«Қазақстан Республикасының Экология Кодексі» Қазақстан Республикасының 2021 жылғы 2 қаңтардағы № 400-VI Кодексі (2025.16.03. берілген өзгерістер мен толықтыруларымен)
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ
ЭКОЛОГИЯ КОДЕКСІ
(2025.16.03. берілген өзгерістер мен толықтыруларымен)
Осы Кодекске өзгерістер енгізу туралы:
2025.09.04. № 179-VIII ҚР Заңын қараңыз (2025 ж. 10 маусымнан бастап қолданысқа енгізіледі)
2023.05.07. № 17-VІІI ҚР Заңымен мазмұны алып тасталды (2023 ж. 5 қыркүйектен бастап қолданысқа енгізілді)
МАЗМҰНЫ
1-бап. Осы Кодексте реттелетін қатынастар
2-бап. Қазақстан Республикасының экология заңнамасы
3-бап. Қазақстан Республикасының экология заңнамасының мақсаты мен міндеттері
4-бап. Экологиялық қауіпсіздік және Қазақстан Республикасының орнықты дамуының экологиялық негіздері
5-бап. Қазақстан Республикасының экология заңнамасының қағидаттары
2-тарау. ҚОРШАҒАН ОРТА ЖӘНЕ ОНЫ ҚОРҒАУ ТУРАЛЫ ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
7-бап. Қоршаған ортаның сапасы
9-бап. Қоршаған ортаны қорғау объектілері
10-бап. Қоршаған ортаға антропогендік әсер ету туралы жалпы ережелер
11-бап. Қоршаған ортаның ластануы
12-бап. Қоршаған ортаға жағымсыз әсер ететін объектілердің санаттары
3-тарау. ҚОРШАҒАН ОРТАНЫ ҚОРҒАУ САЛАСЫНДАҒЫ СУБЪЕКТІЛЕРДІҢ ҚҰҚЫҚТАРЫ МЕН МІНДЕТТЕРІ
13-бап. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы субъектілердің негіз құраушы құқықтары мен міндеттері
14-бап. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы коммерциялық емес ұйымдардың құқықтары
15-бап. Жұртшылықтың шешімдер қабылдауға қатысуы
18-бап. Экологиялық ақпаратқа қол жеткізу
19-бап. Экологиялық ақпарат беру нысаны
20-бап. Экологиялық ақпарат беру мерзімдері мен тәртібі
21-бап. Экологиялық ақпаратты жинау және тарату
22-бап. Ластағыштардың шығарылуы мен көшірілуінің тіркелімі
25-бап. Мемлекеттік экологиялық ақпарат қоры
2-БӨЛІМ. ҚОРШАҒАН ОРТАНЫ ҚОРҒАУ САЛАСЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК БАСҚАРУ
26-бап. Қазақстан Республикасы Үкіметінің қоршаған ортаны қорғау саласындағы құзыреті
27-бап. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның құзыреті
28-бап. Бірыңғай мемлекеттік экологиялық саясатты іске асыру
29-бап. Бюджет қаражаты есебінен қаржыландырылатын қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шаралар
30-бап. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы ведомствоаралық өзара іс-қимыл
3-БӨЛІМ. ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ҚАТЫНАСТАРДЫ МЕМЛЕКЕТТІК РЕТТЕУ
31-бап. Экологиялық қатынастарды мемлекеттік реттеу нысандары мен құралдары
32-бап. Экологиялық талаптар туралы жалпы ережелер
33-бап. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы мемлекеттік реттеу құралдарының түрлері
34-бап. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы қызметті лицензиялау
