
                           камерасын сатып
                           алу.

                           3. Қазақстан 

                           Республикасының 

                           Парламентi Мәжілісiнiң 

                           ғимараты үшін 

                           саны 5 дана арқылы 

                           металл детекторларын 

                           сатып алу.

                           4. Автомашиналар 

                           сатып алу: жеңiл 

                           көлiк - 10 бiрлiк, 

                           автобустар - 3 бiрлiк.

 

 5       017   Ақпараттық  Қызметтер сатып     Жыл    Қазақстан
               жүйелердiң  алу:                бойы   Республикасы
               жұмыс iс-   а) Парламенттiң            Парламентінің
               теуiн қам-  заң шығару және            Шаруашылық
               тамасыз     ұйымдастыру-ша-            басқармасы
               ету және    руашылық қызмет-
               мемлекет-   терiн бағдарла-
               тiк ор-     малық жағынан
               гандарды    қамтамасыз етудi
               ақпарат-    жүргiзу бойынша
               тық-техни-  - 26 дана қызмет,
               калық қам-  б) Парламенттiң
               тамасыз     ақпараттық-тех-
               ету         никалық желiлерiн
                           жүргiзу және оған
                           әкiмшiлiк ету;
                           в) ПЭВМ-да жаңа
                           ақпараттық тех-
                           нологияларды және
                           кеңес беру жұмысын
                           жасауды оқып
                           үйрену.
                           235 дана монитор-
                           мен қоса жинақтал-
                           ған компьютерлер-
                           дi, 65 принтердi
                           сатып алу.
 
 6       100   Қазақстан   120 гаражымен       Жыл    Қазақстан
               Республи-   140 пәтер сатып     бойы   Республикасы
               касы Пар-   алу                        Парламентінің
               ламентiнiң                             Шаруашылық
               депутатта-                             басқармасы
               рына қыз-
               меттiк
               тұрғын үй
               сатып алу
____________________________________________________________________

7. Бюджеттік бағдарламаны орындаудан күтiлетiн нәтижелер: Қазақстан Республикасы Парламентiнiң тиiмдi заң шығарушылық қызметiн қамтамасыз ету үшiн Қазақстан Республикасы Парламентiнiң Шаруашылық басқармасына жүктелген функцияларды сапалы және уақтылы орындау, парламeнтаралық байланыстарды нығайту, қазіргі экономикалық шарттарға сәйкес, кәсiби мемлекеттік қызмет талаптарына сәйкес мемлекеттік қызметшілердің кәсiби деңгейiн көтеру.

 

Қазақстан Республикасы Үкіметінiң

2004 жылғы 22 желтоқсандағы

№ 1354 қаулысына

6-қосымша

 

102 - Қазақстан Республикасы Парламентiнiң

Шаруашылық басқармасы

Бюджеттік бағдарламаның әкiмшісi

 

2005 жылға арналған

"Заң жобалары мониторингiнiң

автоматтандырылған жүйесiн құру"

деген 002 республикалық бюджеттік бағдарламаның

ПАСПОРТЫ

 

1. Құны: 11436 мың теңге (он бiр миллион төрт жүз отыз алты мың теңге).

2. Бюджеттік бағдарламаның нормативтiк құқықтық негiзi: 2004 жылғы 24 сәуiрдегі Қазақстан Республикасы Бюджет Кодексiнiң(Негiзгi бөлiм); "Мемлекеттік сатып алу туралы" 2002 жылғы 16 мамырдағы Қазақстан Республикасының Заңы; "Электрондық құжаттар және электрондық таңбалық қол қою туралы" 2003 жылғы 7 қаңтардағы Қазақстан Республикасының Заңы; "Ақпараттандыру туралы" 2003 жылғы 8 мамырдағы Қазақстан Республикасының Заңы; "2005 жылға арналған Республикалық бюджет туралы" 2004 жылғы " " желтоқсандағы Қазақстан Республикасы Заңының 1-бабы; Қазақстан Республикасы Президентінің "Мемлекеттік аппарат жұмысын жақсарту, бюрократизмге қарсы күрес және құжат айналымын қысқарту жөніндегі шаралар туралы" 2000 жылғы 31 шiлдедегi № 427 Жарлығы; "Мемлекеттік органдарды ақпараттандыру мәселелерi туралы" 2000 жылғы 5 қазандағы № 1501 ҚР Yкіметінiң қаулысы; Қазақстан Республикасы Президентінің Іс Басқармасы бекiткен "Қазақстан Республикасы Парламентiнiң Шаруашылық басқармасы туралы" 2000 жылғы 29 қарашадағы N IБ 01/42 Ереже.

3. Бюджеттік бағдарламаны қаржыландыру көздерi: республикалық бюджеттiң қаражаты.

4. Бюджеттік бағдарламаның мақсаты: Қазақстан Республикасы Парламентiнiң заң шығару және ұйымдастыру қызметтерiнiң тиiмдiлiгін, сапасын, сонымен қатар қазiргi заманғы ақпараттық технологияларды пайдалану негiзiнде айқындылығын арттыру.

5. Бюджеттік бағдарламаның мiндеттерi: "Заң жобасын жүргiзудiң бақылау картасы" блогы құрамында 1 кезең, "Ақпараттық xop" 1-кезең және "Электоратпен байланыс": "Пiкiр сұрау" мен "Форум" екi блок құрамындағы 1 кезеңдi енгізу.

6. Бюджеттік бағдарламаны iске асыру жөніндегі iс-шаралар жоспары.