36-бап. Сапаның экологиялық нормативтері
37-бап. Қоршаған орта сапасының нысаналы көрсеткіштері
38-бап. Қоршаған ортаға жол берілетін антропогендік әсер ету нормативтері
39-бап. Эмиссиялар нормативтері
40-бап. Технологиялық нормативтер
41-бап. Қалдықтардың жинақталу лимиттері, қалдықтарды көму лимиттері
42-бап. Табиғи ортаға жол берілетін физикалық әсер ету нормативі
43-бап. Күкіртті ашық түрде күкірт карталарында орналастыру лимиттері
44-бап. Қоршаған ортаға жол берілетін жиынтық антропогендік жүктеме нормативтері
6-тарау. ҚОРШАҒАН ОРТАНЫ ҚОРҒАУ САЛАСЫНДАҒЫ ТЕХНИКАЛЫҚ РЕТТЕУ ЖӘНЕ СТАНДАРТТАУ
45-бап. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы сәйкестікті растау объектілері мен рәсімі
46-бап. Қоршаған ортаны қорғау саласында халықаралық стандарттарды ендіру және қолдану
1-параграф. Экологиялық бағалау туралы жалпы ережелер
48-бап. Экологиялық бағалау ұғымы
49-бап. Экологиялық бағалау түрлері
50-бап. Экологиялық бағалау қағидаттары
2-параграф. Стратегиялық экологиялық бағалау
51-бап. Стратегиялық экологиялық бағалау туралы жалпы ережелер
52-бап. Стратегиялық экологиялық бағалау нысанасы
53-бап. Стратегиялық экологиялық бағалау сатылары
54-бап. Стратегиялық экологиялық бағалау жүргізуге жауапты субъектілер
55-бап. Құжаттардың әсеріне скрининг
56-бап. Стратегиялық экологиялық бағалау жөніндегі есептің қамту саласын айқындау
57-бап. Стратегиялық экологиялық бағалау жөніндегі есеп
58-бап. Құжатты стратегиялық экологиялық бағалау жөніндегі есепке сәйкестігі тұрғысынан қарау
59-бап. Стратегиялық экологиялық бағалау шеңберінде мүдделі мемлекеттік органдармен консультациялар
60-бап. Мүдделі жұртшылықтың стратегиялық экологиялық бағалау жүргізуге қатысуы
61-бап. Стратегиялық экологиялық бағалау барысында жүргізілетін трансшекаралық әсерді бағалау
62-бап. Стратегиялық экологиялық бағалауға жататын Құжаттардың ерекшеліктері
63-бап. Құжаттардың қоршаған ортаға елеулі әсер етуінің мониторингі
3-параграф. Қоршаған ортаға әсерді бағалау
64-бап. Қоршаған ортаға әсерді бағалау
65-бап. Қоршаған ортаға әсерді бағалауды жүргізудің міндеттілігі
67-бап. Қоршаған ортаға әсерді бағалау сатылары
68-бап. Белгіленіп отырған қызмет туралы өтініш
69-бап. Белгіленіп отырған қызметтің әсеріне скрининг
70-бап. Қоршаған ортаға елеулі әсер етудің өлшемшарттары
71-бап. Қоршаған ортаға әсерді бағалаудың қамту саласын айқындау
72-бап. Ықтимал әсер ету туралы есеп
73-бап. Ықтимал әсер ету туралы есептің жобасына қатысты қоғамдық тыңдаулар
75-бап. Қоршаған ортаға әсерді бағалау барысында жүргізілетін трансшекаралық әсерді бағалау
76-бап. Қоршаған ортаға әсерді бағалау нәтижелері бойынша қорытынды
77-бап. Ықтимал әсер ету туралы есептің мазмұны үшін жауаптылық
79-бап. Қоршаған ортаға әсерді бағалау жүргізуді әдістемелік қамтамасыз ету
4-параграф. Трансшекаралық әсерді бағалау
80-бап. Трансшекаралық әсер етуге бағалау жүргізу негіздері
82-бап. Трансшекаралық әсерді бағалау жүргізу тәртібі
8-тарау. ЭКОЛОГИЯЛЫҚ САРАПТАМА
85-бап. Қазақстан Республикасындағы экологиялық сараптама туралы жалпы ережелер
86-бап. Экологиялық сараптаманың қағидаттары
1-параграф. Мемлекеттік экологиялық сараптама
87-бап. Мемлекеттік экологиялық сараптама объектілері
88-бап. Мемлекеттік экологиялық сараптаманы жүзеге асыратын органдар
89-бап. Мемлекеттік экологиялық сараптама жүргізу тәртібі
90-бап. Мемлекеттік экологиялық сараптаманың қорытындысы
91-бап. Мемлекеттік экологиялық сараптаманы жүзеге асыратын бөлімшелер басшыларының құқықтары
92-бап. Мемлекеттік экологиялық сараптаманың сарапшысы
93-бап. Мемлекеттік экологиялық сараптама жүргізу процесінде сырттан сарапшыларды тарту
94-бап. Мемлекеттік экологиялық сараптаманың сараптама кеңестері
95-бап. Мемлекеттік экологиялық сараптаманың жариялылығы
96-бап. Қоғамдық тыңдаулар өткізу
97-бап. Мемлекеттік экологиялық сараптама жүргізу кезіндегі келіспеушіліктерді қарау тәртібі
2-параграф. Қоғамдық экологиялық сараптама
98-бап. Қоғамдық экологиялық сараптама
99-бап. Қоғамдық экологиялық сараптаманы ұйымдастырушы
100-бап. Қоғамдық экологиялық сараптаманың сарапшылары
102-бап. Қоғамдық экологиялық сараптаманы қаржыландыру
103-бап. Қоғамдық экологиялық сараптама жүргізу туралы хабарлама
104-бап. Қоғамдық экологиялық сараптаманың қорытындысы
105-бап. Қоғамдық экологиялық сараптаманың нәтижелерін пайдалану
9-тарау. ЭКОЛОГИЯЛЫҚ РҰҚСАТТАР
108-бап. Экологиялық рұқсатты қайта ресімдеу тәртібі
110-бап. Қоршаған ортаға әсер ету туралы декларация
1-параграф. Кешенді экологиялық рұқсат
111-бап. Кешенді экологиялық рұқсат туралы жалпы ережелер
112-бап. Кешенді экологиялық рұқсаттың мазмұны
113-бап. Ең үздік қолжетімді техникалар
114-бап. Кешенді экологиялық рұқсат алуға арналған өтініш
115-бап. Кешенді экологиялық рұқсат алуға арналған өтінішті қарау рәсімі
116-бап. Қатысы бар шет мемлекетпен консультациялар
117-бап. Кешенді экологиялық рұқсатты беру
118-бап. Кешенді экологиялық рұқсатты қайта қарау
119-бап. Экологиялық тиімділікті арттыру бағдарламасы
2-параграф. Әсер етуге арналған экологиялық рұқсат
120-бап. Әсер етуге арналған экологиялық рұқсат туралы жалпы ережелер
121-бап. Әсер етуге арналған экологиялық рұқсаттың мазмұны
122-бап. Әсер етуге арналған экологиялық рұқсатты алуға өтініш
123-бап. Әсер етуге арналған экологиялық рұқсатты қарау және беру мерзімдері
124-бап. Әсер етуге арналған экологиялық рұқсатты беруден бас тарту
125-бап. Қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шаралар жоспары
4-БӨЛІМ. ҚОРШАҒАН ОРТАНЫ ҚОРҒАУДЫ ЭКОНОМИКАЛЫҚ РЕТТЕУ
126-бап. Қоршаған ортаны қорғауды экономикалық реттеу тетіктерінің түрлері
127-бап. Қоршаған ортаға жағымсыз әсер еткені үшін төлемақы