____________________________________________________________________
 N |Бағ.|Кiшi |   Кіші    |   Бағдарламаны   | Іске  |   Жауапты
п/п|дар.|бағ. |бағдарлама.|    іске асыру    | асыру | орындаушылар
   |лама|дар. |  лардың   |    жөніндегі     |мерзімі|
   |коды|лама |  атауы    |    іс-шаралар    |       |
   |    |коды |           |                  |       |
____________________________________________________________________
 1 |  2 |  3  |     4     |         5        |   6   |      7
____________________________________________________________________
 1  002        Заң жобала- "Қазақстан Респуб-  Жыл    Қазақстан
               ры монито-  ликасы Парламен-    бойы   Республикасы
               рингiнiң    тiнiң мониторингi"         Парламентiнiң
               автомат-    автоматтандырыл-           Шаруашылық
               тандырыл-   ған жүйенi құру:           басқармасы
               ған жүйесiн 1) қызмет көрсету-
               құру        дi сатып алу:
                           а) тәжiрибелiк
                           пайдалану және
                           өндiрiске енгізу:
                           - "Заң жобасы"
                          (бiрiншi кезең) -
                          "Ақпараттық қор"
                          (бiрiншi кезең) -
                          "Электоратпен
                          байланыс" (бiрiншi
                          кезең);
                          б) Интернет-портал-
                          ды дамыту жөніндегі
                          қызметті сатып алу;
                          2) "Отырыс" кiшi
                          жүйесi үшiн кескiн-
                          дiк техникалық
                          шешiмдердi сынауға
                          арналған 14 дана
                          планшеттi компью-
                          терлердi жабдығымен
                          қоса сатып алу.
____________________________________________________________________

7. Бюджеттік бағдарламаны орындаудан күтілетін нәтижелер: Қоғамды демократияландыру, парламент қызметінің айқындығын арттыру, жаңадан қабылданған заңдардың сапасын арттыру.

 

ҚР Үкіметінің 2005.25.05. № 509 қаулысымен 6-1-қосымшамен толықтырылды

 

Қазақстан Республикасы

Yкіметінің

2004 жылғы 22 желтоқсандағы

№ 1354 қаулысына

6-1-қосымша

 

102 - Қазақстан Республикасы Парламентiнiң Шаруашылық басқармасы

Бюджеттік бағдарламаның әкiмшiсi

 

2005 жылға арналған

003 "Қазақстан Республикасы Парламентiнiң Шаруашылық

басқармасы объектiлерiн салу және қайта жаңарту"

республикалық бюджеттік бағдарламаның

ПАСПОРТЫ

 

1. Құны: 184875 мың теңге (бiр жүз сексен төрт миллион сегіз жүз жетпiс бес мың теңге).

2. Бюджеттік бағдарламаның нормативтiк-құқықтық негiзi: "Қазақстан Республикасының Парламентi және оның депутаттарының мәртебесi туралы" 1995 жылғы 16 қазандағы Қазақстан Республикасының Конституциялық заңы; 2004 жылғы 24 сәуірдегі Қазақстан Республикасының Бюджет Кодексi; Қазақстан Республикасы Президентінің Іс Басқармасы бекiткен "Қазақстан Республикасы Парламентiнiң Шаруашылық басқармасы туралы" 2000 жылғы 29 қарашадағы N IБ 01/42 Ереже.

3. Бюджеттік бағдарламаны қаржыландыру көздерi: республикалық бюджет қаражаты.

4. Бюджеттік бағдарламаның мақсаты: Қазақстан Республикасы Парламентiнiң Шаруашылық басқармасы объектілерiнiң тиiмдi жұмыс iстеуi.

5. Бюджеттік бағдарламаның мiндеттерi: Астана қаласындағы Қазақстан Республикасы Парламентi Сенатының ғимараты құрылысын бiтiрудi қамтамасыз ету.

6. Бюджеттік бағдарламаны iске асыру жөніндегі iс-шаралар жоспары:

____________________________________________________________________

 N |Бағ-|Кiшi |Бағдарлама-|    Бағдарламаны    | Іске  |   Жауапты

   |дар-|бағ- | ның (кіші |     іске асыру     | асыру |орындаушылар

   |ла- |дар- |бағдарлама-|     жөніндегі      |мерзімі|

   |ма- |лама-|ның) атауы |     іс-шаралар     |       |

   |ның |ның  |           |                    |       |

   |коды|коды |           |                    |       |

___|____|_____|___________|____________________|_______|____________

 1 |  2 |  3  |     4     |          5         |   6   |     7

____________________________________________________________________

1   003      Қазақстан     "2005 жылға арналған  2005   Қазақстан

             Республикасы  республикалық бюджет жылдың  Республикасы

             Парламентi-   туралы" Қазақстан    екiншi  Парламентi-

             нiң           Республикасының      жарты   нің

             Шаруашылық    Заңын iске асыру     жылды-  Шаруашылық

             басқармасы    туралы" Қазақстан    ғы      басқармасы

             объектіле-    Республикасы

             рiн салу      Үкiметінің 2004

             және қайта    жылғы 8 желтоқсан-

             жаңарту       дағы № 1289 қаулы-

                           сының 2 қосымшасына

                           сәйкес инвестиция-

                           лық жобаларды тiзбе

                           бойынша және бөлiн-

                           ген сома шеңберiнде

                           iске асыру, оның

                           iшінде 28.02.2005

                           ж. № 2-104/05

                           мемлекеттік сарап-

                           таманың қорытындысы-

                           на сәйкес қосымша

                           жұмыстарды орындау

                           үшін Сенат ғимараты-

                           ның құрылысын

                           аяқтауға.

____________________________________________________________________

 

7. Бюджеттік бағдарламаны орындаудың ықтимал нәтижелерi:

Астана қаласындағы Қазақстан Республикасы Парламентi Сенатының ғимаратын тапсыру және пайдалануға беру.