128-бап. Қоршаған ортаға эмиссияларды басқарудың нарықтық тетіктері
129-бап. Экологиялық сақтандыру
130-бап. Қоршаған ортаны қорғауға бағытталған қызметті экономикалық ынталандыру
132-бап. Адамның өміріне және (немесе) денсаулығына экологиялық зиян
133-бап. Жануарлар дүниесі мен өсімдіктер әлеміне экологиялық залал
134-бап. Суға экологиялық залал
135-бап. Жерге экологиялық залал
136-бап. Экологиялық залалды жою жөніндегі міндет
137-бап. Экологиялық залал фактісін және экологиялық залал келтірген тұлғаны анықтау
139-бап. Ремедиация бағдарламасы
140-бап. Ремедиация бағдарламасын іске асыру
141-бап. Экологиялық залал келтіруге байланысты талаптар бойынша талап қоюдың ескіру мерзімі
6-БӨЛІМ. ТАРИХИ ЛАСТАНУ ОБЪЕКТІЛЕРІ
143-бап. Тарихи ластану объектілерін анықтау, бағалау және есепке алу
7-БӨЛІМ. ҚОРШАҒАН ОРТАҒА ЖАҒЫМСЫЗ ӘСЕР ЕТЕТІН ОБЪЕКТІЛЕРДЕГІ ҚЫЗМЕТТІҢ САЛДАРЛАРЫН ЖОЮ
146-бап. Қоршаған ортаға жағымсыз әсер ететін объектілерді пайдалану салдарларын жоюды қаржыландыру
148-бап. Қаржылық қамтамасыз ету ретінде кепілдікті қолдану
149-бап. Қаржылық қамтамасыз ету ретіндегі банктік салым кепілін қолдану
150-бап. Қаржылық қамтамасыз ету ретіндегі мүлік кепілін қолдану
151-бап. Қаржылық қамтамасыз ету ретіндегі сақтандыру шартын қолдану
8-БӨЛІМ. ҚОРШАҒАН ОРТА МЕН ТАБИҒИ РЕСУРСТАРДЫҢ МЕМЛЕКЕТТІК МОНИТОРИНГІ
152-бап. Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингінің бірыңғай мемлекеттік жүйесі
153-бап. Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингінің бірыңғай мемлекеттік жүйесіне қатысушылар
154-бап. Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингінің бірыңғай мемлекеттік жүйесінің құрылымы
157-бап. Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингінің бірыңғай мемлекеттік жүйесінің деңгейлері
158-бап. Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингінің бірыңғай мемлекеттік жүйесін қаржыландыру
159-бап. Экологиялық мониторинг
160-бап. Табиғи ресурстар мониторингі
161-бап. Арнайы мониторингтің түрлері
162-бап. Метеорологиялық мониторинг
163-бап. Гидрологиялық мониторинг
164-бап. Қоршаған орта жай-күйінің мониторингі
11-тарау. ҰЛТТЫҚ ГИДРОМЕТЕОРОЛОГИЯЛЫҚ ҚЫЗМЕТ
167-бап. Мемлекеттік байқау желісі
168-бап. Ұлттық гидрометеорологиялық қызметті қаржыландыру
169-бап. Ұлттық гидрометеорологиялық қызметтің ақпарат беру шарттары
10-БӨЛІМ. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ТАБИҒИ РЕСУРСТАРЫНЫҢ МЕМЛЕКЕТТІК КАДАСТРЛАРЫ
171-бап. Кадастрлардың бірыңғай жүйесінің құрылымы мен мазмұны
12-тарау. МЕМЛЕКЕТТІК ЭКОЛОГИЯЛЫҚ БАҚЫЛАУ
173-бап. Мемлекеттік экологиялық бақылау
174-бап. Мемлекеттік экологиялық бақылаудың нысандары
175-бап. Мемлекеттік экологиялық бақылау жүргізу кезінде нұсқамалардың орындалуын қамтамасыз ету
177-бап. Мемлекеттік экологиялық бақылауды жүзеге асыратын лауазымды адамдар
179-бап. Апелляциялық комиссияның шағымды қарау тәртібі
180-бап. Апелляциялық комиссия шағымды қараған кезде ақпараттың құпиялылығын қамтамасыз ету
181-бап. Мемлекеттік экологиялық бақылаудың жариялылығы
13-тарау. ӨНДІРІСТІК ЭКОЛОГИЯЛЫҚ БАҚЫЛАУ
182-бап. Өндірістік экологиялық бақылауды тағайындау және оның мақсаттары
183-бап. Өндірістік экологиялық бақылау жүргізу тәртібі
185-бап. Өндірістік экологиялық бақылау бағдарламасының мазмұнына қойылатын талаптар
186-бап. Өндірістік мониторингтің түрлері және оны жүргізуді ұйымдастыру
187-бап. Өндірістік экологиялық бақылау бойынша есепке алу және есептілік
189-бап. Ішкі тексерулерді ұйымдастыру
14-тарау. ҚОҒАМДЫҚ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ БАҚЫЛАУ
190-бап. Қоғамдық экологиялық бақылау
12-БӨЛІМ. ЭКОЛОГИЯЛЫҚ МӘДЕНИЕТ, БІЛІМ БЕРУ ЖӘНЕ АҒАРТУ
192-бап. Экологиялық білім берудің мақсаты, негізгі бағыттары, субъектілері мен объектілері
193-бап. Білім беру ұйымдарында экологиялық білім беру
194-бап. Экологиялық білім беру мен ағартуды мемлекеттік қолдау
13-БӨЛІМ. ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ҒЫЛЫМИ ЗЕРТТЕУЛЕР
195-бап. Экологиялық ғылыми зерттеулердің мақсаттары мен міндеттері
196-бап. Экологиялық ғылыми зерттеулердің негізгі бағыттары
197-бап. Экологиялық ғылыми зерттеулер жүргізуге қойылатын талаптар
14-БӨЛІМ. АТМОСФЕРАЛЫҚ АУАНЫ ҚОРҒАУ
198-бап. Атмосфералық ауа және оны қорғау
199-бап. Атмосфералық ауаға ластағыш заттардың шығарылуы
200-бап. Атмосфералық ауа сапасының экологиялық нормативтері
201-бап. Атмосфералық ауаға жол берілетін антропогендік әсер ету нормативтері
202-бап. Жол берілетін шығарындылар нормативтері және шығарындылардың технологиялық нормативтері
203-бап. Жол берілетін шығарындылардың нормативтерін сақтау мониторингі
204-бап. Шығарындылардың стационарлық көздерін түгендеу
206-бап. Атмосфералық ауаны қорғау жөніндегі экологиялық талаптар туралы жалпы ережелер
211-бап. Авариялар кезінде атмосфералық ауаны қорғау жөніндегі экологиялық талаптар
15-БӨЛІМ. СУ ОБЪЕКТІЛЕРІН ҚОРҒАУ
212-бап. Су объектілері және оларды қорғау
213-бап. Ластағыш заттардың төгілуі
214-бап. Су сапасының экологиялық нормативтері
215-бап. Суға жол берілетін антропогендік әсер ету нормативтері
216-бап. Жол берілетін төгінділер нормативтері
217-бап. Төгінділердің технологиялық нормативтері
218-бап. Жол берілетін төгінділердің нормативтерін сақтау мониторингі
219-бап. Су объектілерін қорғау жөніндегі экологиялық талаптар туралы жалпы ережелер
220-бап. Су пайдалануға қойылатын жалпы экологиялық талаптар
221-бап. Суды тарту және (немесе) пайдалану жөніндегі экологиялық талаптар
222-бап. Сарқынды суларды төгу кезіндегі экологиялық талаптар
223-бап. Су қорғау аймақтарында қызметті жүзеге асыру жөніндегі экологиялық талаптар
224-бап. Жерасты суларын қорғау жөніндегі экологиялық талаптар
227-бап. Авариялар кезінде су объектілерін қорғау жөніндегі экологиялық талаптар
228-бап. Жерді қорғау туралы жалпы ережелер
229-бап. Топырақ сапасының экологиялық нормативтері
231-бап. Елді мекендердің жерлерін аймақтарға бөлу және пайдалану кезіндегі экологиялық талаптар
234-бап. Орман қорының жерлерiн пайдалану кезiндегi экологиялық талаптар
235-бап. Су қорының жерлерiн аймақтарға бөлу және пайдалану кезiндегi экологиялық талаптар
236-бап. Босалқы жерлердi аймақтарға бөлу және пайдалану кезiндегi экологиялық талаптар
237-бап. Жерді оңтайлы пайдалану жөнiндегi экологиялық талаптар
238-бап. Жердi пайдалану кезiндегi экологиялық талаптар
240-бап. Биоәртүрлілікті сақтау жөніндегі шаралар
241-бап. Биоәртүрлілік шығыны және биоәртүрлілік шығынының орнын толтыру
242-бап. Экожүйелік көрсетілетін қызметтер
243-бап. Экожүйелік көрсетілетін қызметтер үшін төлемдер
16-тарау. ЖАНУАРЛАР ДҮНИЕСІН ПАЙДАЛАНУ КЕЗІНДЕГІ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ТАЛАПТАР
244-бап. Жануарлар дүниесін жалпы пайдалану кезіндегі экологиялық талаптар
245-бап. Қала құрылысы және құрылыс қызметін жүзеге асыру кезіндегі экологиялық талаптар
246-бап. Электр желілерін салу және пайдалану кезіндегі экологиялық талаптар
247-бап. Жағалау-судағы құрғақ өсімдіктерді шабу кезіндегі экологиялық талаптар
251-бап. Балық аулау кезіндегі экологиялық талаптар
253-бап. Зоологиялық коллекцияларға қойылатын экологиялық талаптар
254-бап. Жануарлардың санын реттеу кезіндегі экологиялық талаптар
255-бап. Аңшылық және балық шаруашылықтарын жүргізу кезіндегі экологиялық талаптар
256-бап. Жануарлардың сирек кездесетін және жойылып кету қатері төнген түрлерінің тізбесі
264-бап. Қалалық және ауылдық қоныстардың жасыл қорын қорғау
265-бап. Жасыл белдеулерде орналасқан табиғи объектілерді ерекше қорғау режимі
19-тарау. КАСПИЙ ТЕҢІЗІНІҢ СОЛТҮСТІК БӨЛІГІНДЕГІ МЕМЛЕКЕТТІК ҚОРЫҚ АЙМАҒЫ
268-бап. Каспий теңізінің солтүстік бөлігіндегі мемлекеттік қорық аймағының шекаралары
270-бап. Каспий теңізінің су қорғау аймағы
275-бап. Геофизикалық жұмыстар жүргізу кезіндегі экологиялық талаптар
276-бап. Мұнай-газ құбыржолдарын жобалау және салу кезіндегі экологиялық талаптар
278-бап. Кеме қатынасына қойылатын экологиялық талаптар
18-БӨЛІМ. КЛИМАТ ЖӘНЕ АТМОСФЕРАНЫҢ ОЗОН ҚАБАТЫ
20-тарау. ПАРНИКТІК ГАЗДАРДЫҢ ШЫҒАРЫЛУЫ МЕН СІҢІРІЛУІ САЛАСЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК РЕТТЕУ
282-бап. Парниктік газдардың шығарылуы мен сіңірілуі
283-бап. Климаттың өзгеруіне жаһандық ден қоюға Қазақстан Республикасының ұлттық үлестері
284-бап. Парниктік газдардың шығарылуы мен сіңірілуі саласындағы мемлекеттік реттеу
285-бап. Парниктік газдардың шығарылуы мен сіңірілуі саласындағы мемлекеттік реттеу құралдары
287-бап. Парниктік газдардың шығарылуы мен сіңірілуі саласындағы мемлекеттік реттеу объектілері
288-бап. Көміртегі бірліктерінің саудасы жүйесінің операторы